Wat is Werelderfgoedstatus Kinderdijk ons waard?

De Alblasserwaard, een iconische polder

Zijn we als Waterschap Rivierenland bereid meer geld uit te trekken voor renovatie van de gemalen bij Kinderdijk dan strikt noodzakelijk, als daarmee het Werelderfgoedcomplex gebaat is? Dat is de vraag die centraal staat bij de behandeling van de doorontwikkeling van het complex Kinderdijk dat tijdens de eerstvolgende commissie Watersystemen op maandag 28 mei op de agenda staat. Eerder besloten we als bestuur tot de renovatie (korte termijn!) van het J.U. Smitgemaal, de dieselmotoren zijn aan vervanging toe en worden vervangen door electromotoren. Na dit besluit heeft het bestuur in september 2017 echter een visie tot 2050 op het waterbeheer in de Alblasserwaard vastgesteld ('Een nieuw begin voor een iconische polder'). Als CDA brachten we na dat historische besluit al een werkbezoek aan Kinderdijk om in gesprek te gaan over de mogelijke gevolgen van deze visie voor het gebied. Daarin kwamen de zorgen over de Werelderfgoedstatus van het gebied al aan de orde. 

Uitzicht op de molens van Kinderdijk vanaf het J.U. Smitgemaal

In de visie tot 2050 is besloten om in de Alblasserwaard naast afwatering bij de Kinderdijk ook een gemaal te bouwen bij Groot-Ammers (gereed 2025). Door het extra gemaal in Groot-Ammers (lange termijn!) zijn de uitgangspunten voor de renovatie van het gemaal bij Kinderdijk veranderd. Door het extra gemaal wordt immers minder water afgevoerd via Kinderdijk. Dus nu grootschalig investeren in het J.U. Smitgemaal is voor de lange termijn minder noodzakelijk. Naast het J.U. Smitgemaal heeft Kinderdijk nog een Kokgemaal, dat in 2025 aan revisie toe is. 

Tabel met afwegingen, de combinatie Kok en Smit gemaal scoort het slechts (cijfer 4) op de kosten, maar bij de andere criteria het beste

Vele rekenmeesters en deskundigen hebben zich gebogen over deze puzzel. Daaruit bleek dat de bouw van één nieuw gemaal bij de Elshoutsluis het goedkoopste is. Maar juist dat tast de unieke waarden van het Werelderfgoedcomplex aan. En hoewel het Waterschap geen eigenaar meer is van de molens, heeft ze wel de zorg voor dit werelderfgoed. Wij hebben die status in 1997 immers aangevraagd. Voorgesteld wordt nu om geen nieuw gemaal te bouwen, maar het huidige J.U. Smitgemaal toch te renoveren (met behoud van één dieselmotor om zo de gelaagdheid van de historie te laten zien) en ook het Kokgemaal te behouden. Over de meerkosten van deze variant gaat Waterschap Rivierenland in gesprek met de gebiedspartners rond het Werelderfgoed Kinderdijk. Alle partners inclusief het waterschapsbestuur moeten dan de vraag beantwoorden of de werelderfgoedstatus ons extra geld waard is. Voor mijzelf is het antwoord ja.