In Memoriam dijkgraaf Bastiaan Snoek

Vandaag ontving ik het droeve bericht van het overlijden van oud dijkgraaf Bastiaan Snoek. Hij was al enkele weken ziek en is 13 augustus overleden op de leeftijd van 80 jaar. Amarinus Bastiaan Snoek werd geboren op 26 februari 1941 op de boerderij aan de Kalversteeg in de Zuid-Hollandse polder te Hank.

Alma en Bastiaan Snoek bij de boerderij aan de Kalversteeg (foto Ronald Veuger)

Bastiaan Snoek werd al op jonge leeftijd dijkgraaf, in juli 1976 volgde hij de onverwacht overleden dijkgraaf A.D. den Dekker op als dijkgraaf van  waterschap de Alm en Hoogheemraadschap voor het Land van Heusden en Altena. Vanaf 1 januari 1977 vormden de waterschappen samen het Hoogheemraadschap Alm en Biesbosch en werd Bastiaan Snoek opnieuw dijkgraaf. Dat bleef hij maar liefst 27 jaar tot het Hoogheemraadschap opging in Waterschap Rivierenland. Dat Alm en Biesbosch werd samengevoegd met Waterschap Rivierenland was mede aan zijn inzet te danken, er lag namelijk een voorstel op tafel om het gebied samen te voegen met de Brabantse Waterschappen. Door sterk lobbywerk wist dijkgraaf Snoek dit te voorkomen met als argument dat het gebied behoorde bij het stroomgebied van de grote rivieren. Een terecht argument en ik ben hem nog altijd dankbaar voor dat lobbywerk.

Bastiaan Snoek samen met Fien Bakker

De functie van dijkgraaf was Bastiaan Snoek niet geheel onbekend, ook zijn vader en grootvader waren dijkgraaf van de Zuid-Hollandse polder. Ook had Snoek de watersnoodramp van 1953 als twaalfjarige jongen aan den lijve ondervonden, toen de dijk bij Hank doorbrak en de Zuid-Hollandse polder onder water liep. Een van de meest bijzondere periodes als dijkgraaf was voor Bastiaan Snoek het hoge water in 1995. Het had niet veel gescheeld of het Land van Heusden en Altena had toen moeten evacueren, net als 250.000 andere bewoners van het Rivierengebied. Maar Bastiaan vertrouwde op  zijn dijken, als kostte hem dat wel enkele slapeloze nachten. 

Bastiaan Snoek in 2005 bij zijn afscheid als dijkgraaf

Bastiaan Snoek bleef zijn leven lang wonen op de boerderij aan de Kalversteeg. Naast dijkgraaf was hij ook raadslid en zelfs nog enkele jaren wethouder in de gemeente Dussen. Kennelijk was die dubbelfunctie in die tijd nog geen probleem. Na zijn afscheid als dijkgraaf bleef hij altijd maatschappelijk actief. Zo was hij voorzitter van de Molenstichting, ook in die functie wist hij door zijn lobbywerk regelmatig geld binnen te halen voor de restauratie van de molens van de stichting. Verder was hij nog enige tijd voorzitter van de Agrarische Natuurvereniging Altena Biesbosch en van het Toeristisch Bureau Altena Biesbosch. Ongetwijfeld vergeet ik nog een aantal functies waarin Bastiaan Snoek actief was. 

Bastiaan Snoek met links van hem Jan Baan van het Brabants Landschap

Bastiaan Snoek was een fijne man met kennis van zaken, een echte bestuurder. Ik sprak menigmaal met hem over het werk van het waterschap. Iets dat me altijd is bijgebleven uit zijn tijd als dijkgraaf is een van de persbijeenkomsten die destijds werden belegd, het moet al zo'n twintig jaar geleden zijn. Tijdens een van die bijeenkomsten vertelde hij over een onderzoek naar klimaatverandering. Daarin was voorspeld dat het vaker en harder zou gaan regenen. Daar moet ik nog weleens aan terug denken als we het over clusterbuien en extreme regenval hebben. Bastiaan, ik zal je missen. 

