De week van de Papsluis (2)

De Papsluis aan de Kildijk bij Nieuwendijk

De Papsluis is de meest zuidelijke inlaatsluis van de Waterlinie en werd gebouwd in 1815. Het is een zogenaamde waaiersluis naar een ontwerp uit 1808 van waterbouwkundig ingenieur Jan Blanken. Een ingenieus ontwerp, door de waaierdeuren kon de sluis altijd geopend worden, of de binnen- en buitenwaterstand nu hoog of laag is. Zeker door de invloed van eb en vloed in de Biesboschdelta waren de waaierdeuren een uitkomst. Bij een vijandelijke aanval was het natuurlijk extra pijnlijk als het land niet geïnundeerd kon worden, vanwege een te hoge of te lage waterstand. De waaiersluis ging de geschiedenis in als 'Blanken's Sluijs'. Toch beweerde een collega, A.F. Goudriaan, dat niet Blanken maar hij de uitvinder was. Blanken was wel de eerste die het idee in praktijk bracht. Jan Blanken (1755-1838) was een veelzijdig man die het bracht tot de hoogste baas op Waterstaat, Inspecteur-Generaal. Van dit type waaiersluis zijn er in 1815 vijf gebouwd. Vanwege de uitzonderlijke zicht- en functionele relatie met fort Bakkerskil is het een bijzonder rijksmonument. Wel verdween de inundatiefunctie van de waaiersluis door de ruilverkaveling in de jaren zestig in het gebied en de verandering van het polderpeil. Het buitenwater aan de zijde van de Bakkerskil staat circa één meter hoger dan het water in de Uppelschen polder. Het waterpeil tussen de twee polders wordt gescheiden door een kleidijkje aan de oostzijde van de sluis. De sluis heeft als geheel het waterpeil van de Bakkerskil en heeft geen spui- en inlaatfunctie te vervullen. De bouw van de sluis vond plaats in een periode van bestuurlijke chaos. De Franse bezetter was verjaagd en Nederland kreeg zijn eerste koning Willem I.  Of de bouw van de sluis vanuit de Rijksoverheid werd overlegd met het pas gevormde dorpsbestuur van De Werken weten we niet. Wel werd in februari 1818 een brief gestuurd door het ministerie van oorlog aan het dorpsbestuur waarin werd vermeld dat er een besluit was genomen om voorzorgsmaatregelen te treffen bij inundatiën.