Restauratie van het Waardhuis

Een van de acht logeerkamers in het Waardhuis

Het Waardhuis in Kinderdijk van Waterschap Rivierenland wordt aan de buitenzijde gerestaureerd. De restauratie kost twee ton en wordt betaald door de provincie Zuid-Holland, het Rijk en het waterschap.Er wordt onder andere onderhoud gepleegd aan het dak, dakkappelen, diverse raam- en kozijnonderdelen, het voegwerk en de verf. 

Het Waardhuis is een rijksmonument van Waterschap Rivierenland en dateert uit de middeleeuwen. Het pand is in 1644 opnieuw gebouwd, door  Pieter Post, bekend van het Haagse Mauritshuis. In die tijd zorgde het toenmalige Waterschap De Overwaard samen met Waterschap De Nederwaard dat de Alblasserwaard droog bleef. Sindsdien trokken de bestuurders per paard en wagen door het gebied van buurwaterschap De Nederwaard naar het einde van het Achterwaterschap waar het overtollige water in de rivier de Lek stroomt, een tocht van ruim twintig kilometer. 

Omdat de vergaderingen nog wel eens uitliepen was er ook een eetgelegenheid en waren er slaapvoorzieningen in de vorm van eenpersoonsbedden in acht logeerkamers. Vooral ‘De Fabriek’, zoals het hoofd van de technische dienst van een waterschap tot 1972 heette, bleef vaak overnachten.Jan Bikker vertelde tijdens ons laatste bezoek nog dat bij de behandeling van de begroting altijd een stevig middagmaal werd bereid voor de bestuurders in het Waardhuis. Anno 2015 wordt het pand, dat nog volledig in tact is, gebruikt voor ceremoniële doeleinden van Waterschap Rivierenland.

De tuinbouw in de Bommelerwaard

Peter van Wijgerden geeft uitleg over begrenzing van zijn bedrijf

Vrijdagmiddag brachten we met raadsleden, statenleden, wethouders en drie bestuurders van Waterschap Rivierenland op uitnodiging van het Projectbureau Herstructurering Tuinbouw Bommelerwaard een bezoek aan de gemeente Zaltbommel. Bij twee tuinbouwbedrijven mochten we nader kennis maken met de tuinbouw. In Zuilichem bij de chrysantenkweker Rodalin/Linflower dat wordt gerund door de broers David en Rochus van Tuijl. Op het bedrijf maakten we ook kennis met het glastuinbouwpact Bommelerwaard. Daarna bezochten we het bedrijf van Peter en Jennie van Wijgerden in Kerkwijk, zij kweken primula's en eetbare bloemen.

Eetbare bloemen (Osst-Indische kers) op het bedrijf van Van Wijgerden

Vanwege het drinkwaterbedrijf Dunea aan de Afgedamde Maas is de Bommelerwaard een kwetsbaar gebied, zodat het terugdringen van gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen naar het oppervlaktewater snel moet worden aangepakt. Bedrijfsafvalwater moet vanaf 2018 dan ook via de riolering worden afgevoerd. Bedrijven kunnen dit zelf regelen of kiezen voor een collectieve riolering.

Echte fractievergaderingen

Het waterschapskantoor in Tiel

Vrijdag een echt waterschapsdagje met in de ochtend een fractievergadering en in de middag een bezoek aan de tuinbouw in de Bommelerwaard. De fractievergadering voorafgaand aan de commissie was helemaal nieuw. In de vorige periode hadden we alleen fractievergadering voorafgaand aan de AB vergadering. Maar op deze manier kunnen we werken aan betere afstemming als fractie. Dus een mooi begin van de komende vier jaar, waarin ik opnieuw de commissie Waterkeringen ga doen. Overigens dit keer weer met wegen erbij, de nieuwe heemraad Goos den Hartog deed dat al eerder. En daar heb ik nog wel vraagjes over voor komende woensdag.

