Rapport 'Lekkende Lekdijk' schudde ons wakker

Maandagavond spraken we in de commissie waterveiligheid over het rapport van hoogleraar Stefan van Baars 'de Lekdijk is lekgestoken' over de dijkversterking tussen Kinderdijk en Schoonhovenseveer. In april vorig jaar was het hevig schrikken, vooral vanwege het risico voor de veiligheid van de dijk. Dat was onze eerste en grootste vraag, deze werd in juli 2021 beantwoord. Er was geen sprake van acuut gevaar voor de waterveiligheid, volgens het eerste onderzoek van Deltares.

Boorpalen in de Lekdijk bij Nieuw Lekkerland

Toch geven alle stukken die we nu ontvangen hebben toch weer aanleiding daar een vraagteken bij te zetten, mogelijk niet acuut, maar wel anderszins. In het stuk van het Expertisenetwerk Waterveiligheid lees ik dat nog geen definitief oordeel over de veiligheid is geleverd. ,,Voor een definitief oordeel over de waterveiligheid wordt onderzoek naar de oorzaak van de vernatting en de gerealiseerde kwaliteit van de boorpalen aanbevolen”. Ook in het advies van commissie Van der Vlist komt dit terug, zij adviseert om een overleg te starten dat gericht is op het verkrijgen van een gedeelde visie op de veiligheid van de Lekdijk.

Te zware machines op de Lekdijk?

Naast het bieden van veiligheid aan alle bewoners achter de Lekdijk zijn bij deze dijkversterking vooral bewoners aan de dijk getroffen door de trage schadeafhandeling. Jaren na afronding van het traject zijn deze nog altijd niet afgehandeld.  Ook blijken schadedossiers gebreken te vertonen en zijn de opnames van schades onvolledig. Ook hier is de veiligheid van de dijkbewoners in het geding. ’Het  eerlijke verhaal is dat bij een langdurig hoge waterstand met een relatief grote jaarlijkse kans de bestaande bebouwing aan de dijk grote schade kan ondervinden, waarbij instorting niet is uitgesloten”. En in het rapport lezen we verder dat ons waterschap bij de schadeafhandeling onzichtbaar was. Het had beter gekund en gemoeten, zo schrijft het college. Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Waren er voor het rapport van Baars geen signalen binnen onze organisatie dat dit niet goed liep? Waarom was de afhandeling van de schades niet zichtbaar voor het bestuur, waarom zijn wij niet eerder geïnformeerd?

 

Zowel in het rapport van het Expertisenetwerk Waterveiligheid als in de bijgevoegde brief van de heer De  Bont, dank daarvoor, komt naar voren dat bij de dijkversterking veel niet goed gegaan is. We noemen slechts de risicoanalyse, de risicobeheersing, veranderingen in de uitvoering die niet altijd goed onderzocht zijn, de schadedossiers. Over de financiën brengen we in herinnering dat een dag voor de feestelijke oplevering van het dijktraject KIS in 2018 we als bestuur spraken over de meerkosten van 27 miljoen euro. Ook gebrek aan kennis en ervaring bij ons waterschap speelde ons parten. Hoe worden kennis en ervaring rond dijkversterkingen voortaan beter geborgd in onze organisatie? In het bijgevoegde memo over de brief van de heer De Bont schrijft het college dat nog geen wederhoor heeft plaatsgevonden. Wanneer mogen wij dit verwachten? 

 

Zware machines voor het plaatsen van de boorpalen

Met name vanuit het onderzoek naar de schades komt naar voren dat het eigenaarschap van het waterschap onvoldoende was. Het waterschap was teveel op afstand, mensen konden bij klachten niet bellen naar het waterschap, maar naar de aannemer. Ook bij de risicobeheersing bleef ons waterschap teveel op afstand. Zelfs het bestuur stond teveel op afstand. Veel zaken rond eigenaarschap zijn een uitvloeisel van de contracteringsfilosofie. Het CDA heeft recent nog een opmerking gemaakt over de contracteringsfilosofie, want in hoeverre is bij de Graaf Reinald Alliantie nog sprake van eigenaarschap van ons waterschap? Of staan we ook daar teveel op afstand? Dit was een van de conclusies van het HWBP onderzoek naar contractvormen.

 

Oplevering van de Lekdijk in september 2018

We moeten lessen trekken uit de schade aan panden, schadeafhandeling, techniek en risicomanagement, waarin wijzigingen pas achteraf gemeld worden. Laten we vooruit kijken op al deze punten en zorgen dat het op alle komende dijktrajecten niet weer zo fout gaat. Wel missen we het eerlijke verhaal over behoud van woningen langs onze dijken, hoewel ook wij het betreuren als woningen moeten wijken, moeten we wel realistisch blijven. Daarom nogmaals dank aan de heer Van Baars, hij heeft ons wakker geschud en ons gedwongen in de spiegel te kijken. Het nadere onderzoek naar de schadedossiers van onze inwoners vinden we het meest urgent. Maar ook de vraag naar de veiligheid vinden wij als CDA urgent, evenals het op orde brengen van de organisatie met voldoende professionals om dergelijke complexte projecten tot een goed einde te brengen.