De klimaattop (2)

Het bestuur van de Huurdersbelangenvereniging rond de vergadertafel

Maar hoe kan ik dan zelf meer doen om de opwarming van de aarde tegen te gaan? Kan ik misschien in huis nog energie besparen of duurzame energie opwekken? Op de benedenverdieping van mijn huis heb ik dubbel glas, verder staat de verwarming nooit echt hoog. Maar wat als ik zonne-energie zou willen? Dan ben ik afhankelijk van mijn woningbouwcorporaties. En die zal haar huurders geen zonnenergie aanbieden, omdat ze daar geen geld voor heeft.  Daarom zal ik tijdens de energiemarkt in sporthal de Crosser op maandag aan andere huurders van Woonservice Meander vragen of zij ook interesse hebben in een aanbod voor zonne-energie.  We delen in elk geval LED lampen uit aan nieuwe leden van onze vereniging

De klimaattop

Johan Koekkoek bij de heropening van het Kringloopcentrum in de zomer van 2014

In Parijs begint vandaag op 29 november de 21e klimaattop, hij duurt tot 11 december. In de media is volop aandacht voor die klimaattop, de opwarming van de aarde lijkt nauwelijks nog te stoppen. Want waarom was het in november zo warm? En waar komen die heftige zomerse buien vandaan die in juli 2014 en augustus 2015 in onze regio vielen? En wat doe ik eigenlijk zelf om opwarming van de aarde te voorkomen? Mijn afval scheiden, nadenken als ik iets koop of ik het wel echt nodig heb? Geen verre vliegreizen maken en af en toe geen vlees eten. Maar daar blijft het eigenlijk wel een beetje bij. Terwijl ik op de middelbare school al werd onderwezen om milieubewust te zijn. Zo ben ik ooit nog met twee leraren (Johan Koekkoek en Albert Timmerman) voor een excursie op bezoek geweest bij Jonkheer van Nispen in Zevenaar die toen al een heilig geloof had in ecologische landbouw. Hoewel het een leuk bezoek was, is het van een school excursie naar zijn landgoed nooit gekomen. Anno 2015 is landgoed Sevenaer met ecologische tuinen vrij te bezoeken.

http://huissevenaer.com/kasteelboerderij/historie/

Dan zingt door de grienden de wind alleen....

De eeuwenoude Hervormde kerk in Eethen

In het kerkje in Eethen vond zaterdagmiddag de presentatie van de bundel '200 jaar gedichten Land van Heusden en Altena' plaats. Een boekje waar maanden aan gewerkt is door een divers gezelschap poezieliefhebbers. Het begon allemaal in 2014 toen bij zowel de organisatie van het Liniepadfestival, als Open Monumentendag het thema 200 jaar Brabant boven kwam drijven. En wat konden we nog meer doen rond 200 jaar Brabant? Zo werd het idee geboren een bundel samen te stellen van dichters uit de voorbije twee eeuwen. Ad Los en Klaas Rienks doken in de literatuurgeschiedenis, Arja van den Heuvel zorgde voor de fraaie vormgeving, Leny van der Ham en Grietje Zemering zagen vanuit de stichting Poezie Land van Altena toe op de uitvoering en financiën. 

Het is een mooie bundel geworden met negentien dichters zoals Abraham Boxman, Ida Gerhardt, H.M. van Randwijk en Driek van Wissen. Van H.M. van Randwijk is het gedicht van de griendwerker opgenomen, dat hij schreef toen hij als onderwijzer in Werkendam werkte. Het gedicht werd in 1930 gepubliceerd in 'Opwaartsche wegen'. Een mooie zin daaruit is 'Dan zingt door de grienden de wind alleen'. Dit lijkt wel wat op een strofe uit een gedicht van Bas van der Stelt uit Werkendam. 'Als God weer de grienden kleurde'. 

De bundel kost 6,50 euro en is te koop bij de boekhandels in de regio, de bibliotheek en het VVV kantoor in Woudrichem. (ISBN 978-90-807234-0-5)

Rekenkamercommissie in ere hersteld

kreek in de Noordwaard

Tijdens de AB vergadering van Waterschap Rivierenland is besloten de rekenkamercommissie opnieuw in te stellen. op 15 april 2011 schafte Waterschap Rivierenland haar eerdere rekenkamer af. Overigens met een nipte meerderheid van 15 voor afschaffing en 13 tegen. Tegen de afschaffing stemden LRR, CU/SGP, PvdA, Water Natuurlijk en Fre Vorselmans. Voor de afschaffing waren VVD, Algemene Waterschapspartij, CDA, Jan Hak (bosschap), Huiseigenaren en ongebouwd en bedrijven. Overigens weet ik even niet meer precies hoe vrijdag werd gestemd, maar in elk geval was een meerderheid voor. De rekenkamercommissie krijgt een budget van 70.000 euro.

Een goede zaak dat we weer een rekenkamercommissie krijgen, het is een onafhankelijk instrument van het Algemeen Bestuur om in te zetten voor haar controlerende taak.

Een bunker uit WOI oppimpen!

 

De bunker bij de Wilhelminasluis te Andel

 

Bijna iedereen kent die prachtige bunker van de Nieuwe Hollandse Waterlinie langs de A2 die door de midden is gezaagd, een prachtig voorbeeld hoe kunst en erfgoed elkaar kunnen versterken. Ik ben dan ook trots betrokken te zijn bij een andere kunstopdracht rond een bunker van Erfgoed Altena. Deze keer uit de Eerste Wereldoorlog. Ik ben ontzettend benieuwd welke ontwerpen straks uit de bus komen!