Dijkverbetering SLa

Voormalig dijkmagazijn aan de Lekdijk bij Langerak

Nee, we gaan het niet hebben over Service Level Agreement (SLA), maar gewoon over de dijkverbetering tussen Schoonhovense veer-Langerak (SLa). Wie vervolgens die afkorting heeft bedacht, geen idee. Maar deze avond vond wel een informatie avond plaats in Groot-Ammers over het werk over 3,2 kilometer Lekdijk. Wel even van een heel andere orde dan het dijkvak KIS (Kinderdijk-Schoonhovense veer). Maar juist in dit dijkvak wordt een innovatieve wijze van dijkversterking toegepast, namelijk de waterontspanners. Een mooi filmpje maakt duidelijk wat precies de werking is van de waterontspanners. Ze worden straks afgesloten met een speciaal ontworpen putdeksel met log van Waterschap Rivierenland.

Verder tijdens de informatie avond voor omwonenden uiteraard de nodige vragen rond wegafsluitingen, verkeershinder, schade aan woningen en de tijdsplanning. Maar altijd goed om te horen wat er onder de mensen leeft, die te maken krijgen met een dijkverzwaring en tijdelijke overlast in hun woonomgeving.De dijkverzwaring is één van de Ruimte voor de Rivier maatregelen die worden uitgevoerd. Naast de dijkverzwaring wordt ook de stroomgeul van de Lek 'verondiept', omdat deze tot instabiliteit van de dijk leidt. Op sommige plaatsen is de geul liefst tien meter diep.

Fiets of wandelpad op nieuwe Fortdijk

Bestrating voor het pad op de Fortdijk staat al klaar

Vandaag een fietstochtje gemaakt door de Noordwaard en met Pontje Steur overgevaren. En zo genoten van een klein stukje van Brabants mooiste fietspad vanaf Werkendam over de Steurgatdijk naar Hank. Pontschipper Bas Heijstek voorspelde het pontje een gouden toekomst vanwege het nieuwe fietspad. Ook aan de andere zijde van het Steurgat wordt een fietspad aangelegd. Of een wandelpad dat zou ook nog kunnen. Maar de bestrating staat klaar voor het nieuwe stukje dijk dat is omgedoopt tot Fortdijk en straks onderdeel is van dijkring 23 rondom het Steurgat. Zou het de kleinste dijkring van Waterschap Rivierenland zijn? Mooi overigens dat de dijken zo recreatief gebruikt kunnen worden. Het is geen kerntaak van het waterschap, maar als de kans zich voordoet tot recreatief medegebruik dan moeten we die kans zeker niet voor bij laten gaan.

Kleurcode blauw?

Zouden de dijkgraaf en de heemraden met elkaar afgesproken hebben dat iedereen een blauw jasjes aan zou trekken?

Het nieuwe college van dijkgraaf en heemraden werd 11 mei gekozen en is inmiddels aan de slag met de portefeuillenverdeling. Goos den Hartog wordt de nieuwe heemraad voor de commissie Waterkeringen. Ook neemt hij de Wegen voor zijn rekening, zodat ik me ook daar weer over mag buigen. Wegen is een bescheiden portefeuille, omdat het alleen gaat om de wegen in de Alblasserwaard Vijfheerenlanden. Maar wel een beleidsterrein dat altijd voor veel discussie zorgt. Wat het beheer van wegen is geen taak van de waterschappen. Dus waarom doen we het dan toch? In het CDA verkiezingsprogramma is overigens niets opgenomen over het beheer van de wegen in dat gebied.

Twee keer goed nieuws!

Kaart van de loopgravenlinie in Altena en Bommelerwaard

Vanavond twee maal goed nieuws gehoord. Het eerste goede nieuws is dat de Nieuwe Hollandse Waterlinie is geselecteerd om te worden toegevoegd aan de Unesco Werelderfgoed lijst. Dat heeft het ministerie van OCW vandaag bekend gemaakt. We moeten nog wel even geduld hebben, de definitieve toewijzing is pas in 2019. 

