Op de vuist in de Hervormde dorpskerk

Ansichtkaart van de Hervormde kerk te Werkendam

Iedere zaterdagmorgen verzamelt in het Andries Visserhuis de erfgoedgemeenschap van Werkendam zich rond de tafel. Onder het genot van een kopje koffie worden de laatste roddels uitgewisseld en herinneringen opgehaald uit het roemruchte verleden van Werkendam. Ook het kerkelijk leven in het dorp is vaak onderwerp van gesprek. Zo vertelde Henk van Burgel dat hij als kind altijd met zijn moeder mee mocht naar de Hervormde kerk; zijn vader bleef altijd thuis. Maar tijdens één van de diensten stond een man op en schreeuwde woedend naar de predikant. Hij moest door enkele mensen worden vastgehouden, anders had hij de predikant misschien wel iets aangedaan, zo was de stellige overtuiging van Van Burgel. Het maakte diepe indruk op Henk en hij is het nooit meer vergeten. Maar waarom was deze kerkganger zo boos op de predikant? Het ging om de eerste gereformeerde bondspredikant ds. J. Smit, hij werd in 1960 benoemd naast de confessionele predikant ds. A. de Bruyn. Voor het eerst had de Hervormde gemeente nu twee predikanten. Al vanaf 1935 probeerden in Werkendam hervormden de invloed van de Gereformeerde bond te vergroten, daartoe begonnen ze met de winterlezingen in het gebouw van Christelijke Belangen. Daarvoor werden sprekers uitgenodigd van de Gereformeerde Bond. In 1940 werd de Nederlands Hervormde Evangelisatie opgericht. Eind jaren vijftig worden pogingen ondernomen om de Hervormde Evangelisatie weer te verzoenen met de Hervormde gemeente door toe te zeggen dat de tweede predikant iemand zal zijn van de Gereformeerde Bond. Dat leidde tot beroeringen en zelfs het eenmalig ongeldig verklaren van de verkiezing van ambtsdragers. Maar het kon de komst van een Gereformeerde bondspredikant uiteindelijk niet voorkomen.

Bronnen: 

Kerken in het zaaltje van Kees Vreeken

Godsdienst en Samenleving in het Land van Heusden en Altena van Cees de Gast