Bewoners en bestuur vormen samen de waterschapsdemocratie

Uitzicht vanuit het kantoor van Hoogheemraadschap op de Maas in Rotterdam

Vandaag was de 37e bijeenkomst van het netwerk de Waterlelie van de vrouwelijke waterschapsbestuurder bij Hoogheemraadschap van Schieland en Krimpenerwaard in Rotterdam. Zij hadden Jeroen Haan uitgenodigd om over burgerparticipatie te vertellen. Over democratie in de polder en wie het nu voor het zeggen heeft. En wat een boeiende spreker; hij hield ons voor dat de waterschapsdemocratie uit twee benen bestaat. De besturen van de waterschappen zijn het ene been, zij zijn de representatieve democratie met de democratische legitimatie, die besluiten moet nemen over bijvoorbeeld het peilbeheer. Het andere been is de participatieve democratie met initiatieven van onderop en het bieden van maatwerk in vooral lichte netwerken met regelvrije ruimte. Burgerparticipatie is dus uitermate belangrijk, alle overheden zijn er volop mee bezig, laat ze vooral luisteren naar de gebiedskennis die er al is. En die twee benen van de representatieve en participatieve democratie moeten natuurlijk wel een beetje gelijkwaardig zijn. Juist met die tweebenige democratie sta je stevig in de maatschappij. 

De tweebenige waterschapsdemocratie

Maar alle belangen moeten in beeld gebracht worden en het moet duidelijk zijn waar de besluiten worden genomen. En bij het nemen van bijvoorbeeld een peilbesluit moeten uiteraard alle belangen worden meegewogen; van de landbouw, maar ook van de natuur, recreatie, economie. En hoe lang kunnen we dan volhouden dat we alleen een functionele democratie zijn en laten we de omgevingsvisies over aan de algemene democratie; juist in kantelgebieden waar vragen gesteld worden over de duurzame toekomst van de landbouw. Moeten we dan als waterschappen niet opschuiven naar de voorkant van de ruimtelijke ordening in tijden van klimaatverandering? Kunnen we volhouden dat we er niet over gaan of hebben we er wel een mening over?  Als we als functionele democratie willen overleven moeten we ons verbinden met deze hedendaagse (klimaat) vraagstukken. Blijven we dan volhouden dat we alleen gaan voor onze kerntaak (zo goedkoop mogelijk) of kiezen we voor een bredere taakopvatting?

Plafond van de kamer van de dijkgraaf in het kantoor van Schieland Krimpenerwaard

Voor de leden van de waterschapsbestuurders had Jeroen Haan ook nog goede adviezen. Zoals om naast de kaderstellende en controlerende rol vooral werk te maken van de volksvertegenwoordigende rol. Wees zichtbaar en aanspreekbaar, ga meer naar buiten, Ga de belangen horen, geef ruim baan aan de initiatieven en zoek naar de energie in de maatschappij. Zelfs weerstand bij plannen moet je koesteren. "Weerstand is betrokkenheid omsloten door prikkeldraad. Haal het prikkeldraad weg en kijk wat er onder zit. Niemand is zomaar ergens voor of tegen. Wees volksvertegenwoordiger voor het hele volk. Zorg dat je met de poten in de klei blijft staan. Wees nieuwsgierig naar wat de ander te zeggen heeft. Toon empathie".