Het tweede goede nieuws is dat de Werkendamse monumentencommissie op 11 juni de aanwijzing tot gemeentelijk monument van de loopgravenlinie uit de Eerste Wereldoorlog op de agenda heeft staan. In Woudrichem is dat al eerder gebeurt en daar is geadviseerd de loopgravenlinie te beschermen. Het zou prachtig zijn als Werkendam dat ook zou doen.

Een van de betonnen bunkers die langs de loopgravenlinie lag

https://www.provincie-utrecht.nl/actueel/nieuwsberichten/twitter/nieuwsberichten/%40298989/nieuwe-hollandse/?utm_campaign=twitternieuws&utm_source=provutrecht&utm_medium=twitter

De nieuwe Fortdijk

De groene lijn is de nieuwe Fortdijk

Oei, al drie dagen niets geschreven op mijn blog. Zo kom ik natuurlijk nooit aan de 2500 berichten aan het einde van dit jaar. Dus weer met frisse moed van start, deze keer over de nieuwe Fortdijk rondom fort Steurgat. Vanwege die nieuwe dijk moet een nieuwe legger worden vastgesteld, maar het gaat deze keer om een tijdelijke legger. Dit heeft alles te maken  met de ontpoldering van de Noordwaard. Vanaf 1 april, na de wintersluitingsperiode, is begonnen met het afgraven van de dijk van dijkring 23. Per 1 juli moeten de dijken tot de helft zijn verlaagd, daarmee wordt het binnendijkse gebied buitendijks en gaat het beheer over van Waterschap Rivierenland naar Rijkswaterstaat. Per 1 oktober is de ontpoldering echt gereed en levert de aannemer het werk op. Dan wordt Waterschap Rivierenland ook de beheerder van deze nieuwe Fortdijk. Met de nieuwe tijdelijke legger, die per 1 juli van kracht wordt, vervalt tevens de legger van de primaire waterkering in de Noordwaard (dijkring 23). 

De nieuwe Fortdijk heeft een golfremmende dijk die bestaat uit wilgen

De Diefdijk (2)

Op deze foto is te zien dat het deel van de dijk op de voorgrond met een damwand is verstevigd en het achterste deel met een steunberm

Op deze foto is goed te zien dat de Diefdijk soms met een damwand of met steunbermen wordt verstevigd. De damwanden worden vaak gebruikt bij woningen, maar ook op plaatsen waar geen plek is om extra steunbermen aan te brengen. Op weer andere plaatsen wordt de zandlaag langs de dijk tot bijna twee meter afgegraven en weer dichtgegooid met dijkenklei. Dit om piping tegen te gaan. De methode van het vervangen van zand door klei is beduidend goedkoper dan een damwand slaan, maar zeker bij woningen dicht tegen de dijk is een damwand soms de enige optie. Tijdens de excursie zijn we vanaf de dijk bij Heukelum helemaal tot aan fort Everdingen gereden over de dijk. En passeerde we uiteraard ook weer die mooie doormidden gezaagde bunker. Hij blijft mooi!

Deze foto is gemaakt bij een deel langs de dijk waar het zand werd afgegraven ter voorkoming van piping, meest links op de foto is nog net een stuk van de klei te zien die vervolgens werd aangebracht. Rechts het zand dat werd gewonnen bij de ontgronding

De Diefdijk

De geschutsopstelling langs de Nieuwe Zuidelingedijk bij Asperen, de kerktoren is nog net te zien op de achtergrond

