Hulpdiensten

Vandaag was het weer eens raak op de A27. Een vrachtwagen kreeg een klapband en drukte een personenwagen tegen de vangrail. Gevolg; chaos op de verkeerswegen in de regio. Ook twee weken geleden was het al eens helemaal mis op de A27 met elf vrachtwagens op elkaar. Wat je dan steeds weer verbaasd zijn de vele hulpdiensten die in no time ter plekke zijn om de boel te regelen en het verkeer in goede banen te leiden, zoals beide foto's laten zien.

Kampioenvragensteller

Wie wordt de Werkendamse Marianne Thieme, de kampioenvragensteller die twee ambtenaren aan het werk houdt in Den Haag?

De Werkendamse raad laat er ook geen gras over groeien. Inmiddels zijn er zes art. 35 vragen gesteld aan het college. Koploper is thans Otto van Breugel met drie vragen.

CDA trage voortgang rond duidelijkheid voor Noordwaard bewoners, CO2 in schoollokalen en toegankelijkheid voetpad Sasdijk (Otto van Breugel). Subsidie voor radio A-FM (Gerard Paans).

SDC (Elsbeth van Beek) huurvoorwaarden Sigmondschool en spaarlampenactie.

PvdA (Corine Verwey) over peuterspeelzaalwerk.

Eind 2008 wordt de kampioenvragensteller bekend gemaakt. Overigens is kampioenvragensteller 2007; Henk Bouman, nog niet langs geweest om zijn prijs op te halen. Wel onder de voorwaarden dat hij verklapt wie OPA is.

Waslijntje

Bestaan ze nog? De vrouwen voor wie maandag, wasdag is. Rijdend door de streek zie je soms op de meest bijzondere plaatsen wapperend wasgoed, maar het wordt wel minder. In een tijd van wasdrogers en werkende vrouwen, blijft er weinig tijd over om de was aan de lijn op te hangen en te laten drogen. Maar het blijft toch beter voor het milieu.

Het Vrouwennetwerk

foto Hans Roest

Het is alweer een paar dagen geleden, maar de bijeenkomst van het Vrouwennetwerk op 8 maart was zeer geslaagd. De deelnemers waren enthousiast en enkelen waren zelfs bereid de volgende bijeenkomst te organiseren. Overigens heb ik me vooraf wel verbaasd over de negatieve reacties die de bijeenkomst kennelijk opriep. Waarom voelen mensen zich bedreigd als vrouwen samen iets organiseren? En schrijven daar zelfs over op hun site? Onbegrijpelijk.

De eeuw van mijn moeder (4)

Mijn twee dochters Dorine en Colinda zijn geboren in 1980 en 1981. Lange tijd bleven ze samen, maar in 1986 kregen ze nog een broertje. Op de lagere school doorliepen ze moeiteloos de klassen. De oudste volgde daarna het VWO op het Altena-college en de tweede de HAVO. Na de middelbare school gingen beiden verder studeren, ik heb ze daarin ook zeker gestimuleerd. Dorine studeerde uiteindelijk af in de richting Internationale Geschiedenis in 2005 en mag sinds die tijd drs. voor haar naam zetten. Colinda volgde de HBO opleiding communicatie en studeerde af in 2004. Daarna trad ze in het huwelijk, maar begon tevens aan een universitaire opleiding die ze dit jaar hoopt af te ronden. Beiden zijn met zo'n opleiding uiteraard vanzelfsprekend economisch zelfstandig.

Daarmee is mijn familie toch een schoolvoorbeeld van de steeds hogere opleidingen die vrouwen in de afgelopen eeuw volgden. En waarmee ze economische zelfstandigheid verwierven. Al moet niet vergeten worden dat vrouwen in het boerenbedrijf (zoals mijn oma in haar jeugd) en de schippersgezinnen (zoals mijn moeder) natuurlijk ook onmisbaar waren voor het gezinsinkomen. En zoals Geert Mak in de eeuw van zijn vader schreef over de veranderingen in de 20e eeuw, heb ik zo in vogelvlucht geschreven wat die veranderingen voor vrouwen betekenden.

De eeuw van mijn moeder (3)

Samen met mijn broer Henk op de foto

Zelf zag ik in 1961 het levenslicht; op 9 augustus, de dag dat de Berlijnse muur op slot ging. Ik was het derde kind in het gezin Kieboom-de Kooter. Na de lagere school volgde de HAVO op het Altena-college. Doorleren was niet aan de orde, ik herinner me nog tijdens een mondeling tentamen Frans dat me werd gevraagd of ik ambitieus was. Ik antwoordde ontkennend. Na mijn diploma werd ik aangenomen bij de Rabobank in Werkendam. Voor mijn gevoel een goede baan, veel andere werkgelegenheid voor meiden was er toch niet in Werkendam. Afgezien van winkelmeisjes, werkster of in de zorg. Bij de bank draaide het vooral om de cijfers, iets wat me eigenlijk nauwelijks boeit. Al snel werd ik verliefd, verloofd, zwanger en getrouwd. Ik had recht op zwangerschapsverlof en mijn baas (Teus Wijnands) wilde een medische verklaring over de verwachte geboortedatum. Ik denk dat de huisarts dat nog nooit had gemaakt, hij vroeg me tenminste was hij op moest schrijven. Na de geboorte van mijn eerste kind stopte ik met werken, niet omdat ik niet meer wilde werken. Maar niemand bleef in die tijd werken als ze kinderen kreeg. Vervolgens kreeg ik nog twee kinderen, zodat ik gedurende tien jaar niet deelnam aan het (betaalde) arbeidsproces. Achteraf gezien toch wel luxe. Na al die jaren thuis kwamen de muren echter inmiddels wel op me af en begon de zoektocht naar een betaalde baan. Mijn HAVO diploma en werkervaring bij de Rabobank bleken nauwelijks nog relevant. In 1992 kreeg in mijn tweede baan in een kledingzaak in Werkendam, ook niet echt mijn droombaan. Maar nog steeds was de werkgelegenheid (zeker voor parttimers) voor vrouwen niet echt geweldig. Pas in 1994 begon ik als correspondent te schrijven voor het Nieuwsblad, in 1998 kwam ik er in vaste dienst. En nu tien jaar later werk ik er nog altijd met plezie als eindredacteur en ben zo al jaren economisch zelfstandig.