 

Erfgoed Altena heeft een kunstopdracht uitgeschreven voor een bunker uit de Eerste Wereldoorlog bij de Wilhelminasluis in Andel. Voor de kunstopdracht is een bedrag van 10.000 euro beschikbaar. Erfgoed Altena maakt met het project ‘Langs de Linie’ de schuilplaatsen en luisterposten uit de Eerste Wereldoorlog toegankelijk en zichtbaar voor het publiek. Nabij Fort Giessen komt een educatiepark waar een aantal elementen uit de Linie gegroepeerd worden tentoongesteld.

De schuilplaats bij de Wilhelminasluis in Andel krijgt een creatieve toepassing. Het kunstwerk mag in het oog springen en moet een link leggen tussen het heden en verleden. Het moet uitdagen tot interesse van toeristen, recreanten en passanten en op abstracte wijze het verhaal achter de linie en de groepschuilplaatsen vertellen. De toepassing mag op, in, of bij de groepsschuilplaats zijn.

Omdat de schuilplaats onderdeel is van een Linie en beschermde monumentenstatus geniet zal de monumentencommissie de toepassing ook beoordelen. Kunstenaars kunnen tot 24 december hun ontwerp insturen. Er is een kunstcommissie ingesteld die aan de hand van de inzendingen twee kunstenaars selecteert voor het maken van een schetsontwerp (week 2 2016).

De geselecteerde kunstenaars maken ieder een schetsontwerp en dienen deze in voor 18 februari 2016 (week 7). Deze schetsontwerpen worden ook voorgelegd aan de monumentencommissie. Vervolgens wordt één kunstenaar geselecteerd voor het definitieve ontwerp. Meer info is beschikbaar via astigter@woudrichem.nl of 0183-308161.

Persleiding langs N283

Voorraadje leidingen langs N283

Het wegdek van de N283 tussen Dussen en Hank wordt thans geheel vernieuwd. Onderdeel van het werk is tevens de aanleg van een persleiding voor Waterschap Rivierenland voor de rioolzuivering. Door concentratie van de zuivering in Sleeuwijk kunnen een aantal kleinere lokaties worden gesloten. Door het werk te combineren met de wegwerkzaamheden aan de N283 worden uiteraard kosten bespaard. Wel vroeg ik me af of ze ook tegelijkertijd een kabel trekken voor sneller internet in de regio.

IJsvlakte in de Noordwaard?

Wolkenluchten in de Noordwaard

Stel je nu eens voor dat al die waterpartijen in de Noordwaard na twee weken stevige vorst allemaal bevriezen? De Noordwaard als één grote ijsbaan?

Afsluiting van instroomopeningen in Steurgat

Op de achtergrond is de keet van de combinatie Noordwaard en Rijkswaterstaat nog te zien

De schotbalken

 

Waterschap Rivierenland heeft woensdag schotbalken geplaatst bij de drie instroomopeningen in het Steurgat van de kreken door de Noordwaard. Volgens mij iets later dan de planning van 1 november. Omgevingsmanager Ralph Gaastra vermeldde eerder al dat deze zouden worden afgesloten om te voorkomen dat de rivierafvoeren van het Maaswater door opstuwing invloed zouden hebben op de rivierafvoeren van de Merwede. Beide rivieren hebben een ander waterregime. De afsluiting geldt alleen in de winterperiode. Of het dan gaat over de periode van 1 oktober tot en met 1 april weet ik even niet. Afgelopen woensdag gebeurde dat na de hevige zuidwesterstorm, die zorgde voor hoog water en snelstromende kreken in de Noordwaard. Of na de afsluiting nog door de kreken gevaren worden betwijfel ik, maar ook dat weet ik niet zeker. 

Oeps, net een stukje te kort?

In memoriam Gerrie van Dijk

Je leven stroomt als een eeuwige rivier

Donderdag hoorde ik het nieuws dat Gerrie van Dijk was overleden aan een hartstilstand. Nog maar 50 jaar oud en wat een gemis voor zijn familie, zijn vrouw en zijn kinderen. Ik herinner me Gerrie vooral van de haven van Sleeuwijk. In 2002 kwamen we samen in de Werkendamse raad terecht en met Gerrie werden plannen gesmeed om de Sleeuwijkse haven op te knappen. We zijn er zelfs nog een keer samen voor naar het provincie in Den Bosch geweest, voor een afspraak met Francis Witmer van de gebiedscommissie Wijde Biesbosch. Op 24 november 2005 hebben we het plan gepresenteerd tijdens een overtocht met het pontje van Sleeuwijk naar Gorinchem. Boeiend om te doen. Helaas is er van de plannen niet zoveel terecht gekomen, de haven van Sleeuwijk ligt er eigenlijk nog hetzelfde bij als tien jaar geleden. Gerrie, we zullen je missen.