Zaterdagmorgen mocht ik mee op excursie langs de Diefdijk die thans wordt verbeterd om ook in de toekomst dienst te kunnen doen als waterkering. De excursie stond onder leiding van projectmanager Jan van Veen van aannemer Van der Ven en Bastiaan Heutink, projectmanager van Waterschap Rivierenland. De Diefdijk is een wat merkwaardige dijk vanaf (fort) Everdingen aan de Lek tot Gorinchem aan de Merwede. De dijk was bedoeld om Zuid-Holland te beschermen tegen Gelders water. In de 19e eeuw vormde de dijk tevens onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Veel objecten langs de dijk zijn bewaard gebleven, maar tijdens de dijkverbetering worden ook onderdelen hersteld. Zoals bij de batterij in de Nieuwe Zuiderlingedijk. Het dijktalud heeft weer de vorm van een geschutsopstelling gekregen. Uiteraard komt er straks een bord met uitleg, anders zou je alleen denken dat de dijkenbouwers wel heel veel fantasie hadden om zo'n dwarsstukje aan te leggen.Overigens mooi om te zien dat er zoveel aandacht is voor het militaire erfgoed bij de dijkverbetering

Op deze foto is nog net de batterij in de dijk te zien

Acht nieuwe Bosmanmolentjes

De acht nieuwe Bosmanmolentjes in de Noordwaard

Op de achtergrond een Bosmanmolentje langs het Liniepad, de brug is inmiddels vervangen door een moderne brug

In de Noordwaard heb ik inmiddels acht nieuwe Bosmanmolentjes ontdekt. De molentjes werden in 1929 door Bas Bosman ontwikkeld en worden nog steeds gebruikt om in de polders om grote hoeveelheden water met slechts een kleine opvoerhoogte op te pompen. In het hele Land van Heusden en Altena zijn de molentjes te vinden. Mooi wel, dat zo'n uitvinding dan je eigen naam draagt en al bijna een eeuw wordt gebruikt om ons land droog te houden.

Even dacht ik dat op de achtergrond ook een Bosmanmolentje was te zien, maar de vorm is toch iets anders. De foto dateert uit 1940 bij de inundatie van de Nieuwe Hollandse Waterlinie in het gebied.

Aan de slag

Kees van Rooijen wordt ons burgerraadslid

Nu het bestuursakkoord is vastgesteld en onze heemraad Arie Bassa gekozen kan ook onze fractie van start. Naast de vier gekozen leden wordt Kees van Rooijen ons burgercommissielid, hij neemt plaats in de commissie waterketen. Lambert de Wildt blijft in de commissie watersystemen en ikzelf mag opnieuw de commissie waterkeringen volgen. Onze fractievoorzitter Roeland Geertzen neemt de commissie MCR voor zijn rekening. Arie van den Herik wordt onze fractiesecretaris.

Spelregels

Boekje uitgereikt tijdens de vergadering van 11 mei

Besturen kan nooit zonder het maken van goede afspraken. Tijdens de AB vergadering van maandagavond kregen we allen een boekje uitgereikt met daarin de spelregels die we tijdens de twee daagse kennismaking hadden besproken. Een van de spelregels luidt als volgt: 

We waarderen de inzet van sociale media voor onze vertegenwoordigende rol, maar zorgen ervoor dat deze niet de orde van de vergadering verstoord.

Tja, en dan volgt toch de gewetens vraag. Is het als bestuurder gepast om tijdens vergaderingen te twitteren? Voorheen deed ik dat tijdens commissievergaderingen weleens. Ook tijdens AB vergaderingen op de publieke tribune. Maar wat als je zelf aan tafel zit?

Nieuwe heemraden

Gerard Nieuwenhuizen  is gekozen tot heemraad

Tijdens de AB vergadering van 11 mei werd het nieuwe bestuursakkoord besproken en werden tevens de nieuwe heemraden gekozen. Nou ja, nieuw. Vier van de vijf zijn herkozen; alleen Gerard Nieuwenhuis is nieuw als heemraad. De anderen zijn Arie Bassa, Matthieu Gremmen, Goos de Hartog en Hennie Roorda. Over het bestuursakkoord werd nog uitgebreid gesproken, waarbij de VVD een andere verklaring voor het mislopen gaf dan de coalitiepartijen. Maar dat was uiteraard niet echt verrassend. Andere punten die tot discussie leiden waren het aantal burgerraadsleden (voorstel om dit te beperken tot een burgerlid per fractie); zeker kleine fracties hielden een pleidooi voor meer mensen. Ook de vormgeving van de vergaderingen (carroussel?) was onderwerp van discussie. Een commissie bestaande uit Henri Mulder, Roeland Geertzen en Albert Zwarteveen buigt zich nu over een voorstel.