De slapeloze nacht van Bastiaan Snoek

Voor de Historische Reeks deel 18 heeft Piet Hartman een interview met Bastiaan Snoek, voormalig dijkgraaf van Hoogheemraadschap Alm en Biesbosch. Het gaat over de dreigende watersnood van 1995. Op 31 januari 1995 is er crisisberaad. Moet het Land van Heusden en Altena evacueren? Burgemeester Henk Dorland zegt van wel. Dijkgraaf Bastiaan Snoek vindt van niet. "Als er iemand verdrinkt, wijzen ze wel naar u", zo krijgt Snoek voor de voeten geworpen. Hij doet die nacht dan ook geen oog dicht. Woensdag 1 februari is de toestand nog kritiek, maar het is windstil weer. Die avond is de hoogste waterstand bereikt. Bij Woudrichem 4.85 meter boven N.A.P. Daarna begint het water te zakken.

www.historischereeks.nl

Klik hier voor radio interview Bastiaan Snoek

Het gelijk van voormalig dijkgraaf Bastiaan Snoek

De vernieling van de Kaaie Paole is al meer dan een week geleden, maar vandaag werd ik pas attent gemaakt op een verhaal over de Veense palen uit het Brabants Dagblad van 10 september 1997. 

Het boek met artikelen van Tom van der Aalst

Het is geschreven door de vroegere streekarchivaris Tom van der Aalst en tevens gepubliceerd in het boek 'Rond de Kaaie Paole' dat is uitgegeven bij zijn afscheid. Van der Aalst beschrijft de historie van de palen en refereert daarbij aan het boek 'Grenspalen in Nederland' van T. Brouwer. De palen staan op de omslag van het boek. 

De Kaaie Paole sieren de omslag van het boek over grenspalen

Maar Van der Aalst laat in het artikel ook dijkgraaf Bastiaan Snoek van het Hoogheemraadschap Alm en Biesbosch aan het woord. De palen zijn namelijk in de jaren negentig een keer door een vrachtwagen kapot gereden. Het hoogheemraadschap heeft de palen toen hersteld. "Het waterschap is trots op dit bezit. De palen vormen een schakel tussen het verleden en het heden. Ze nodigen uit het verleden nader te bestuderen. Het Land van Heusden en Altena heeft een heldhaftige strijd tegen het water gevoerd en voert dit nog steeds", zo vertelt Snoek. 

Voormalig dijkgraaf Bastiaan Snoek

Maar in hetzelfde artikel spreekt Snoek ook zijn zorgen uit over de palen. "Een ongeluk zit in een klein hoekje. Er kan geen muur omheen worden gebouwd, want dat doet afbreuk".  Helaas is zijn voorspelling bewaarheid. Overigens sprak hij ook de wens uit om bij de palen een bord te plaatsen met uitleg van de historie van deze grenspalen. Door dit artikel heb ik nu toch navraag gedaan bij ons waterschap of de palen nu wel of niet van de gemeente Altena zijn. Of toch echt van Waterschap Rivierenland. Zo ja, dan pleit ik nogmaals voor herstel van de palen, Ons (water) erfgoed moeten we koesteren!

Mijn vijfde dijkgraaf bij Waterschap Rivierenland

Tijdens de AB vergadering van Waterschap Rivierenland van 21 juni werd bekendgemaakt dat Tanja Cuppen wordt voorgedragen als nieuwe dijkgraaf. Voor het eerst in de historie va 750 jaar Waterschap Rivierenland wordt een vrouw dijkgraaf.

Tanja Cuppen en waarnemend dijkgraaf Goos den Hartog

Voor mij wordt Tanja de vijfde dijkgraaf die ik heb gekend. Eerder hadden we in Werkendam natuurlij kook nog dijkgraaf Den Dekker, maar die heb ik niet persoonlijk gekend. De eerste dijkgraaf die ik wel persoonlijk kende was Bastiaan Snoek. Daar maakte ik kennis mee tijdens mijn werk voor het Nieuwsblad. Toen hield Hoogheemraadschap Alm en Biesbosch nog persgesprekken en in een van die gesprekken vertelde Bastiaan Snoek over een rapport waarin werd voorspelt dat het vanwege de klimaatveranderingen vaker zou gaan regenen. Maar later als AB lid had ik ook regelmatig contact met Bastiaan, ook omdat hij actief was op vele fronten zoals bij de Molenstichting en de ANV. 

Bastiaan Snoek bij zijn afscheid als dijkgraaf

Mijn tweede dijkgraaf was Gerrit Kok, hij heeft mij nog beëdigd als burgerlid in januari 2009. Na de eerste algemene verkiezingen voor de waterschappen in 2008 was ik niet gekozen tot AB lid, maar mocht wel als burgerlid aan de slag. Gerrit Kok was een beminnelijk mens en van wat ik me herinner was zijn gezag onomstreden. Als afscheidscadeau kreeg een gemaal bij Kinderdijk zijn naam, de onthulling vond plaats op een ijskoude dag. Ik ben ook nog bij zijn uitvaart geweest, daar werd het lied gezongen van John Denver 'Take me home, courntry roads'.  Prachtig!

