Vaardag op Pontje Steur was altijd een surprisedag

Een week geleden schreef ik ook al over Pontje Steur. Over het verloren seizoen en waarom ze niet zouden varen. Nu krijg ik niet zo vaak een reactie op mijn blogs, maar deze keer wel. 

Pontje Steur, varend in de ochtendmist

Een teleurgestelde pontschipper die liet weten dat ook met een beetje creativiteit echt niet kon worden gevaren, zoals ik in mijn blog schreef. En dat is natuurlijk ook zo, Pontje Steur is bovendien niet het enige pontje dat deze zomer niet vaart. Zo vaart bijvoorbeeld het Leeuwenveerke deze zomer ook niet. Ook het pontje van Terheijde (met dezelfde afmetingen als Pontje Steur) is uit de vaart. Op www.vaarponten.nl is een overzicht van alle ponten te zien. 

Het pontje steekt al negentien jaar iedere zomer het Steurgat over

Het zou het 20e seizoen zijn van het pontje, maar ook van deze pontschipper. "Een vaardag was altijd een suprisedag, je wist nooit wat je zou tegenkomen en wie je zou ontmoeten. Dan heb ik het nog niet eens over de natuurbeleving, die er nog steeds is, zelfs na 20 jaar. We laten het pontje nu op de wal overzomeren omdat we vrezen voor vandalisme, als het wel te water gaat". Omdat het pontje op de kant ligt, bleek het wel een prima springplank, zo het Steurgat in. Aan beide oevers liggen ook al jachtjes, zoals verwacht. De BOA's nemen de plek dan ook op in hun routes, 

Het Brabantse beverprotocol

In de commissie waterveiligheid van maandag 11 mei spraken we over het nieuwe beverprotocol van de provincie Zuid-Holland en Gelderland. 

Een grappenmaker heeft de foto van de digitale vergadering van 22 mei bewerkt en er enkele bevers ingeplakt

Het protocol is bedoeld ter onderbouwing van een ontheffingsaanvraag op de Wet Natuurbeheer bij de provincie om maatregelen uit te voeren om overlast van bevers tegen te gaan. Tijdens de bespreking kreeg vooral het doden van bevers veel aandacht. Terwijl in het protocol juist wordt beschreven hoe we kunnen voorkomen dat bevers moeten worden afgeschoten. Gezien de groeiende populatie en risico's voor de waterveiligheid door het graven in dijken, is het afschieten soms toch onvermijdelijk. Reden om in te stemmen met het protocol. Overigens is dit protocol alleen voor de provincies Zuid-Holland en Gelderland. De provincie Brabant heeft een beverprotocol waarin het afschieten van bevers (nog) niet is opgenomen. Wel blijft onduidelijk welk protocol nu in de gemeente Altena geldt, in het Brabantse beverprotocol staat dat Waterschap Rivierenland niet aansluit bij Brabant, maar vasthoudt aan haar eigen protocol. 

Droge voeten door lagere maximumsnelheid

In het pré corona tijdperk reed ik vrijwel wekelijks over de A15 naar het kantoor van waterschap Rivierenland in Tiel. Een snelweg waar je altijd lekker kon doorrijden en waarvan je op delen zelfs 130 km. mocht rijden.

De molen langs de dijk bij Waardenburg

Het is helaas verleden tijd en soms zit je je dan te verbijten in de auto, kan het niet wat sneller? Maar nu ik de memo stikstof van ons waterschap heb gelezen, weet ik weer waarom die maximumsnelheid omlaag moest. Om de memo stikstof had ik al gevraagd in de commissievergadering waterveiligheid van februari, maar deze staat nu komende maandag op de agenda bij de commissie waterveiligheid. Voor de vergunning van de Natuurbeschermingswet om de dijken te mogen versterken is een stikstofdeposito nodig en moet ons waterschap compensatiemaatregelen nemen.  Dat geldt in elk geval voor de versterking van de dijkvakken Gorinchem-Waardenburg, Tiel-Waardenburg en Wolferen-Sprok, zij hebben een beperkte stikstofdepositie (rond 1 mol/ha/jaar).