Negen jaar later

Ingebruikname van de nieuwe pont per 1 april 2012

Het bijhouden van een blog is een mooie manier om te zien waar je in het verleden zoal mee bezig bent geweest. Deze keer neem ik u mee naar negen jaar geleden; naar 9 mei 2006 om precies te zijn. Die avond was ik in het provinciehuis om in te spreken op de visie openbaar vervoer van de provincie. In de visie was namelijk niets opgenomen over openbaar vervoer over water. En in het licht van plannen voor uitbreiding van de veerverbindingen in onze regio (Riveer!) leek het me goed daar een pleidooi voor te houden. Met succes, de visie werd aangepast en vormde daarna de opmaat voor het besluit van de provincie Brabant om geld te geven voor het opstarten van de veerdienst Werkendam-Gorinchem. Het lijkt nog steeds alsof dat niet echt succesvol is, maar ik denk dat de aanhouder wint. 

Laatste overtocht van de 'Oude Dame' als veerpont in maart 2012

En ja, als ik dan lees dat anderen claimen dat zij het geregeld hebben. Dan denk ik maar weer aan 'succes heeft vele vaders..........'

https://www.google.nl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=3&ved=0CCsQFjAC&url=https%3A%2F%2Fwww.brabant.nl%2Fapplicaties%2Fsis%2Fdownload.ashx%3Fqvi%3D22343&ei=1WdSVfXcOYadsgH4pYGoCw&usg=AFQjCNHrUWY8S7EvW55zyCt1fyyaby7xlg&sig2=i8PQVZ1hfwBRLo_6-TLkNw&bvm=bv.92885102,d.bGg&cad=rja

Reglement van orde

Bankje langs de Alm (ontwerp Emiel Versluis)

Voor het in goede banen leiden van een vergadering is een reglement van orde onmisbaar. Zeker in overheidsland. Maar wat moet nu wel en wat moet nu niet opgenomen worden in zo'n reglement. Maandag 11 mei vergadert het AB onder andere over de vaststelling van haar eigen reglement van orde. 

In artikel 3.14.3 is het volgende te lezen:

In de vergaderzaal, met inbegrip van de publieke tribune, is tijdens de vergadering het gebruik alsmede het stand-by houden van mobiele telefoons en andere communicatiemiddelen die in breuk kunnen maken op de orde van de vergadering, zonder toestemming van de dijkgraaf niet toegestaan. 

Persoonlijk heb ik mijn bedenkingen bij deze passage. Gezien onze moderne communicatiemiddelen, als bestuurders maken we bovendien zelf gebruikt van I-pads tijdens de vergadering, is zo'n artikel toch niet meer van deze tijd? Toch maar eens navraag naar doen?

Bestuurdersdag op slot Loevestein

Deed Hugo de Groot al aan burgerparticipatie?

De Unie van Waterschappen houdt maandag 1 juni een bestuurdersdag op slot Loevestein. Thema van de dag is 'Burgerbewust besturen, een bestuurlijke vertaling van burgerparticipatie'. Wat betekent burgerbewust besturen in de praktijk? Spreker is dr. Laurens de Graaf van de KUB; zijn bijdrage kreeg als titel 'a little less conservation, a little more action, please'. In de middag is een fietsexcursie door Munnikenland. Programma ziet er interessant uit en een bezoek aan slot Loevestein is altijd een feest, toch?

Militair erfgoed

Drie segmenten werd vorige week ontdekt aan de Kooikamp in Sleeuwijk, het onderste segment werd eerder gevonden in de Alm langs de Poortweg

Deze middag was ik op fort Giessen om de pas gevonden betonnen segmenten van dichtbij te bekijken. Drie stuks in totaal en wat zijn ze groot als je ze van dichtbij bekijkt. Samen met het segment dat al eerder werd gevonden langs de Poortweg zijn er nu vier segmenten. De datum in de rand is 1 december 1916. De segmenten van die andere schuilplaats zijn van later datum, daar staat als datum 22 december 1916. Overigens lijkt het erop dat langs de Poortweg straks toch een schuilplaats geplaatst kan worden, maar bij dat goede nieuws nog even een slag om de arm alvorens het definitief wordt goedgekeurd.