.

Dijkgraaf Gerrit Kok bij zijn gemaal

Na Gerrit Kok werd Roelof Bleker dijkgraaf, hij heeft mij beëdigd voor mijn eerste termijn als AB lid, dat was in 2015. Verder heb ik niet heel veel persoonlijke herinneringen aan hem. Mijn vierde dijkgraaf was Co Verdaas. Iemand die echt oog had voor de positie van de AB leden bij Waterschap Rivierenland. ,,Iedereen moet na vier jaar het gevoel hebben dat zij ertoe deed in het bestuur", zo liet hij meermalen weten. In de jaren dat Co onze dijkgraaf was, mocht ik meerdere keren evaluatiegesprekken voeren over zijn werk als dijkgraaf. Gesprekken waar ik warme herinneringen aan heb.We zagen Co dan ook met pijn in het hart vertrekken.

Roelof Bleker nog samen met heemraad Henk Driessen

En dan nu mijn vijfde dijkgraaf, Tanja Cuppen. Zij is nu voorgedragen voor de benoeming door de minister, ze zal daarna in september aan de slag gaan als dijkgraaf. Ik kijk nu al uit naar samenwerking met mijn vijfde dijkgraaf.

.

Co Verdaas begint als dijkgraaf

p.s. de waarnemend dijkgraven Mathieu Gremmen en Goos den Hartog heb ik niet meegerekend!

Tien jarig bestaan ANV

Fien Bakker en Bastiaan Snoek werden bij het feest van tien jaar ANV uitgezwaaid

Op een keer komt kersvers bestuurslid Arjan Pullen

Gewoon zoals altijd efkes lullen

Hij zegt gaat ut een bietje vandaag

Want ik heb eigenlijk een bijzondere vraag

De ANV viert haar 10 jarig bestaan

En det willen we niet on opgemerkt voor bij laten gaan

En nou zou ik jou willen vragen

Of ge hier iets aan bij zou wille dragen

9 jaar       `t was op een Boeren erfdag waar ge iedereen kent

Liepen we te slenteren langs iedere stend

Daar in eens had Bastiaan Snoek ons in de gaten

Hij zegt op zijn manier we moeten is even praten

Want we hebben nou een ANV opgericht

En gij  zijt aan oewe stand verplicht

,t is trouwens ook in oe eigen belang

Want zonder leden kanne we nie aan de gang

Ik had mijn eigen er nog nie zo in verdiept

Mer met dut zetje van Snoek was het zo gepiept

Bastiaan sprak iedereen aan vanuit de tent

En es ie weer een nieuw lid had was ie in z,n element

Allemaal wist ie ze over te halen

Mer ze kregen weer spijt es ze de contributie moeste betalen

En Fien, van de grote sponser zat daar op z,n gemakske

die dee de beslissende duit in,t zakske

die wist ook altijd zijn mond wel te roeren

hij was tenslotte de financiele ruggegraat van de meeste boeren

Zij waren samen met Riet d Graaf,Peter v Houweling en Joost de Groot

De mensen van het eerte uur

Met nog iemand van Altenatuur

Tien jarig bestaan ANV (2)