Het dijkmagazijn bij Waardenburg

In november 2019 heeft het kabinet de keuze gemaakt om voor o.a. veiligheidsprojecten waaronder dijkversterkingen de stikstofruimte te gebruiken die vrijkomt als gevolg van het verminderen van de maximumsnelheid op de snelwegen (noodwet).  Dus mocht je straks op de snelweg weer iets te hard op je gaspedaal trappen, besef dan dat je zo wel bijdraagt aan droge voeten in ons rivierengebied. 

Bloemrijke dijken als visitekaartje

Het is vandaag de dag van de biodiversiteit. En juist vandaag namen we als bestuur van Waterschap Rivierenland een besluit over meer biodiversiteit op onze dijken. Die combinatie was uiteraard puur toeval, maar wel een mooie koppeling. 

Iedereen geniet van bloemrijke dijken

En een bloemrijke dijk is niet alleen mooier, maar ook sterker. Hoe meer plantensoorten op een dijk groeien, hoe steviger de grasmat wordt. Veilige dijken zijn dus ook nog eens kleurrijke dijken. Deltacommissaris Peter Glas noemde dergelijke dijk en ook al eens Flowerpower dijken. Het waterschap werkt al langer aan meer biodiversiteit, zo voert ze proeven uit op dijkvakken om te kijken of door vroeg maaien een dijk juist nog bloemrijker wordt. 

Een bloemrijke dijk is ook een veilige dijk

Uit de reactie van Natuurwacht Bommelerwaard waarin ze boos was over het vroege maaien, blijkt wel dat bewoners volop betrokkenheid tonen bij hun eigen leefomgeving. Ook de dijken horen daarbij, op Hemelvaartdag zag ik zelf weer hoeveel mensen op zo'n mooie zonnige dag over de dijken fietsen om te genieten van ons landschap. De bloemrijke dijken zijn dan ook een visitekaartje voor ons waterschap. 

De bloemrijke dijken van Jac.P. Thijsse

Pontje Steur te klein voor anderhalve meter samenleving

Pontje Steur gaat dit seizoen niet meer varen. Corona houdt het populaire pontje aan de vaste wal. Wandelaars en fietsers kunnen zo niet langer de oversteek maken over het Steurgat. 

Het pontje kan twaalf passagiers tegelijkertijd overzetten

Het pontje is daarmee de dupe van de anderhalve meter samenleving, dit jaar zou het twintigste vaarseizoen zijn. De RIVM maatregelen om de crisis in te dammen, kunnen op het pontje niet worden nageleefd, zo stelt de gemeente Altena in haar persbericht. Het pontje is simpelweg te klein, tenzij per keer hooguit twee passagiers worden overgezet. Ook de gezondheid van oudere, vrijwillige pontschippers kan gevaar lopen als het pontje wel in de vaart komt.  In het recordjaar 2018 zette de pontschippers 24.000 passagiers over. Op het pontje is plaats voor maximaal twaalf mensen. Het record aantal passagiers op een dag was 641. Jammer dat het pontje niet vaart, maar volgens mij hadden ze best iets creatiefs kunnen bedenken waardoor wel gevaren kon worden. En laten we eerlijk zijn, zo heel kwam het nu ook weer niet voor dat er twaalf mensen tegelijk mee wilden varen. 

Soms was het echt heel druk bij het pontje

Pontje Steur vaart normaal gesproken van april tot september in de Biesbosch tussen Draepkilweg en ’t Kooike. Het pontje brengt fietsers en voetgangers naar de overkant van het Steurgat. De vrijwillige pontschippers geven informatie over de Biesbosch en alles wat er in de nabije omgeving te zien en te doen is. Wandelaars en fietsers kunnen dan luisteren naar de mooie verhalen van de schippers en genieten van de overtocht waarop de Biesbosch zich op z’n mooist laat zien. De hoop is dat Pontje Steur  volgend jaar wel weer mogelijk maakt.

Twee 'nieuwe' griendketen langs C.P. van den Hoekpad

Het herstel van de griendkeet aan de Jeppegatweg wordt voortvarend opgepakt. Vanavond reed ik langs en zag dat het rieten dak al bijna gereed is. Mooi dat de keet door waterschap Rivierenland zo snel opgeknapt wordt. 