I love my toilet

Altijd genieten van het gedicht 'Denkend aan Holland' op mijn eigen toilet

Jaarlijks is het op 19 november Wereld Toilet Dag! Je neemt het vaak voor lief, maar onze grote boodschap is soms een gevaarlijke onderneming. Met de campagne #ILoveMyToilet  vragen we daarom jullie aandacht voor deze bijzondere plek voor iedereen in de wereld.Zo heeft 1/3e van de wereldbevolking nog geen toegang tot een schoon toilet en sterven nog dagelijks meer dan 2.000 kinderen als gevolg van diarree. Alleen omdat mensen hun behoefte moeten doen in de open lucht. Dit is niet alleen een stille humanitaire ramp, het heeft ook een ontwrichtende werking op de samenleving. Want een goede gezondheid is een voorwaarde om te kunnen werken en dus voor duurzame economische ontwikkeling.

http://simavi.nl/quick-read/i-love-my-toilet/

Documentaire van de campertour

Een van de informatieavonden is in het Stroomhuis Neerijnen op 25 november

Tijdens de campertour werd duidelijk dat de urgentie om maatregelen te nemen voor veel mensen - twintig jaar na de evacuatie in 1995 - is afgenomen. Er is een groot begrip voor de noodzaak van de dijkverbetering, tegelijkertijd is er een minder groot begrip voor ingrepen die gevolgen hebben voor de leefsituatie en het welzijn van mensen. Veel mensen betreuren de afbraak van twintig jaar geleden; ze zijn bang dat er nu weer veel huizen worden gesloopt. Kansen voor nieuwbouw zien mensen ook, met name voor woningbouw passend bij het landschap.

De resultaten van de campertour worden eind november toegelicht tijdens twee bijeenkomsten. Op maandag 23 november in Huis Op Hemert en woensdag 25 november in het Stroomhuis in Neerijnen. Beide avonden starten vanaf 19.00 uur en hebben het karakter van een inloopavond, waarbij er een centraal moment is voor de presentatie van de resultaten van de campertour. Op de bijeenkomsten is voor de eerste keer de documentaire te zien die gemaakt is van het project. Verder is informatie over de grondonderzoeken en zijn medewerkers van provincie Gelderland en Waterschap Rivierenland aanwezig.

Er is een duidelijke relatie van de bewoners met het water. Ze wonen dicht bij de rivier, hebben de evacuatie meegemaakt (72 procent) en bijna de helft van de mensen volgt dagelijks de waterstanden. Toch zouden bewoners rivier en dorpen graag beter met elkaar willen verbinden. Die wens leeft in de meeste dorpen.

846 interviews in de camper

De camper toer interviewde dijkbewoners van Waardenburg tot Tiel

Inwoners van de dijkdorpen tussen Tiel en Waardenburg hebben tientallen ideeën geopperd die in hun ogen tegelijk met de voorgenomen dijkverbetering in het gebied uitgevoerd kunnen worden.In de 846 interviews die in de camper van het Waterschap zijn gevoerd, scoorden de natuur in de uiterwaarden en het verkeer op de dijk het hoogst.

Vooral het gebrek aan fiets- en wandelmogelijkheden in de uiterwaarden werd vaak genoemd. Bij verkeer was dat de drukte op de dijk. Een fiets- en voetpad onder aan de dijk (aan de rivierkant) wordt door de meeste mensen gezien als een oplossing. 

Ook zijn genoemd: uitkijkplatforms en -torens, strandjes aan de Waal, paden voor paarden, boothellingen, een jachthaven, nieuwe visstekken, meer trappen langs de dijk naar de uiterwaarden, woningbouw op en langs de dijk, een betere verlichting op de dijk, speelplekken op de dijk en een betere relatie met de rivier. Een meerderheid van de bewoners aan de dijk tussen Tiel en Waardenburg vindt de geplande dijkverbetering noodzakelijk. Als belangrijkste reden wordt de toenemende regenval de komende jaren genoemd.

Veel publiek bij inloopavond Nieuwendijk

Aan de verschillende tafels konden bewoners hun verhaal vertellen over de wateroverlast

Zoals verwacht was het maandagavond druk in Tavenu bij de inloopbijeenkomsten van de gemeente Werkendam samen met Waterschap Rivierenland. Aan zes tafels konden inwoners aanschuiven om hun problemen met de wateroverlast te benoemen. Bij iedere tafel plattegronden en een overzicht van woningen die water in huis hadden in 2014 en 2015. Ook werden door veel bewoners ideeen aangedragen om de wateroverlast te beperken. Zo is de ligging van voetbalveld Altena zo tussen de A27 en het dorp opmerkelijk, er lijkt nauwelijks ruimte voor waterberging langs de snelweg aan die zijde. Ook vertelden bewoners over de tweede keer dat ze met wateroverlast te kampen kregen. Zo vertelde één bewoner dat ze binnenkort gaat verhuizen. Een derde keer water in huis wil ze liever niet meemaken. 

De sfeer was goed, ook omdat mensen bij meerdere tafels hun problemen konden benoemen. Een luisterend oor is voor veel mensen al voldoende; uiteraard met als vervolg het oplossen van de wateroverlast. Alle klachten, ideeen en suggesties werden genoteerd en worden straks verwerkt in een notitie. 

Donderdag 19 november is er weer een inloopbijeenkomst in Tavenu te Nieuwendijk. 

Inspiratie voor de Wassende maan

Links de Spiral Jetty, midden Broken Cirkel (Emmen) van Robert Smithson met rechts de Wassende maan van Paul de Kort

  

Het kunstwerk de Wassende maan in de Biesbosch van Paul de Kort werd tien jaar geleden aangelegd. Tijdens de expertmeeting 'Kunst maakt het landschap' hield Sandra Smallenburg, kunstrecensent NRC een boeiend betoog over het ontstaan van land-art. Zo'n vijftig jaar geleden trokken de kunstenaars naar buiten, hun galeries en musea  achter zich latend. In die tijd een revolutie. Een van de mooiste voorbeelden van die vroege land-art is het werk 'Spiral Jetty' in Amerika van Robert Smithson. Hij maakt ook het werk Broken Circel in Emmen. En laten beide werken nu wel wat weg hebben van de Wassende maan. Was Smithson de inspiratiebron voor Paul de Kort?  