Opening van het Oostwaardpad door Cees Veerman, rechts Bastiaan Snoek

Een van de eerste stappen ging over het Borgharepad

Mer met de gemeente ging het niet zo glad

Omdat ze ergens moesten beginnen kwamen ze bij de fam Pruissen

Die waren enthousiast en alles begon te bruisen

Lilian ging op pad en was dagen aan de gang

Langs alle boerderijen tussen Werkendam en Hank

Daar was ze werkelijk voor geknipt

En es iemand interesse toonde werd Lilian zo getipt

21 km kreeg ze veur elkaar

Het Oostwaardpad was dan ook een feit het volgende jaar

In die tussentijd was er veul werk gedaan

Want er moesten overal borden komen te staan

Zo gebeurde het det Fien en Lilian…..ze waren samen

Det ze vlak bij de hut van Hannie kwamen

Ze gingen palen slaan …mer det liep nie best

De paal kwam precies midden in een wepsenest

En lopen jongens det ze deejen

Ze waren net es Donald Duk van plan om in de kil te springen met z,n tweeje

Bastiaan probeerde alle subsidie potten aan te boren

Het LNV wilde 1000 km aanleggen kwam hem ter ore

Het liefste zit ie tussen de grote Piete

En es ie de buit binnen het dan ziede hem genieten

Niemand minder dan min Veerman kwam naar de Vissershang

Het bord onthullen

Om zo de opening te vervullen

Peter zurgde veur het verslag en van tijd tot tijd kwam hij er in

De krant mee veur den dag

Iemand zegt: wat Peter betreft wil ik toch laten weten

Dat wij ook hem nie gauw zullen vergeten

Het is niet goed om hem met de stille trom te laten gaan

Want hij het op de achtergrond ontzettend veul gedaan

En draaide soms iemand ergens de geldkraan weer dicht

Dan liep Fien weer dagen mee zo,n gezicht

Fien had altijd moeite met de BTW

Als het bedrag exclusief was zei hij gewoon nee

Fien doet altijd alles en blijft een heer

Hij gunt altijd aan anderen de eer

Als mooiste ommetje van Brabant kregen ze een prijs

En veur de waardering  $10000 als bewijs

Wordt griendwerkerskeet tweede botel?

De keet langs de Jeppegatweg

Er worden wel erg grote woorden gebruikt vanwege de mogelijke verplaatsing van de griendwerkerskeet in Hank naar Pontje Steur. 'Geschiedvervalsing' is zo'n groot woord, dat de Archiefkring Hank gebruikt. Ze stellen voor de keet, indien hij echt weg moet,  te verplaatsen naar de Oostkilweg, waar vroeger een zelfde griendwerkerskeet heeft gestaan alvorens hij afbrandde. Een argument om de keet naar Pontje Steur te verplaatsen is, dat hij daar ingezet kan worden om het verhaal van de griendwerkers in de Biesbosch te vertellen en onderkomen te bieden aan de pontschippers. De keet krijgt zo in elk geval een bestemming; iets dat in de erfgoedsector toch steeds vaker als voorwaarde geldt om een object uberhaupt te restaureren. Als de keet naar de Oostkilweg verplaatst wordt, kan daar toch ook het verhaal van de griendwerkers in de Biesbosch verteld worden? Ja, dat kan. Maar zijn er vrijwilligers of betaalde krachten die daar een hele dag zitten om passanten uitleg te geven over de griendwerkerscultuur? Als dat niet zo is, wordt er wel veel geld gestopt in de verhuizing van de keet, maar krijgt hij geen nieuwe bestemming. Net als bij de vorige restauratie van f 100.000,-. Veel geld voor iets waar je vervolgens niets meer mee doet.

Overigens is de keet geen officieel monument.  Maar uiteraard wel de moeite van het bewaren waard. Overigens denkt oud-dijkgraaf Bastiaan Snoek dat de keet eenvoudig opgelicht kan worden en zo gewoon op dezelfde plaats kan blijven staan, zoals bij de vorige dijkverzwaring.

Dag 281: Made in Altena

Vanmiddag is het project Streekproducten van start gegaan. Veertien leden, veehouders, fruittelers, boomtelers, akkerbouwers en één glastuinder, doen mee. De happening was bij de kaasboerderij van de familie Van de Heuvel in Genderen.

ANV-voorzitter Bastiaan Snoek gaf aan dat streekproducten een nieuwe loot zijn aan de ANV-stam. Petra Straver vertelde namens de ZLTO Altena Biesbosch waarom die afdeling het initiatief had genomen en de eerste aanzet heeft gegeven.

Namens de deelnemers vertelde Mieke van de Heuvel dat streekproducten 'net een beetje meer bieden', omdat consumenten van de boer/tuinder/teler zelf informatie kunnen krijgen over het product en omdat het uit de eigen streek komt.

Arjan Veer sprak namen de horeca in de streek. Hij stelde dat streekproducten goed zijn voor de eigenwaarde van de streek, voor het toerisme en daarmee voor de horeca. De prijs van streekproducten is niet het belangrijkste, vertelde hij. ,,Hoe bijzonderder een product is, hoe liever de horeca het op de kaart wil hebben, hoe meer het mag kosten." Hij bood aan om mee te denken om streekproducten 'tot een groot succes te maken'.