Het nieuwe dak op de keet is al bijna klaar

Een eindje verderop langs het C.P. van den Hoekpad - het mooiste fietspad van Brabant - wordt nog een keet gebouwd. Deze keet bij de boerderij Pauluszand was geheel afgebroken en wordt weer opnieuw opgebouwd met de oude steentjes. Beide keten zijn een gemeentelijk monument. Maar mag je nog van een monument spreken als je de keet helemaal opnieuw opbouwt? 

De herbouw van de keet vordert nog niet echt, de laatste drie weken zijn er geen stenen meer gemetseld

Overigens telt de gemeente Altena in totaal negen keten die zijn aangemerkt als gemeentelijk monument. Overigens biedt de status van monument helaas lang niet altijd voldoende bescherming. Zo is de keet aan de Hoge Polderweg/Bakkerskilweg na jaren van verwaarlozing al bijna helemaal ingestort. 

Nog een peilschaal in Veen?

Deze week kreeg ik bericht van een bewoner op de Maasdijk dat ze in haar garage een drempel heeft liggen, die wel heel veel lijkt op de peilschaal die in het dijktalud van het veer van Veen naar Aalst ligt. 

De peilschaal in de garage aan de Maasdijk in Veen

Zou het een tweede peilschaal kunnen zijn? Of hoort haar peilschaal, die net als die andere drie meter lang is, bij de schaal die er al ligt? Helaas heb ik te weinig kennis van peilschalen om daar een antwoord op te kunnen geven. De schaal die in het dijktalud ligt loopt van 20 tot 100 cm. Die andere schaal loopt van 0 tot 100 cm. 

De peilschaal bij het veer in Veen

Het is in elk geval mooi dat de bewoner heeft aangegeven dat ze de peilschaal eventueel wel wil afstaan, hij zou dan ook een plekje in het dijktalud kunnen krijgen.  Het zou prachtig zijn als zo ons watererfgoed weer zichtbaar wordt. Ik heb inmiddels contact gelegd met de gemeente Altena om te kijken wat mogelijk is. 

Veel belangstelling eind 2018 bij de onthulling van het bord bij de peilschaal

Het Corona dagboek (9)

Waar verlang je nu het meest na als deze coronacrisis is overgewaaid? Die vraag heb ik in de afgelopen weken wel regelmatig gehad, maar ook zelf over nagedacht. 

De kleinzonen Nathan, Thomas en Matthias maken huiswerk

Want wennen doet het nog steeds niet. Geen spontane ontmoetingen met andere mensen, geen onverwacht boeiende gesprekken of bruisende ideeën die zo soms door de interactie spontaan kunnen ontstaan. Ik kan zelfs verlangen naar een lange, saaie vergadering. En wat zou ik graag weer naar het archief gaan in Heusden voor mijn verdere onderzoek naar de rol van de waterschappen in oorlogstijd.  Toch zijn er natuurlijk wel positieve dingen te benoemen, zo ben ik wekenlang schooljuf geweest voor enkele kleinkinderen. Soms vermoeiend, maar vooral boeiend om te zien hoe verschillend kinderen kunnen zijn. En hoe ze door al dat huiswerk hun eigen wereld vergroten. Van leren lezen, Engelse les en een werkstuk maken in groep acht. Nu ze weer naar school gaan voor halve dagen is het werk als schooljuf wel zo'n beetje klaar. 

Zondag was onze oude poes Tommie ineens spoorloos, ze werd naar het dierenasiel in Gorinchem gebracht, maandag heb ik haar weer opgehaald.

Dus rest er niets meer dan veel tijd thuis door brengen, zodat er zelfs wat tijd overblijft om af toe eens in huis eens een keer lekker op te ruimen (mondjesmaat!). En waar ik me nu toch het meest op verheug als de coronacrisis echt voorbij is? Gewoon lekker baantjes zwemmen in Werkina of even een kopje koffie drinken op het terras in Gorinchem. 