De eeuw van mijn moeder (2)

Mijn moeder temidden van haar kinderen

Mijn moeder Theodora de Kooter werd geboren in 1936 als eerste kind in het gezin. Ze bleef niet lang enig kind, er volgden al snel twee zusjes. In totaal werden er tien kinderen geboren. Haar vader was metselaar in een familie/aannemersbedrijf, haar moeder zorgde voor de kinderen. Thea was een briljante leerlinge. Zo goed, dat ze door mocht leren aan de ULO, een voorrecht dat zussen na haar niet kenden. Ook op de ULO blonk ze uit, de tweede en derde klas doorliep ze in een jaar. Nog verder doorleren voor bv. schooljuf zag ze zelf niet zitten, zodat ze op 15 jarige leeftijd al op kantoor in Gorinchem ging werken, o.a. bij de Vries Robbé. Het laatste jaar voor haar huwelijk werkte ze op kantoor bij het familiebedrijf De Kooter. In 1958 huwde ze met de schipper Jan Willem Kieboom en stapte aan boord. Er werden zes kinderen geboren uit het huwelijk, zelf was ik het derde kind. Als schippersfamilie was schoolgaan niet eenvoudig, een internaat was er nog niet. In 1971 werd er daarom een huis gekocht, zodat het gezin weer werd herenigd, maar mijn moeder afscheid nam van het schippersleven. Al die tijd was mijn moeder degene die de boekhouding van het bedrijf verzorgde. Nadat de oudste kinderen het huis verlieten, keerde ze in 1987 weer terug aan boord. Mijn broer werd knecht. Helaas duurde het niet lang omdat mijn vader in 1989 geheel plotseling overleed. Sinds die tijd woont ze weer in Werkendam. Na al die jaren is ze nog altijd actief als vrijwilligster bij de Wereldwinkel. Ook biedt ze indien nodig opvang voor haar schipperskleinkinderen. Sinds kort heeft ze dertien kleinkinderen.

De eeuw van mijn moeder

Een foto uit 1980 van mijn oma, moeder, mijzelf en mijn dochter.

Zoals Geert Mak ooit schreef over de eeuw van vader, schrijf ik deze keer over de eeuw van mijn moeder. Het idee kwam in me op toen ik me realiseerde dat het morgen 100 jaar geleden is dat de eerste Internationale Vrouwendag ontstond met een staking van fabrieksarbeidster om een beter loon.

Ik begin dan ook niet bij mij mijn moeder, maar bij mijn oma. Johanna de Jong is geboren op 25 december 1909 en stierf in 1995. Ze werd geboren in een boerengezin in Nieuw-Lekkerland als oudste van zeven kinderen. Of het een rijke boer was of dat ze ook nog iets anders deed dan in het huishouden en op de boerderij werken voor haar huwelijk weet ik niet. Ook weet ik niet of ze meer dan alleen de lagere school doorliep of nog doorgeleerd heeft. Jammer, dat ik het nooit gevraagd heb. In 1935 huwde ze met mijn opa en verhuisde naar Werkendam. Na een half jaar werd haar eerste kindje, mijn moeder geboren. Daarna volgden nog tien (?) kinderen, waarvan er een doodgeboren werd. Met de oorlog en de watersnoodramp moet het hard werken geweest zijn. Mijn opa was metselaar in een familiebedrijf. Vanaf eind jaren vijftig trouwden haar kinderen en werd haar gezin kleiner. Toch was er nog ruimte voor de opvang van kleinkinderen, zelf woonde ik ruim twee jaar bij mijn oma. Rond die tijd is ze waarschijnlijk ook begonnen met het repareren van kleding voor andere mensen, zoals het inzetten van ritsen of korter maken van broeken en of rokken. Zo verdiende ze haar eigen geld tot op hoge leeftijd, ik denk tot ca. 75 jaar. 'Uw lamp is altijd brandende', had een predikant nog een keer gezegd toen hij haar alweer achter het naaimachine aantrof. Maar ook was ze in de jaren zeventig voorzitter van de vrouwengroep Sola Gratia, ze was dus beslist niet verlegen. De twee laatste jaren van haar leven woonde ze in Goezate, haar man was toen al overleden. Naast tien kinderen had ze toen veertig kleinkinderen en ook al meerdere achterkleinkinderen.

Elsje of Maria

Bedacht dienstmeisje Elsje van Houweningen nu het ontsnappingsplan van Hugo de Groot in een boekenkist of zijn vrouw Maria van Reigersberch? De geschiedenisbronnen zijn er niet duidelijk over, wel kregen beide vrouwen voor hun hulp aan De Groot grote bekendheid. Beiden werden opgenomen in het digitaal vrouwenlexicon met 1001 belangrijke Nederlandse vrouwen tot ca. 1850. Overigens vernoemde de gemeente Werkendam ooit twee straten naar deze twee dappere vrouwen. Maar een toevoeging op het straatnaambordje wie deze vrouwen zijn, is een welkome aanvulling. En de juiste spelling!