Overigens roemde Smallenburg de land-art in Flevoland met zijn Groene Kathedraal en Aardzee.Een enkeling noemt het gebied zelfs het tweede openluchtmuseum van Nederland. Toch vreest ze voor de toekomst van land-art, vooral vanwege doorgevoerde bezuinigingen op kunst. Is er straks nog wel geld voor onderhoud van die land-art? Want hoe staat de Wassende maan er na tien jaar voor?  En moet je het dan loslaten en laten verlanden?

Klimaatadaptatie in het landschap

Het ontwerp van de wakkere dijk in Munnikenland lijkt bijna een kunstwerk, maar hoe ziet dat er eigenlijk echt uit?

Hoe gaan we de grote opgave tot klimaatadaptatie in het landschap in passen? Is daar bijvoorbeeld bij de projecten van Ruimte voor de Rivieren rekening mee gehouden? En in het Deltaprogramma? En hoe doen we dat bij al die dijken die de komende jaren moeten worden opgehoogd? Daarover sprak Dirk Sijmons, landschapsarchitect bij H+N+S en voorheen rijksadviseur van het landschap. En dat we dat landschap dat wordt gemaakt door al die aannemers en waterbouwers moeten zien als één groot kunstwerk dat nooit af. En juist dat Deltaprogramma ziet hij als een enorme uitdaging en absoluut geen verschrikkelijk corvee; nut en schoonheid moeten vooral dicht bij elkaar blijven. Als voorbeeld noemde hij de Flevopolders, dat het mooiste land-art project is van de hele wereld. Maak gebruik van die knetterende electriciteit tussen natuur en cultuur! In het debat later hield hij nog een warm pleidooi om vooral niet te kiezen voor rotonde kunst, maar het integreren van kunst in het landschap. De echte kunstenaars van het landschap leefden al eeuwen geleden als landmeters. Zo ontstond ook de Beemster dat thans werelderfgoed is. Jan de Haan van de provincie Gelderland benoemde specifiek de dijkverzwaringen en kansen om te komen tot mooiere dijkprofielen.

De Biesbosch als cultuurlandschap

De wandelende boot, onderdeel van een expositie van BKKC in 2014

In het Biesboschmuseum vond vandaag de expert meeting 'Kunst maakt het landschap' plaats. Het werd een boeiende ochtend met al even zovele boeiende sprekers. Want eigenlijk is heel het Nederlandse landschap één groot kunstwerk, er is immers nauwelijks nog een plek aan te wijzen in Nederland die niet door onszelf gevormd is tot cultuurlandschap. Dat geldt bijna nog sterker voor de Biesbosch, het gebied dat volledig door mensen handen is gevormd. Een cultuurlandschap 'pur sang' zo zou je het kunnen noemen, zo hield Liesbeth Jans, programmaleider van het Brabantse Kenniscentrum Kunst en Cultuur ons voor ter inleiding op de sprekers. Het BKKC initieert in heel Brabant projecten als boeren en kunst of boomkwekers en kunst. Ook kunst en erfgoed komen samen, zoals cultuur en natuur in het cultuurlandschap van de Biesbosch. Iedere zomer organiseert het BKKC een expositie landkunst, de Brabantse versie van Land-art, waarbij de kunst in het landschap vooral moet passen bij de genius loci. Liefst met verhalen die de plekken verbeelden zoals in de app Brabant vertelt. Het BKKC heeft samen met de academie Sint Joost en het Biesboschmuseum een samenwerkingsovereenkomst om jaarlijks zowel binnen als buiten het museum kunst vorm te geven. Het mooiste voorbeeld van die kunst in het landschap in de Biesbosch is natuurlijk de Wassende maan van Paul de Kort.

Enquete wateroverlast in Nieuwendijk

Overhandiging van de uitkomsten van de enquete aan wethouder Wim de Jong door Jan van Erp, Hans Crielaard en Wilfred Versteeg (v.l.n.r.)

In de raadzaal van de gemeente Werkendam lieten Hans Crielaard, Jan van Erp en Wilfred Versteeg woensdagmiddag een perfect voorbeeld zien van meedenkende burgers. Naar aanleiding van de wateroverlast in Nieuwendijk op 31 augustus hadden ze een enquete gehouden en 400 formulieren verspreid onder de bewoners. Daarvan kwam een kwart retour. 

In de enquete stelden ze drie vragen:

1-Vindt u dat de gemeente Werkendam tekort is geschoten met de genomen maatregelen ter voorkoming van overlast in uw straat/woning? (100 procent ja)

2- Wilt u indien nodig de gemeente Werkendam aansprakelijk stellen voor de schade aan uw huis en de eventuele waardedaling? (80 procent ja)

3. Wilt u gezamenlijk met ons de gemeente Werkendam aansprakelijk stellen, indien de schade niet door de verzekering wordt vergoed? (93 procent ja).

De overhandiging van de uitkomsten van de enquete ging gepaard met een uitgebreide toelichting, waarbij duidelijk sprake was van kennis van zaken. Zoals over de Waterwet en het Waterplan van de gemeente Werkendam. Ook werden knelpunt genoemd waar de wateroverlast groot was.