Biodiversiteit in de Bommelerwaard

Gisteren kreeg ik een mail van de Natuurwacht Bommelerwaard over het voorstel over biodiversiteit dat maandag in de commissie waterveiligheid wordt besproken.

Margrieten op de dijk tussen Gameren en Brakel

De Natuurwacht mist in het stuk aandacht voor gefaseerd maaien, ook wel sinusbeheer genoemd. Verder is de Natuurwacht kritisch over het rigoureus maaien van enkele delen van de dijk zoals tussen Gameren en Zaltbommel. Vandaag reed ik over de dijk en tot Gameren is de dijk helemaal gekortwiekt. Dit overigens in tegenstelling tot de dijk vanaf Gameren naar Brakel, daar waren hele stukken voorzien van een tapijt met bloemen, kortom een bloemrijke dijk. 

De bloemrijke dijk van Jac. P. Thijsse

Vervolgens heb ik thuis nog maar eens gebladerd in het boek De Groote Rivieren van Jac. P. Thijsse. In zijn beschrijving van de bloemrijke dijken kwamen de volgende bloemen en kruiden voor: gele boksbaard, margrieten, knoopkruid, chicorei, luzerne, klaver, vogelwikke, peen, pastinaak, berenklauw, engelwortel, pimpernel, primula's, Haarlems klokkenspel  en distels. Mooi als we die biodiversiteit van 1938 anno 2020 weer kunnen bereiken. 

Bloemrijke dijk in Sleeuwijk

Griendkeet in Hank wordt hersteld

Maandagmiddag vertelde heemraad Goos den Hartog mij al dat de griendkeet aan de Jeppegatweg in Hank snel hersteld zou worden. 

Het rieten dak van de keet is deze week verwijderd

Toen ik woensdagavond vanuit de radiostudio van Radio AFM in Hank door de Oostwaard naar huis reed zag ik al dat het rieten dak van de griendkeet was gehaald. Zo wist ik dat het herstel ook daadwerkelijk was begonnen. Eind 2019 werd de keet in de fik gestoken, de daders zijn nog altijd niet gepakt. Geluk bij een ongeluk was dat het rieten dak door de regen zo vochtig was, dat de brand werd gesmoord. 

De keet met het afgebrande dak

Rond de griendkeet is de laatste jaren al heel wat te doen geweest. Voor de dijkverzwaring moest de keet van zijn plek worden getild, dat was vijf jaar geleden. Voorjaar 2016 werd de keet met een feestelijke tintje ingewijd. De keet wordt nu hersteld, in BN/deStem las ik dat de keet straks van november tot en met april wordt afgesloten om te voorkomen dat deze als schuilgelegenheid dient in de winterdag. Met inderdaad als risico dat er een vuurtje in gestookt worden. 

Anton Mussert is al 75 jaar dood

Vandaag is het 75 jaar geleden dat Anton Mussert, geboren te Werkendam, ter dood wordt gebracht voor zijn rol tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vele Werkendammers willen daar liever niet aan herinnert worden.. Wel heeft het Werkendam een film met historische beelden uit 1942 opgeleverd.

Een schoolfoto van Anton Mussert, hij staat op de achterste rij, vierde van rechts

Tijdens de oorlog wordt het geboortehuis van Mussert bewoond door de familie Kuiper. Vader J. Kuiper is er schoolhoofd van 1938-1954. Één van de kinderen uit het gezin Kuiper is Foeke; als de oorlog uitbreekt is hij 13 jaar. Het geboortehuis van Mussert wordt voor NSB leden en de Nationale Jeugdstorm een soort bedevaartsoord; dit tot grote ergernis van de familie Kuiper. “Vooral op de verjaardag van Mussert (11 mei) liepen ze af en aan. Ze betraden het schoolplein achter ons huis en stelden zich op bij de grote kastanjeboom. Met strakke gezichten staarden ze dan naar ons huis. Mijn moeder sloot altijd de gordijnen als het weer zo ver was, zodat ze niet in huis konden kijken. Dat werd haar niet in dank afgenomen. Maar op die manier kon ze toch haar afkeer tegen de NSB tot uiting brengen. Het bewonderen van het geboortehuis van Mussert gebeurde meestal in groepen, waarschijnlijk werd dat georganiseerd door Werkendamse NSB’ers. Soms kwam er iemand alleen kijken. Wel had het huis nog een markant detail dat herinnerde aan Mussert. In een raampje in de slaapkamer van mijn ouders had Mussert zijn naam Anton Mussert gekrast. Bij het springen van de nabij gelegen Hervormde kerk in april 1944 zijn alle ruiten gesprongen. Je begrijpt dat wij dat niet erg vonden vanwege de bekrassing van het raam door Mussert”.