Directeur Arie van Dalen van Rabobank Altena stelde dat er kansen liggen in het gebied voor recreatie, toerisme en streekproducten. Hij adviseerde om ook meer biologische producten uit de streek te verkopen. ,,Want maatschappelijk verantwoord ondernemen is geen hype; het gaat in onze genen zitten."

25 jaar na de evacuatie van het Rivierengebied

Bijna iedereen die in het Rivierengebied woont en ouder is dan dertig jaar heeft wel zo zijn herinneringen aan de evacuatie van 1995. Wonend in Werkendam in het Land van Heusden en Altena bleef de evacuatie mij bespaard. 

Hoogwater bij Woudrichem in 2012

Toch herinner ik me de spanning van die dagen nog goed, ook omdat opeens in Werkendam het gerucht ging dat ons gebied ook moest evacueren. Dat bleek later loos alarm, vooral omdat onze dijkgraaf Bastiaan Snoek vertrouwen had dat de dijken het wel zouden houden. Al  had hij wel een slapeloze nacht daarna. Ook draaide de wind, waardoor Boven-Hardinxveld ineens wel moest evacueren, maar dat Werkendam bespaard bleef. 

Ondergelopen uiterwaard langs het Heusdensch Kanaal bij Wijk en Aalburg 

In die tijd schreef ik al voor het Nieuwsblad en de kopij werd toen nog bij mij thuis opgehaald, internet stond nog in de kinderschoenen. Normaal haalde Bert Cattel die in de Bommelerwaard woonde de copij op, maar toen stond ineens iemand anders aan de deur. Want Bert moest wel evacueren en had even geen tijd voor het Nieuwsblad. Als ik andere verhalen lees over die tijd schrijven mensen weleens dat ze spullen op de verdieping of de zolder brachten, maar ondanks de spanning van die dag heb ik dat zelf in elk geval geen moment overwogen. 

25 jaar geleden

Hoog water aan de Sleeuwijkse dijk

Mijn eerste kennismaking met het Waterschap dateert van zo'n 25 jaar geleden. Ik woonde buitendijks in een schattig dijkhuisje, dat echter moest wijken voor de dijkverzwaring. Het was een huurwoning en de huiseigenaar voerde kennelijk scherpe onderhandelingen met het Waterschap. Zonder ons vooraf in kennis te stellen bracht hij samen met dijkgraaf Bastiaan Snoek een onverwacht bezoek. Het was rond etenstijd en samen met twee kleine kinderen zaten we net aan tafel. Ik voelde me behoorlijk opgelaten vanwege dat onaangekondigde bezoek. Mocht het ooit weer gebeuren, dan zou ik de heren vriendelijk gevraagd hebben op een ander moment terug te komen.
In totaal woonde ik zo'n vier jaar buitendijks, we hadden destijds nog geen riolering, maar loosden gewoon op de sloot achter het huis. Ook was er weleens sprake van een ondergelopen uiterwaard. Voorjaar 1983 was de hoogste waterstand, het rivierwater stond tegen onze achtergevel. Gelukkig was het mooi weer, zodat we eigenlijk nauwelijks schade hadden. In december 1984 zijn we verhuisd.

De week van de Papsluis (8)

Omloopkanalen in de Papsluis

Die sloopplannen zijn uiteindelijk nooit uitgevoerd. De vraag rijst dan waarom niet en wat is er met het geld als afkoopsom gebeurt? Voormalig dijkgraaf Bastiaan Snoek vertelt dat de sloop werd uitgesteld, omdat er een nieuwe dijk langs het Steurgat zou komen. Gelukkig kwam van uitstel uiteindelijk afstel. Hoewel de sloop werd verijdeld, gaf vooral de aantasting van het ijzerwerk de sluis in de jaren daarna steeds meer een sinister aanzien. Hekken rondom de sluis moesten voorkomen dat door een ongeluk iemand in de sluiskolk zou vallen. Voor die tijd speelden kinderen uit buurtschap de Kille regelmatig rondom de sluis. In de zomer werd erin gezwommen, je moest dan via de sluisdeuren omhoog klimmen, zo vertelde buurtbewoner Arie van der Stelt. 