-Parkeerterrein Jan Biesheuvel dijkhuis

-Afvoer voetbalveld VV Altena

-Te kleine duiker in het Schansgat

Verder had Jan van Erp een powerpoint presentatie gemaakt met heel veel foto's die een duidelijk beeld gaven van de soms forse verwaarlozing van dichtgegroeide sloten en watergangen en veel smalle duikers. Hij was zelf op zoek gegaan naar duikers en waterafvoeren om inzicht te krijgen in de afvoer van het water. Ook kwam de vraag naar voren waarom in de nieuwbouwwijk Westerhei nog steeds geen grotere duiker is gelegd. 

Tot slot stelden de heren zeven vragen aan de gemeente.

1- Waaruit bestaat de wettelijke zorgplicht van de gemeente voor afvalwater, hemelwater en grondwater?

2- Wat was de situatie bij het opstellen van het waterplan 208-2015?

3- Welke maatregelen zijn in het waterplan beschreven en wat waren de uitgangspunten?

4- Zijn de beschreven maatregelen uitgevoerd?

5- Wijkt de uitvoering van de plannen af?

6- Zijn er na de eerste wateroverlast in juli 2014 maatregelen genomen om eenzelfde situatie in de toekomst te voorkomen?

7- Kunt u een reden noemen waardoor bij de heftige regen van 31 augustus nieuwe overlast is ontstaan?

Uiteraard waren er woensdagmiddag geen antwoorden paraat op die vragen. Maar het drietal toonde zich bereid om mee te zoeken naar een oplossing. En wil vooral concrete plannen en actiepunten. Met start en einddatums. 

Omdenken met het fietspad langs de Sleeuwijkse dijk

Fietspad langs de rivier

Tweede voorbeeld van omdenken in relatie tot burgerparticipatie. Bij de dijkverzwaring van de Sleeuwijksedijk in Werkendam werd een tijdelijk fietspad aangelegd onder langs de dijk. Je kunt er heerlijk fietsen in de uiterwaarden vlak langs het water. Reden voor mij om tijdens de commissie vergadering waterveiligheid een pleidooi te houden om het fietspad na afronding van de dijkverzwaring vooral te laten liggen. Tja, en toen begon. Want van wie was het fietspad? En was het fietspad wel onderheid? En liep het fietspad niet onder water bij hoog water? Wat als nu een inwoner van Werkendam dat idee had geopperd? Zouden we het dan omarmen als mooi voorbeeld van een eigen idee vanuit de bevolking? Of als er een handtekeningenactie bij zou worden gehouden met pakweg 1000 handtekeningen? Durven we dit als overheid los te laten? Dat geldt ook voor de gemeente Werkendam, zij zijn kennelijk degene die over het fietspad gaan. En hebben inmiddels laten weten dat het fietspad in elk geval tot voorjaar 2016 blijft liggen. Maar daarna? Wie het weet mag het zeggen.

Het fietspad langs de rivier

Omdenken met het kaartje van Goos

Het kaartje van Goos

Als voorbeeld van burgerparticipatie werd maandagavond het project www.dedijkisvanonsallemaal.nl aangehaald. Inderdaad een mooi voorbeeld, dat zeker navolging verdient. Toch moeten we oppassen als ook hier de insteek is dat het vooral goed is om burgers te horen om zo de plannen soepeler te kunnen uitvoeren. Of ging het toch om de ideeën van de burgers? Toch maar even het kaartje van heemraad Goos den Hartog aanhalen, dat werd gebruikt als voorbeeld. Natuurlijk is het leuk als je zo'n kaartje thuiskrijgt. 'Hartelijk dank voor uw reactie. We stellen het op prijs dat u met ons mee wilt praten over de dijkverbetering tussen Tiel en Waardenburg. We verzamelen de komende tijd alle reacties in de dorpen langs de dijk; deze betrekken we bij de uitwerking van de plannen'.  

Chapeau voor het Waterschap, de inwoners worden gehoord en daar moet ze vooral mee doorgaan. Maar hoe zou Waterschap Rivierenland nu reageren als een inwoner zelf spontaan een kaartje stuurt en daarop voorstelt om de dijk in toekomst liever zelf te willen beheren? Zouden ze dan schrikken in Tiel?

Van burgerparticipatie naar zandbakmanagement

Het mobiele waterschapskantoor van het project www.dedijkisvanonsallemaal.nl

De kern van inzetten op burgerparticipatie gaat over onszelf. Zijn we zelf, als overheid, als bestuurders, als politiek bereid om de burger echt centraal te stellen? Vanuit de intrinsieke overtuiging of omdat het eigenlijk wel handig is als we burgers mee laten praten omdat onze plannen dan sneller kunnen worden uitgevoerd. Omdat er minder bezwaren komen, minder weerstand en vul zelf maar in... De thema avond over burgerparticipatie bracht ons dan ook niet zoveel verder. Want hoe gaan we het nu echt aanpakken bij Waterschap Rivierenland? Zo lang binnen het kantoor in Tiel toch nog de overtuiging leeft dat 'we' al veel doen aan burgerparticipatie, komen we natuurlijk niet verder. Enkele voorbeelden werden wel genoemd, zoals dijkwacht en schouwmeester in de Alblasserwaard. Maar mogen burgers bijvoorbeeld mee met de schouw? Of laten we de ingelanden meer zelf doen in plaats van als waterschap de bermen te maaien? Nog een voorbeeld van burgerparticipatie dat werd genoemd was de Noordwaard; bij de ontpoldering werden de bewoners intensief betrokken. Maar misschien is het hoogwater veiligheidsplan nog wel een veel mooier voorbeeld. Bewoners worden niet meer gedwongen tot evacuatie, maar mogen zelf die afweging maken. Zoals ze dat al eeuwenlang gedaan hebben in het gebied, zonder inmenging van de overheid. En waarom houden we als waterschap nog steeds stijf vast aan het zelf beheren van de EVZ, als burgers ons vragen om het zelf te mogen doen krijgen ze nul op request?  Kortom het is nog een lange weg van burgerparticipatie naar zandbakmanagement.