De vrijheid mag Oranje dragen

Biesboschcrosser Piet van den Hoek bij de kranslegging op 4 mei in 2012

De vrijheid mag oranje dragen

Hoe licht is licht in overdaad
De zon in blauwe lucht paraat
De wind strooit bloesem door de dagen

Nog leeft het ongeloof bij vlagen
Sporen van leed op het gelaat
De vrijheid mag oranje dragen
Hoe licht is licht in overdaad

De vrede zal de pijn gaan schragen
De wereld lijkt van goudbrocaat
De vlaggen hoog, weg het verraad
De zorg voor opbouw gaat reeds dagen

De vrijheid mag oranje dragen

J.A. Mijnlieff-Verschoor (1925-2017)

Dat we de vijand niet herkenden?

Hoewel ik het boek 'Slaapwandelaars, hoe Europa in 1914 de oorlog in trok' van Christophe Clarke niet heb gelezen, bleven zondag mijn gedachten haken bij de term slaapwandelaars. 

K.H. Miskotte werd in 1894 door zijn oom ds. Havinga gedoopt in de Hervormde kerk in Andel, zijn naam is met rode inkt geschreven

Zondagochtend haalde onze predikant een preek aan van K.H. Miskotte van 9 mei 1945 in de Nieuwe kerk in Amsterdam. Daar had Miskotte gesproken over 'Gods vijanden vergaan' en zich afgevraagd wat er was gebeurd in de oorlog. "Hoe is dit mogelijk geweest? De oorlog, de jodenvervolging. Dat we de vijand niet herkenden". Juist die Jodenvervolging was systematisch voorbereid door de Duitse bezetter. Zo vond ik in de archieven van de polder van Uitwijk een brief terug van 17 oktober 1940. Toen deden zij al een opgave van hun Joodse personeel aan de provincie Brabant. Toen nog argeloos, al slaapwandelend? Of was er bij het schrijven van dat briefje al enig besef wat het lot van de Joodse bevolking zou zijn in de jaren die volgden? Vandaag herdenken we de doden van de oorlog. In Werkendam denken we dan aan de Joodse familie De Vries, de omgekomen Merwedegijzelaars, de Biesboschcrossers Arie van Driel en Cees van de Sande. 

Brief van de polder te Uitwijk aan GS van Brabant over personeel van Joodschen bloed

Toch gaan mijn gedachten vandaag niet alleen naar de dodenherdenking, maar ook naar de samenwerking van het CDA in Brabant met Forum van Democratie. Een partij die mensen uitsluit, een partij waar jongeren actief zijn of zijn geweest die flirten met het nazisme. Met een partijleider die stelt dat het CDA onderdeel uitmaakt voor cultuurmarxistische linkse mainstream die uit is op de vernietiging van Nederland. Persoonlijk ben ik teleurgesteld in deze keuze en vraag me af hoe het zover heeft kunnen komen? Gaan we al slaapwandelend in zee met Forum? Om later te moeten beseffen dat we de vijand niet herkenden? 

Karel was bijna vrij, maar keerde nooit meer terug

Vandaag is het 75 jaar geleden dat de Britse luchtmacht in de baai bij Lubeck het schip Cap Arcona bestookte met bommen. Het brandende schip met daarop honderden overlevenden van de Duitse vernietigingskamp Neuengamme vinden zo alsnog de dood. Bijna vrij en toch de oorlog niet overleefd. 