Pas begin 21e eeuw drong het besef door dat de Papsluis een uniek monument is, mede door de hernieuwde aandacht voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Eigenaar Hoogheemraadschap Alm en Biesbosch stemde in met restauratie en er werd naarstig gezocht naar financiers. De restauratie werd begroot op één miljoen euro. De kosten werden opgehoest door provincie Noord-Brabant, Dienst Landelijk Gebied, projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie en Waterschap Rivierenland (opvolger van Hoogheemraadschap Alm en Biesbosch). Op 19 april 2006 werd het startsein gegeven door voormalig dijkgraaf Gerrit Kok. Als eerste mocht hij een paar stenen slopen uit het aangetaste metselwerk van de sluis. Tegenvallers waren er al snel tijdens de restauratie. Toen de dekzerken rond de waaierkassen werden verwijderd, bleek veel meer metselwerk stuk dan aanvankelijk gedacht. Ook bleek er geen geld om de brug in de oorspronkelijke staat terug te brengen. Bij de bouw van de sluis werd een toogbrug gebouwd, die in 1945 werd vervangen door een betonnen brug. Bij de restauratie is gekozen voor een nieuwe stalen brug.

Waterproof(5)

Twee dijkgraven bij de onthulling van een plaquette in Woerkum; links voormalig dijkgraaf Bastiaan Snoek en meest rechts Gerrit Kok(met lange regenjas).

Gisteren heb ik even een uitstapje gemaakt naar de nieuwe boerderij van mijn broer, maar vandaag weer terug naar het water. Het leidt regelmatig tot commentaar van mijn lezers, die al die waterweetjes maar niks vinden. Maar al die informatie over Waterproof is natuurlijk wel belangrijk. Want stel je nu eens voor dat het echt gebeurt? Alle informatie is afkomstig uit de brochure Waterproof van de Veiligheidsregio Midden West-Brabant. Nog meer informatie over een mogelijke overstroming?

www.crisis.nl
www.risicokaart.nl
www.ahn.nl
www.veiligheidsregiomwb.nl

Alleen ontpoldering voor veiligheid

Henk Bleker in gesprek met Bastiaan Snoek, voorzitter van de ANV Altena-Biesbosch

Staatssecretaris Henk Bleker gaf blijk van voortschrijdend inzicht door na zijn bezoek aan de Noordwaard te stellen dat alleen sprake kan zijn van ontpoldering en opoffering van landbouwgrond als de veiligheid in het geding is. Ontpoldering voor natuur ziet hij niet zitten. In tegenspraak uiteraard met zijn eerdere daden. Zo was hij betrokken bij de plannen rond de Blauwe stad in Groningen. Destijds was hij gedeputeerde van Groningen. Hij haalde zelfs de wateroverlast in 1998 aan in Groningen, toen noodbergingsgebieden moesten worden aangelegd.

Toch erkende Bleker dat in de Noordwaard sprake is van een ingrijpende herinrichting, een hard gelag voor de boeren. "Maar er blijven toch nog polders over waar mooi geboerd kan worden. Uitbreiding wordt inderdaad moeilijker in het gebied, maar voor enkele gezonde bedrijven is er toekomst in het gebied". 

Overigens is Bleker niet helemaal onbekend in het gebied. Zo kende hij vooral Lilian Pruissen, die Welsh paarden en pony's fokt. Net als haar vader. Bij Bleker als paardenfokker welbekend. Ter afsluiting van het bezoek ontving Bleker een boek van de Biesbosch en een bon voor museumbezoek inclusief een vaartocht door de Biesbosch. Tevens kreeg hij een mandje streekproducten.

Boze burgemeester bij Kromme Nol Waterkering

Het Kromme Nol informatiecentrum

De Kromme Nol Waterkering van Waterschap Rivierenland is in 2001 in gebruik genomen. Ik ben bij die opening geweest, maar zal moeten nazoeken wanneer het precies is geweest. Er werden in  elk geval ballonnen opgelaten. Tijdens de bouw van de Kromme Nol Waterkering stond in de uiterwaarden langs het Heusdensch Kanaal een tijdelijk informatiecentrum. Of het nu bij de opening was of bij een ander bezoek aan het informatiecentrum weet ik niet zeker meer, maar burgemeester Worrell is er een keer boos weggelopen. Mogelijk was er nog een andere burgemeester bij, maar volgens mij in elk geval wel wethouder Sjaan van den Heuvel uit Werkendam. Burgemeester Worrell was boos op dijkgraaf Bastiaan Snoek. Er waren ook nog andere hoogwaardigheidsbekleders bij en die kregen volgens Worrell meer aandacht dan de burgemeester. Vandaar zijn boosheid.

De Kromme Nol waterkering is ontworpen door Paul Wintermans (1950). Sinds 1995 leidt hij het bureau Quist Wintermans Architekten te Rotterdam.

