De eeuw van mijn moeder

Een foto uit 1980 van mijn oma, moeder, mijzelf en mijn dochter.

Zoals Geert Mak ooit schreef over de eeuw van vader, schrijf ik deze keer over de eeuw van mijn moeder. Het idee kwam in me op toen ik me realiseerde dat het morgen 100 jaar geleden is dat de eerste Internationale Vrouwendag ontstond met een staking van fabrieksarbeidster om een beter loon.

Ik begin dan ook niet bij mij mijn moeder, maar bij mijn oma. Johanna de Jong is geboren op 25 december 1909 en stierf in 1995. Ze werd geboren in een boerengezin in Nieuw-Lekkerland als oudste van zeven kinderen. Of het een rijke boer was of dat ze ook nog iets anders deed dan in het huishouden en op de boerderij werken voor haar huwelijk weet ik niet. Ook weet ik niet of ze meer dan alleen de lagere school doorliep of nog doorgeleerd heeft. Jammer, dat ik het nooit gevraagd heb. In 1935 huwde ze met mijn opa en verhuisde naar Werkendam. Na een half jaar werd haar eerste kindje, mijn moeder geboren. Daarna volgden nog tien (?) kinderen, waarvan er een doodgeboren werd. Met de oorlog en de watersnoodramp moet het hard werken geweest zijn. Mijn opa was metselaar in een familiebedrijf. Vanaf eind jaren vijftig trouwden haar kinderen en werd haar gezin kleiner. Toch was er nog ruimte voor de opvang van kleinkinderen, zelf woonde ik ruim twee jaar bij mijn oma. Rond die tijd is ze waarschijnlijk ook begonnen met het repareren van kleding voor andere mensen, zoals het inzetten van ritsen of korter maken van broeken en of rokken. Zo verdiende ze haar eigen geld tot op hoge leeftijd, ik denk tot ca. 75 jaar. 'Uw lamp is altijd brandende', had een predikant nog een keer gezegd toen hij haar alweer achter het naaimachine aantrof. Maar ook was ze in de jaren zeventig voorzitter van de vrouwengroep Sola Gratia, ze was dus beslist niet verlegen. De twee laatste jaren van haar leven woonde ze in Goezate, haar man was toen al overleden. Naast tien kinderen had ze toen veertig kleinkinderen en ook al meerdere achterkleinkinderen.