Karel van Hartingsvelt

Een van de slachtoffers is Karel Johannes van Hartingsvelt uit Werkendam. Hij is 16 mei 1944 opgepakt in de Biesbosch als één van de honderden Merwedegijzelaars. De laatste maanden had ik veelvuldig contact over Karel met Wim van den Heerik, die zijn oorlogsverleden uitgebreid heeft uitgezocht. Een ander bekend slachtoffer van de ramp met de Cap Arcona is Waldemar, de vader van Sonny Boy. Pas zag ik nog de prachtige film die werd gemaakt van het gelijknamige boek van Annejet van der Zijl. 

Zijn zwager Egbert Hutten schreef een oproep in weekblad de Vrije Stem op 16 juni 1945 

Op zaterdag 16 mei aanstaande zou het monument voor de Merwedegijzelaars onthuld worden. Exact 76 jaar na de dag van de grote vergeldingsrazzia. Kunstenaar Richard van der Koppel heeft het monument in drie delen zo goed als gereed, in Werkendam zou het monument een plekje krijgen op de Sasdijk vlakbij het pontje naar Boven-Hardinxveld. Omdat op 16 mei geen sprake kan zijn van de aanwezigheid van een grote groep mensen is besloten de onthulling uit te stellen naar een nog nader te bepalen datum, zo liet initiatiefnemer Anja van der Starre per mail weten. Om recht te doen aan het leed van de slachtoffers is het belangrijk dat zoveel mogelijk nabestaanden en andere geïnteresseerden aanwezig kunnen zijn. Een van hen is in elk geval Piet Kramer, zoon van een Merwedegijzelaar. 

Eindelijk zicht op woningbouw aan de Burcht

Wethouder Hans Tanis van de gemeente Altena, directeur Willem Bijl van Woonservice Meander en Jaap Boer van projectontwikkelaar Burgho BV hebben een samenwerkingsovereenkomst getekend om 53 huizen te bouwen aan De Burcht in Werkendam. 

Het huidige plan met woningbouw aan de Burcht

In de overeenkomst zijn afspraken vastgelegd over de nieuwbouwwoningen en het openbare gebied aan De Burcht. De eerste plannen voor woningbouw aan de Burcht dateren al van 2008, ook toen was sprake van de bouw van 53 ouderenwoningen, maar ging het alleen om appartementen. Door de bankencrisis en daarna het gebrek aan investeringsruimte bij Woonservice Meander, zorgden voor een vertraging van maar liefst twaalf jaar. De huizen worden deels gebouwd op de plek waar ooit de Burcht van Werkendam stond. Tot twee maal werd archeologisch onderzoek gedaan naar de oude Burcht. In het nieuwe plan moet dat in de vorm van een informatiebord of een andere markering worden opgenomen om zo de belevingswaarde van het gebied te vergroten. 

Luchtfoto van hoe het was voor de sloop van buurthuis en ouderenwoningen

Wethouders Tanis is blij met de ondertekening: “Het is fijn dat er weer een stap is gezet om het terrein aan De Burcht te ontwikkelen. Er ligt een mooi plan waarbij voor diverse doelgroepen huur- en koopwoningen gebouwd worden in het centrum van Werkendam.” Onder de ruim 50 woningen die gebouwd worden zijn er 14 sociale huurwoningen, 10 patiobungalows met twee parkeerplaatsen op eigen terrein (koop), 22 appartementen (huur en koop) en 7 seniorenwoningen (koop). 

Het eerste plan uit 2008  et appartementencomplex

Woonservice Meander realiseert de sociale huurwoningen. In het plan zijn acht woningen voor senioren en zes kleinere eengezinswoningen gepland. Directeur Willem Bijl: “De nieuwe sociale huurwoningen zijn duurzaam, toekomstbestendig en betaalbaar. Een belangrijke aanvulling voor de sociale huursector in het centrum van Werkendam.”  Het bestemmingsplan wordt nu verder in procedure gebracht en nog voor het einde van dit jaar ter vaststelling aangeboden aan de gemeenteraad. De planning is dat begin volgend jaar de eerste huizen gebouwd worden. Als voorzitter van de Huurders Belangen Vereniging ben ik blij dat er nu eindelijk gebouwd gaat worden.