Waterschapsverkiezingen pas in 2015

Het kabinet is van plan om in 2015 provinciale statenverkiezingen te combineren met waterschapsverkiezingen. De Kiesraad vraagt in zijn advies aandacht voor de mogelijke effecten van het combineren van deze verkiezingen. Positief is de Kiesraad over het brengen van de waterschapsverkiezingen onder de Kieswet. Wel is er op punten kritiek op de uitwerking daarvan en voorziet de Raad problemen in de uitvoering.

Het tellen van de stemmen voor zowel provinciale statenverkiezingen als waterschapsverkiezingen vindt, als het wetsontwerp wordt gevolgd, in de stembureaus plaats. De Kiesraad stelt voor om de stemmen voor de waterschappen de volgende dag te tellen, op de waterschapskantoren. Dit zet minder druk op de stembureaus en laat de verantwoordelijkheid voor de vaststelling van de uitslag van de waterschapsverkiezingen bij de waterschappen.

Kiezers kunnen bij provinciale statenverkiezingen hun stem uitbrengen in elk stembureau binnen hun gemeente. Dat wordt lastig in gemeenten die in meer dan één waterschapsgebied liggen – er zijn zelfs een paar gemeenten waar drie waterschapsgebieden samenkomen. Kiezers kunnen, als het wetsontwerp wordt gevolgd, in elk willekeurig stembureau stemmen voor ‘hun’ waterschap. Voor de organisatie van verkiezingen is dat heel complex. De Kiesraad pleit er daarom voor om gemeenten die drie waterschapsgebieden bestrijken, de mogelijkheid te geven het stemmen in een willekeurig stembureau te beperken.

Waterschapsverkiezingen worden nu nog in de waterschapswetgeving geregeld, maar vallen straks onder de werking van de Kieswet. Op een paar punten gaat het uniformeren met andere verkiezingen de Kiesraad niet ver genoeg. Zo bepleit de Kiesraad één registratieprocedure voor alle verkiezingen. Verder moet deelname met een blanco lijst ook bij waterschapsverkiezingen mogelijk zijn. Daarnaast stelt de Kiesraad voor om de waterschapsverkiezingen te regelen in een apart hoofdstuk in de Kieswet, net als dat nu al gebeurt voor de verkiezingen voor het Europees parlement en voor de eilandsraden (Caribisch Nederland).

Gemeenten zullen in de toekomst beide (gecombineerde) verkiezingen gaan organiseren. Nu worden de waterschapsverkiezingen nog door de waterschappen georganiseerd. De Kiesraad kan zich vinden in dit uitgangspunt, maar constateert dat er hier en daar te veel onduidelijkheid bestaat over taken en verantwoordelijkheden. Bij verkiezingen is dat onwenselijk.