De grote overstroming (1)

Twee eeuwen geleden, in januari 1809 vindt één van de grootste rivieroverstromingen van Nederland plaats, waarbij zo’n 300 mensen verdrinken.
Er zijn vele prenten bewaard gebleven uit die tijd van de overstroming. Door de strenge winter vriezen de killen in de Biesbosch dicht en moet al het rivierwater via Dordrecht naar de zee worden afgevoerd. Ook ontstaan door de strenge winter van 1809 grote ijsdammen en achter die ijsdammen stijgt het water soms razendsnel met dijkdoorbraken tot gevolg. Grote delen langs Maas, Waal en Merwede overstromen zo in januari 1809.

In Werkendam slaat het water 17 gaten in de dijken. Ook worden veel huizen vernietigd en zo’n 180 mensen raken aan de bedelstaf. In De Werken en Sleeuwijk zijn 23 dijkdoorbraken. Of er slachtoffers in de Biesbosch te betreuren zijn, is niet bekend. Er wonen in die tijd nog nauwelijks mensen in dit onherbergzame gebied. Toch heeft de overstroming van 1809, maar ook eerdere grote rivieroverstromingen in de 18^e eeuw wel grote gevolgen voor de Biesbosch. En wordt de kiem gelegd voor de scheiding van de Biesbosch in een Hollands en een Brabants deel. Al langer zijn waterstaatkundigen het erover eens dat de afvoer van de grote rivieren tekort schiet. Na de ramp van 1809 stelt Koning Lodewijk Napoleon nog datzelfde jaar het ‘Comité Central van den Waterstaat’ in om nu eindelijk een plan te maken en uit te voeren voor een betere rivierwaterafvoer. Diezelfde Lodewijk Napoleon heeft overigens de vele dorpen in het rampgebied bezocht en eigenhandig meegeholpen om de dijken met zandzakken te versterken.

Gedenkteken van de schrikkelijke overstrooming in Gelderland, voorgevallen in 1809. Rechts uit het midden koning Lodewijk Napoleon. Copyright Atlas van Stolk