Inwoners zijn onze ogen en oren bij de dijkbewaking

ALTENA - De patrouillelopers van Waterschap Rivierenland worden tijdens de inspectie van de dijken per bus vervoerd. Wel even iets anders dan bij het echte werk, dan lopen ze over de dijken op zoek naar zwakke plekken.

Wachtcommandant Jacco Koman geeft uitleg over de coupure bij de Loevesteinse poort aan Pim de Fijter en Jan de Gelder

Op den Bol buiten de waterpoort wijst Jacco Koman op de geparkeerde auto’s. “Als de poort moet worden dichtgezet, moeten eerst alle auto’s hier weg. Als we de eigenaar niet kunnen vinden, komt er een bergingsbedrijf”. Het is slechts een van de voorbeelden die hij aanhaalt tijdens de inspectie door de vesting. Bij de coupures zelf geeft hij uitleg over het plaatsen van de rijen schotbalken, die opgeslagen liggen op de dijkpost bij de zuivering in Sleeuwijk. “Vroeger smeerden ze de kieren dicht met paardenmest”. In 2011 werd de Loevesteinse poort voor de laatste maal gesloten. “Achteraf was het niet nodig, dat voorspelden toen de inwoners al. Zij zijn onze ogen en oren bij de dijkbewaking. Daarom is de communicatie met hen ook zo belangrijk. Maar voorheen keken we vier dagen vooruit naar de waterstand bij Lobith, nu is dat ingekort tot twee dagen”. Ook bij de inundatiesluis geeft Koman uitleg. In de winterdag krijgt hij van bewoners nog weleens een telefoontje als het water in de inundatiekom nog niet op niveau is gebracht. Koman werkt al 23 jaar bij het Waterschap, eerst bij Alm en Biesbosch en nu bij Rivierenland.
Na de inspectie in de vesting rijdt de bus naar de kwelkade bij de Vijcie in Sleeuwijk. “Zelfs bij laag water stroomt er nog kwelwater naar de sloten hier langs de dijk. Daarom is hier vroeger al een kwelkade aangelegd”. Als laatste wordt de Noordwaard bezocht. Een eldorado voor dijkenliefhebbers, Overal in het gebied worden nieuwe dijken aangelegd, zoals langs fort Steurgat. Maar ook om de zeven hoog bekade polders worden nieuwe kades gemaakt. “Nu ligt er 20 kilometer dijk in het gebied, straks wordt dat zo’n tien kilometer extra. Mensen kunnen straks het beste op hun terp blijven zitten met hoogwater. Die zijn hoger dan de dijken”. Koman vertelt dat zijn vader nog gewerkt heeft aan de inpoldering van de Noordwaard.

Zijn eigen ervaringen met extreem hoog water dateren uit 1993 en 1995. “In 1995 lagen onze satelliettelefoons al in Breda. Zelfs de commissaris van de Koningin kwam nog met een helicopter op inspectie. Maar midden in de nacht was de waterspanning in de dijk opgemeten en werd gezegd dat de dijken het zouden houden. Dijkgraaf Bastiaan Snoek wilde daarom niet evacueren. Maar in Sleeuwijk stond al ME op de dijk, toen was er wel even paniek in het gebied”.

Allen Bedankt!

Henk Hellegers, burgemeester van Dussen in 1995 en voormalig dijkgraaf Bastiaan Snoek

De gemeentebesturen van Aalburg, Dussen, Werkendam en Woudrichem en het bestuur van het Waterschap Alm en Biesbosch danken hierbij allen die zich afgelopen week, op welke manier dan ook, hebben ingezet om een eventuele doorbraak van een dijk in het Land van Heusden en Altena, te voorkomen dan wel in geval van nood direkt hulp te kunnen bieden.
Bijzondere dank gaat uit naar de Politie van het district Oosterhout en de Brandweer en GGD van het Stadsgewest Breda voor de bijzonder vakkundige ondersteuning bij de uitwerking van de plannen.

