Tijdens de waterschapsverkiezingen van november 2008 is achter de schermen veel misgegaan waardoor het stemgeheim onvoldoende veilig was. Bij het stemmen per post werden unieke stemcodes gebruikt die geautomatiseerd verwerkt en geteld werden. Met de servers en software ging van alles mis.
Kritieke servers raakten ondanks de lage opkomst overbelast. De door onafhankelijke partijen gecontroleerde software werd lopende de verkiezing nog snel even aangepast. Als klapstuk crashte de ultra-beveiligde server die het stemgeheim moest bewaren. De waterschappen hebben vervolgens de ultra-geheime digitale sleutels maar gewoon op een test-computer ergens op kantoor geïnstalleerd.
De vele problemen en missers blijken uit een verslag dat de waterschappen zelf hebben opgesteld. De stichting "Wij vertrouwen stemcomputers niet" heeft het document verkregen met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur (Wob).
De waterschapsverkiezingen van 2009 waren al een bijna volmaakt fiasco. Het door de waterschappen ontwikkelde systeem voor internetstemmen werd al voor de verkiezingen meermaals door onderzoekers gekraakt en kon niet worden ingezet. Bij de inzet van het stemmen per post duurde vervolgens het verwerken van de stembiljetten veel langer dan was voorzien ondanks een zeer lage opkomst. De waterschappen moesten dan ook nog eens zo'n 10% van de uitgebrachte stemmen als ongeldig terzijde leggen, wat bij verkiezingen wereldwijd een unicum is. Dit laatste kwam vooral omdat mensen de gepersonaliseerde stembiljetten binnen één huishouden bleken te hebben verwisseld zodat niet het bij het stembiljet horende geboortejaar kon worden ingevuld.
De stichting "Wij vertrouwen stemcomputers niet" heeft voor de verkiezingen bezwaar gemaakt tegen de wijze van stemmen. Kiezers kregen een stembiljet met een unieke code, en de drukker van de stembiljetten heeft in principe toegang tot een bestand waarin van elke kiezer zowel de NAW-gegevens als deze unieke code staan. Bij het inscannen ontstond een tweede bestand waarin deze unieke code werd gekoppeld aan een politieke voorkeur. Wanneer beide bestanden gecombineerd kunnen worden ontstaat een overzicht van wat iedere kiezer heeft gestemd.
De waterschappen beweren dan ook bij hoog en bij laag dat dit nagenoeg onmogelijk is. In een kort geding daags voor de verkiezingen heeft de stichting vanwege deze zorgen geprobeerd de waterschapsverkiezingen in deze vorm door de voorzieningenrechter te laten verbieden. Dat is niet gelukt: De waterschappen hebben voor de rechter bij hoog en bij laag volgehouden dat ze zeer goed op allerlei gevoelige gegevens zullen passen. Tijdens het geding speelde een grote rol dat de computers die het stemgeheim bewaren meervoudig waren uitgevoerd en in speciale computerkluizen stonden. Verder was alle software door onafhankelijke experts gecontroleerd.
De waterschappen en het ministerie van Verkeer en Waterstaat zijn nalatig geweest bij het beveiliging van kritieke servers en het is nu onduidelijk hoe het zit met het stemgeheim van de drie miljoen kiezers bij de waterschapsverkiezingen. De staatssecretaris moet duidelijk maken wanneer zij dit wist en wat ze nu gaat doen. De stichting heeft van tevoren aangegeven dat deze manier van stemmen veel te riskant is en onze bezwaren zijn, zo zien we nu, ten onrechte weggewuifd. De Tweede Kamer overlegt morgen met staatssecretaris Huizinga over de waterschappen, en dan zullen deze verkiezingen ook aan bod komen.
Rop Gonggrijp van "Wij vertrouwen stemcomputers niet": "Verkiezingen via internet brengen veel te grote risico's met zich mee en de waterschappen hebben meer dan afdoende aangetoond dat ze gewone verkiezingen niet eens aan kunnen. Ik hoop ook dat de Kamer de staatssecretaris er morgen van kan overtuigen dat er in Nederland geen verkiezingen meer mogen plaatsvinden waarbij elke kiezer een eigen uniek stembiljet krijgt. Dan kunnen de waterschappen eventuele verdere verkiezingen naar hartelust verprutsen zonder dat het stemgeheim gevaar loopt."
www.wijvertrouwenstemcomputersniet.nl
Het dijkhuis van de Overwaard (1644)