Dijkteruglegging en uiterwaardverlaging bij Werkendam

Het bijbehorende kaartje voor het onderzoek naar de dijkteruglegging

Naast de nevengeul Sleeuwijk wordt thans ook onderzoek gedaan naar de dijkteruglegging en of uiterwaardverlaging bij Werkendam. Het nadere onderzoek na de eerste plannen uit het Deltaprogramma is in de zomer van 2015 gestart, de provincie Brabant is opdrachtgever van het onderzoek. Het moet in 2016 leiden tot een advies over het maatregelenpakket over de Merwedes voor het Deltaprogramma in 2017. Het onderzoek moet een goed beeld opleveren van de effecten van de rivierverruimende maatregelen die in de voorkeursstrategie voor de Boven Merwede zijn opgenomen. Bij het onderzoek wordt de nevengeul Sleeuwijk , geul Avelingen en geul Sliedrechtse Biesbosch betrokken; gekeken wordt naar waterstandsverlaging, draagvlak en kosten. De dijkteruglegging en of uiterwaardverlaging zou 24 cm. waterstandsverlaging op moeten leveren. Najaar 2013 ontstond in Werkendam stevig protest tegen gepresenteerde plannen rond dijkverlegging in combinatie met de aanleg van een derde haven. De Werkendamse raad verwees het plan unaniem naar de prullenbak, ook vanwege protesterende dijkbewoners. De dijk tussen Werkendam en Giessen staat niet in de Urgentielijst van het  Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) van 2016-2021. 

Zeven jaar Waterschap als oma

De verjaardagstaart was heerlijk!

Het leven zit boordevol parallellen. Dat werd me weer eens duidelijk toen ik nadacht over 8 november. Zeven jaar geleden werd op die dag mijn eerste kleinkind geboren, Matthias. Midden in mijn eerste verkiezingscampagne voor het Waterschap in 2008. Bij zijn geboorte schreef ik al over een oma in het Waterschapsbestuur, helaas lukte dat toen nog niet. Maar wat schreef ik in die jaren daarna op 8 november? Bij zijn eerste verjaardag plaatste ik nog een paar foto's van hem, maar in 2010 schreef ik over de protesten tegen de mogelijke sloop van panden langs de Sleeuwijksedijk voor de dijkverzwaring, die thans bijna af is. In 2011, 2012 en 2013 schreef ik niets op 8 november. Terwijl juist in 2013 hevige protesten in Werkendam klonken tegen een mogelijk dijkverlegging en zelfs derde haven in het gebied. In 2014 schreef ik wel over de zesde verjaardag van mijn kleinzoon, die toen net bij Kozakken Boys voetbalde. En nu? Het was een heerlijke verjaardag. En na zeven jaar waterschap staat morgen burgerparticipatie centraal tijdens een thema-avond in Tiel. Goed om over na te denken en plannen voor te ontwikkelen. Zodat het Waterschap ook nog draagvlak heeft als mijn kleinzoon zelf mag stemmen.

Vijf kilometer lange nevengeul bij Sleeuwijk

Nederland is nooit af, dat bleek maar weer eens tijdens het Deltacongres in de Brabanthallen. Alles wat met water te maken heeft ontmoet elkaar tijdens het congres. Zo zag ik een presentatie over de aanpak van de Afsluitdijk en moest denken aan al die Werkendammers die daar gezwoegd hebben. Maar ook interessant was de informatie van het Hoogwaterbeschermingsprogramma en het Deltaprogramma. 

Op factsheets werd de laatste stand van zaken rond een aantal projecten in onze regio getoond, zoals van de nevengeul in Sleeuwijk.De geul is vijf kilometer lang en biedt meekoppelkansen voor natuur, waterkwaliteit, recreatie en toerisme. (Misschien worden mijn plannen rond de Sleeuwijkse haven ooit nog eens uitgevoerd! zie blog 6 juli 2007)  Het gaat daarbij om een project rond rivierverruiming en een waterstandsdaling van maar liefst 22 cm. Wel moet dan het landhoofd van de huidige Merwedebrug doorlaatbaar worden gemaakt. De nevengeul werd in 2014 opgenomen in het Deltaprogramma voor de periode van 2015-2020. In 2015 is al onderzoek gedaan naar het doorlaatbaar maken van de brug en is het opgenomen in de scope van het MIRT project A27 Houten-Hooipolder! 

