De luie peilschalen in Veen en Sleeuwijk zijn uiterst zeldzaam

De aanvaring eind 2016 van de Maria Valentine tegen de stuw bij Grave heeft toch nog iets positiefs opgeleverd, namelijk een uitgebreid onderzoek naar 'luie' peilschalen in het rivierengebied. Door de aanvaring met de stuw zakte het waterpeil in de Maas bij Gennep zo ver terug dat een peilschaal langs de oevers werd gevonden. Eerder werd ook al een Romeinse loskade gevonden. 

Het tweede deel van de peilschaal in Veen

Voor Mergor in Mosum bood het lage water een unieke kans om die peilschaal nader te onderzoeken. Het leidde tot de conclusie dat het ging om een 'luie' peilschaal. Deze peilschalen zijn zeer zeldzaam in Nederland. In het kader van het Dertien Provinciën van de Rijksdienst voor het CultureelErfgoed, worden de Gennepse resten nu verder  onderzocht en wordt een inventarisatie van soortgelijke peilschalen in Nederland gemaakt. Na een intensieve zoektocht bij Rijkswaterstaat en alle Waterschappen werden acht andere voorbeelden gevonden, bezocht, gemeten en beschreven. 

Bericht uit 1861 van de aanbesteding van de peilschaal in Sleeuwijk

Van de acht peilschalen is een rapport opgesteld, daarin wordt beschreven waar deze peilschalen in Nederland zijn te vinden, wat het gebruikte materiaal is, hun vormen en veronderstelde dateringen. De peilschalen werden uitsluitend langs de hoofdstromen of voormalige hoofdstromen van Rijn, Maas, Boven Merwede en Afgedamde Maas gevonden. De gebruikte steensoort is vaak Naamse hardsteen. De vormen variëren van massieve dikke brede blokken tot dunne smalle platen. De veronderstelde datering varieert tussen begin en eind van de negentiende eeuw.

Details van de peilschaal in Sleeuwijk

In onze regio zijn twee 'luie' peilschalen te vinden; bij Sleeuwijk en bij Veen. Over beide peilschalen heb ik al eens eerder geschreven. In 2018 werd bij een deel van de luie peilschaal in Veen een mooi informatiebord geplaatst. Niet lang nadat het deel van de peilschaal een plek had gekregen in een modern toeristisch monument, werd in Veen nog een deel van dezelfde peilschaal gevonden als drempel van een garage. Het wordt allemaal uitgebreid beschreven in het rapport van Mergor in Mosum. Het rapport zelf is nog niet gepubliceerd op de site.