7 februari 1995

Burgemeesters en wethouders van Aalburg, Dussen, Werkendam, Woudrichem

(Bron: Nieuwsblad Land van Heusden en Altena van 9-2-1995)

Klimaatbuffer (1)

Wat een prachtig huis heeft de familie Mouthaan gebouwd in Babylonienbroek. Vrijdagmiddag werd de klimaatbuffer in hun achtertuin officieel geopend en kon een kijkje genomen worden in het statige pand naast basisschool de Biekurf. Aan de afwerking van de bestrating wordt nog volop gewerkt, het was dus nog wat blubberig. Maar eenmaal binnen mochten we naar het balkon met een prachtig uitzicht over de polder en in de verte de Witte Molen en de windmolens in Waalwijk. Bastiaan Snoek, voorzitter van de ANV, toonde zich trots op de klimaatbuffer en roemde de openheid van het gebied. Hij prees de rol van Brabants Landschap, ZLTO en de waterschappen. Het groen/blauwe dienstenkader maakte de klimaatbuffer mogelijk. Meeuwis Millenaar, gebiedscoordinator, toonde de aanwezigen de visiekaart groen/blauwe diensten en wees o.a. op de Alm, waar aandacht is voor landschapselementen. 

De stamboom van Waterschap Rivierenland

Het huidige Waterschap Rivierenland is met de toevoeging van Hoogheemraadschap Alm en Biesbosch en het Hoogheemraadschap voor de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden gevormd op 1 januari 2005. Komende voorjaar worden daarom enkele activiteiten gehouden rond het 12,5 jarig bestaan van ons Waterschap op 1 juli 2017. Op 23 maart wordt in Tiel de talkshow 'Het klimaat draait door' gehouden. Op 13 mei is er een open dag op de lokaties van het Waterschap. 

Maar 12,5 jaar is natuurlijk slechts een rimpeling in het water van de eeuwenlange geschiedenis van de waterschappen. Want hoe ziet de stamboom van Waterschap Rivierenland er eigenlijk uit? Dijkgraaf Roelof Bleker had het over 474 voorgangers. In het Land van Heusden en Altena gaat de historie terug tot voor de Sint-Elisabethsvloed van 1421. Op 12 februari 1273 kreeg de Hollandsche graaf het recht op de chouw van Hoofdyck, bedoeld wordt de Hoge Maasdijk. Met het verdrag tussen de graaf van Holland en de heer van Heusden ontstond zo het eerste streekwaterschap.  Bijna twee eeuwen later, na de Sint-Elisabethsvloed vaardigde Jacob I op 23 februari 1452 een handvest (ordonnantie) uit voor de inwoners van het Land van Altena, waarin hij hen  een aantal privileges verleende. Maar in de 19e eeuw kende het Land van Heusden en Altena al meer dan 100 polders en waterschappen. In 1977 gingen al die waterschappen op in Hoogheemraadschap Alm en Biesbosch met Bastiaan Snoek als dijkgraaf.

Dag 139: Met het CDA op stap

Vandaag bracht de CDA fractie een bezoek aan de kinderboerderij en aan de Agrarische natuurvereniging Altena-Biesbosch. Vier maal per jaar gaat de fractie op bezoek in de gemeente bij bedrijven, verenigingen of instellingen.
Bij de kinderboerderij in Werkendam werden we gastvrij ontvangen. Voorzitter Jan Potters bracht er een positief verhaal, de kinderboerderij draait goed met zo’n 12.000 bezoekers per jaar. Pas is er een persriool aangelegd en een nieuw kippenhok gebouwd. Ook verzorgt de kinderboerderij als milieu educatie centrum lespakketten. Sinds kort is het ook een gecertificeerd leerbedrijf. Uiteraard werden we rondgeleid op de kinderboerderij en konden zo kennis maken met varkentje Dora, de geiten, schapen, kippen, marmotten en nog veel meer.

Op de Kinderboerderij

Het tweede bezoek vond plaats op de boerderij van de familie Quartel in de Biesbosch. Bastiaan Snoek, voorzitter van de Agrarische Natuurvereniging gaf ons uitleg over de ambities van de vereniging. Cees Wink vertelde over de weidevogelbescherming en Jos de Groot over de recreatie plannen. Ondanks het onstuimige weer werd er nog een stukje van het Oostwaardpad gewandeld, prachtig om zo langs het water van de Bakkerskil te lopen. Uitgewaaid en opgefrist werd het bezoek afgesloten met een drankje. Ik praatte er wat na met Cees Wink. Hij was vooral nieuwsgierig naar het succes van CDA Werkendam. Ik heb hem verteld dat zeker onze regelmatige werkbezoeken bijgedragen hebben aan ons succes. Je als politicus onder de mensen begeven is veel belangrijker dan vergaderen op het gemeentehuis.

Op bezoek bij de familie Quartel