De provincie Noord-Brabant onderzoekt nu of de maatregel voldoet aan de criteria om een beroep te doen op het budget van 200 miljoen euro in het Deltafonds voor rivierverruiming. In 2016 kan het dan mogelijk als MIRT verkenning worden opgenomen in het Deltaprogramma. 

http://hanviskie.blogspot.nl/2007/07/dag-186-sleeuwijkse-haven.html

Bakkerskilstraat en Van Heldenstraat (3)

De slotgracht rond de Kwinter wordt straks ingezet voor extra waterberging

Tijdens het overleg op 22 september hebben wij u ook al resultaten van de berekeningen laten zien en ook aangegeven dat de Bakkerskilstraat en Van Heldenstraat naar voren komen als wateroverlastgebied bij buien zwaarder dan de norm. Daarvoor nemen wij ook maatregelen, zoals de aanleg van het bergingsriool met overstort bij de Kwinter, welke wij u toegelicht hebben. Het lijkt ons het verstandigste dat u uw deskundige meeneemt naar een overleg tussen gemeente, waterschap en inwoners, zodat we er open over in gesprek kunnen gaan met elkaar. 

Recent heeft u de eerste gezamenlijke nieuwsbrief van de gemeente en het waterschap ontvangen. Hieruit blijkt de insteek van beide partijen om met de inwoners aan tafel te gaan. Binnenkort worden de inwoners benaderd om met gemeente en waterschap in gesprek te gaan. Dat gesprek zal inhoudelijk dezelfde elementen bevatten als het gesprek dat op 22 september met u heeft plaats gevonden. Daarbij zal een toelichting worden gegeven op de plannen. De raadsleden hebben een kopie van uw brief ontvangen en krijgen een kopie van deze reactie aan u.

Bakkerskilstraat en Van Heldenstraat (2)

Bewoners in de Van Heldenstraat

In uw brief stelt u vervolgens nog zes concrete vragen.

Vraag 1

U vraagt of wij als gemeente actie kunnen ondernemen richting het waterschap om ervoor te zorgen dat eerder begonnen wordt met pompen. Dit nemen wij zeker mee in de gesprekken met het waterschap. Het waterschap geeft overigens aan al op voorhand het peil bij gemaal Altena verlaagd te hebben. Voor de Bakkerskilstraat en Van Heldenstraat wordt het peil in de singels geregeld door middel van de stuw van het waterschap aan de Zandwei. De regeling van deze stuw nemen wij mee in de gesprekken. En ook zullen we met hen spreken over de mogelijkheden om een gemaal te plaatsen in de singels om het peil op die manier op voorhand te verlagen. 

Vraag 2

U geeft aan dat het draaiboek discutabele oplossingen bevat. De maatregelen die we uit willen voeren, zoals de aanleg van het bergingsriool bij de Kwinter, krijgen geen plaats in het draaiboek. Dat is daar niet voor bedoeld. Het doorslaan van een regenpijp, wat u als voorbeeld noemt, kan een oplossing zijn als de eigen aansluiting verstopt zit. Bij een deel van de huizen in de Bakkerskilstraat en de Van Heldenstraat is geen regenpijp aanwezig aan de buitenzijde en is dat dus geen optie inderdaad. 

Vraag 3

U geeft aan dat het afsluiten van spouwmuuropeningen onwenselijk is. We kunnen echter gezamenlijk wel kijken naar een andere optie, zoals het tijdelijk af kunnen sluiten van de opening of het verhogen van de opening door deze te verplaatsen of misschien door er een kap voor te plaatsen met een hoger zittende opening. 

Vraag 4

U mist in het draaiboek de inzet van de brandweer. We bespreken het draaiboek ook nog met de brandweer. In principe treedt de brandweer op als zij opgeroepen worden via de meldkamer. 

Vraag 5

U vindt het vreemd dat de drainage nog niet hersteld is. In het gesprek op 22 september zijn wij daarop ingegaan. Deze drainage zat niet verstopt. De zuigwagen die in eerste instantie de drainage reinigde, had niet de apparatuur om de gehele drainage te reinigen. De drainage liep toen wel gewoon. Later is de rest gereinigd. Dit had echter wel sneller gekund. 

Vraag 6

U wilt inzicht in de tekeningen en technische rapporten. Een tekening van het rioolstelsel is toegevoegd. Als technisch rapport kunt u de herberekening van de riolering ontvangen. Deze is nog in concept. Zodra dit afgerond is, kunt u daar een exemplaar van ontvangen. U geeft aan daar deskundigen naar te willen laten kijken. Dat begrijpen we. We willen u echter wel aangeven dat wij de berekeningen ook door een deskundig ingenieursbureau hebben laten uitvoeren en dat dit een langdurig en kostbaar proces is. 

Bakkerskilstraat en Van Heldenstraat

Wateroverlast in Van Heldenstraat

Bewoners van de Bakkerskilstraat en de Van Heldenstraat schreven eind september een brief naar de gemeente Werkendam met handtekeningen van veel bewoners. De brief volgde na een gesprek met de gemeente en enkele bewoners over de wateroverlast op 31 augustus.

Het antwoord van de gemeente:

De wateroverlast heeft opnieuw veel inwoners in de verschillende kernen getroffen. Dat is verschrikkelijk, te meer nu deze wateroverlast zich binnen korte tijd na juli vorig jaar opnieuw voordeed. Alle theoretische benaderingen zijn mooi, u heeft daar niks aan. Dat realiseren wij ons ook en we betreuren het dat veel mensen opnieuw zijn getroffen. Wij begrijpen geheel dat dit, zoals u aangeeft in uw brief, een grote geestelijke en lichamelijke belasting vormt voor de inwoners. U gaat in uw brief ook in op de waardedaling en de mogelijkheden tot verkoop van de woningen. De maatregelen die wij in overleg met het waterschap en de inwoners zullen nemen, leiden zeker tot een verbetering van het functioneren van het rioolstelsel en een verlaging van de kans op wateroverlast. We kunnen echter niet alles voorkomen. Daarom willen we ook in overleg met de inwoners bekijken welke maatregelen er aanvullend nog mogelijk zijn om schade zoveel mogelijk te beperken. Door hier over te communiceren en de maatregelen zichtbaar te laten zijn, zal sprake zijn van een positief effect. U geeft aan dat verzekeringsmaatschappijen mogelijk clausules op gaan nemen. Als dit het geval is, dan horen we dat graag. Wij hebben hier onze zorgen al over uitgesproken tegen de landelijke stichting Rioned. Zij nemen hierover contact op met de verzekeringsmaatschappijen. 

De inundatiesluis uit 1815 bij Woudrichem

De inundatiesluis uit 1815 te Woudrichem

Twee eeuwen na de bouw van de inundatiesluis nummer 17 van de Nieuwe Hollandse Waterlinie werd in de Woudrichemse raad een debat gevoerd over het weer open maken van de sluis. De inundatiesluis werd ooit gebouwd, samen met de Papsluis om het Land van Altena te kunnen inunderen en zo de vijandelijke legers te kunnen tegenhouden. Maar in de 20e eeuw werd het systeem van land onder water zetten achterhaald door de ontwikkelingen in de krijgstechniek en had de sluis geen functie meer. Wanneer de sluis is afgesloten met een betonnen damwand weet ik niet. Eerder al hield Dert Vlaander als voorzitter van HSSN een pleidooi om de sluis weer in ere te herstellen. Nu kwam het onderwerp aan bod tijdens een debat bij de visie Woudrichemse waterkant. Navraag bij waterschap Rivierenland leerde dat ze daar geen voorstander zijn van dat plan, het gaat immers om een primaire waterkering. Naast discussie over de inundatiesluis wordt in het visie ook een pleidooi gehouden om het inundatiekanaal naar de sluis vanaf de Afgedamde Maas beter herkenbaar te maken. In dat kanaal liggen thans de watersportverenigingen, waardoor het gebied niet echt herkenbaar is als inundatiekanaal. Om de beleefbaarheid te versterken wordt ook de relatie gelegd met de doorlaatsluis, de batterij in de Postweide en de zwaaikom direct achter de sluis. Ook de optie van een informatiebord van de Nieuwe Hollandse Waterlinie komt aan bod.

In memoriam

Jan-Willem Kieboom (3 januari 1936-2 november 1989)

Herinneringen kunnen mooi zijn ik heb dat vaak met muziek, als ik een oud nummer hoor denk ik vaak waar ik toen was en wat ik deed.  Maar "aan boord op weg naar Mannheim" zag ik direct ook andere zaken terug n.l. Mijn eerste schipper van de Merweland. Iemand die mij gevormd heeft voor het beroep dat ik zo mooi vond. Iemand die mij vertrouwen gaf door mij in donker door Zeeland te laten varen, terwijl hij (wat ik niet wist) buiten in het gangboord stond te kijken of het wel goed ging. Voor deze man had ik ontzettend veel respect, als vakman en als mens. Voor mij was het dan ook duidelijk dat toen ik in het huwelijk trad hij mijn getuige moest zijn.

Geschokt en heel verdrietig was ik toen ik gebeld werd door Andries van Andel, deze voer indertijd ook voor Bouman (net als Wijnand Kieboom) dat mijn grote voorbeeld onverwacht was overleden. Mijn verdriet was groot. Er was iets weggevallen in mijn leven. En al die tijd gaat er geen week voorbij of is hij in mijn gedachten, herinneringen hoe wij samen (uiteraard weer in de nacht) de Spoorhaven in Duisburg zochten, gingen biljarten in het Schipperscentrum in Antwerpen, in de potdichte mist de Westerschelde afvoeren (zonder radar) met kompaskoersen en een wekker er naast. Maar ook denk ik wel eens hoe het nu zou zijn geweest, hoe die man het zou hebben gevonden dat ik nu ook opa zou zijn.

Oplevering van de Sleeuwijkse dijk

Werk in uitvoering langs Sleeuwijkse dijk

 

De oplevering van de dijkverzwaring bij de Sleeuwijksedijk is maandag 7 december. De dijkverbetering was onderdeel van het Hoogwaterbeschermingsprogramma.Vooral de voorbereidingen van dedijkverzwaring namen veel tijd in beslag. Vooral omdat aanvankelijk plannen waren om langs de dijk alle woningen te slopen en te herbouwen na de dijkverzwaring. Na protest van bewoners is toch gekozen voor dijkverzwaring. Aanvankelijk leek dat onmogelijk vanwege ruimte voor de rivier, maar doordat de ligging van de dijk geen invloed had op de stroming in de Merwede mocht de dijk toch buitendijks worden omgelegd. Het gaat om een dijkvak van 500 meter, voor de verzwaring werd gekozen voor het slaan van een damwand. Overigens vraag ik me wel af wat er nu gebeurd met het fietspad onder langs de dijk.

 

Dertig jaar geleden werd dit deel van de dijk ook al verzwaard, maar dan vanaf de Gorinchemse brug. Dat weet ik nog maar al te goed, omdat ik in 1984 gedwongen moest verhuizen vanwege die dijkverzwaring. De dijk is nu deels omgelegd, zodat bewoners thans een grotere voortuin ter beschikking hebben. Bij de oplevering mogen bewoners in een ronde tafelgesprek vertellen  over hun ervaringen met de dijkverzwaring.