4 mei 1945

Stolpersteine op de Hoogstraat in Werkendam

Nooit in gedenken meer versagen
steeds weten dat dit kwaad bestaat
hoe waardigheid ten onder gaat
een volk geknecht, het licht verslagen.

Verzet bleef leven in die dagen
Zie wat gegrift in stenen staat
Nooit in gedenken meer versagen
steeds weten dat dit kwaad bestaat.

Laat mij van kampleed niet gewagen
te groot voor 't menschdom deze smaad
Nog overlevenden op straat
zij hoorden eens het bitter klagen.

Nooit in gedenken meer versagen

Jenneke Mijnlieff-Verschoor

Waterschap redt militair erfgoed uit Eerste Wereldoorlog

Een segment van de betonnen schuilplaats

Teunis den Dekker , kraanmachinist bij het Waterschap, heeft drie segmenten van betonnen schuilplaatsen uit de Eerste Wereldoorlog gered. Den Dekker was aan het werk achter de boerderij van Wout van der Meyden aan de Kooikamp in Sleeuwijk. In  puin, dat afgevoerd moest worden, zag hij drie  segmenten liggen  van een schuilplaats uit de Eerste Wereldoorlog.( hij kende ze blijkbaar) De boer wist nergens van. Op de segmenten staan de data van fabricage november /december 1916. Teunis den Dekker lichtte Arie Schouten in die hem vroeg de segmenten naar het Waterschap in Sleeuwijk te brengen en eventueel naar fort Giessen. 

Nog een segment van de betonnen schuilplaat, wie weet liggen er links en rechts nog veel meer achter boerderijen in de streek?

Ze liggen nu naast de segmenten schuilplaats op fort Giessen en kunnen later toe gevoegd worden. Hoe de segmenten daar bij boer van der Meyden terecht zijn gekomen en na 100 jaar nog bestaan is onduidelijk. Mogelijk zijn de resten afkomstig uit Uppel. De moeder van Wout van der Meijden woonde daar. Overigens is bij Van der Meijden nog meer militair erfgoed te vinden, maar dan uit de Tweede Wereldoorlog. Deze betonstukken stonden naast de dijk nabij fort Altena en moeten ook ooit meegenomen zijn naar de Kooikamp.

De betonstukken die in de Tweede Wereldoorlog als wegversperring werden gebruikt nabij fort Altena, ze liggen nu aan de Kooikamp bij Van der Meijden

Griend- en polderkeet Jannezand (3)

De Biesboschkeet staat op zijn nieuwe plek

Nu de keet is verplaatst, krijgt deze ook een publieksfunctie. Uiteraard wordt het dijktalud nog opgevuld met grond, maar vanaf de dijk wordt ook een trap aangelegd naar de keet. In de keet wordt de historie van de plek op een paneel uitgelegd. Op de dijk ligt dan straks overigens het mooiste fietspad van Brabant vanaf Werkendam over de Steurgatdijk naar Jannezand. Het fietspad moet voor de bouwvakvakantie klaar zijn. Verder zou het natuurlijk mooi zijn als ook bij het oude gemaaltje verderop uitleg gegeven zou worden over de historie van het waterbeheer in het gebied. En als eindelijk de Jannezandbrug een keer wordt opgeknapt!

http://www.biesbosch.nu/magazine/0112/histver_werkendam24.htm

Griend- en polderkeet Jannezand (2)

De griendwerkerskeet wordt opgetild naar zijn nieuwe plek

Er werden na het 'Ketenbesluit' inderdaad nieuwe stenen keten gebouwd, maar deze keet uit 1898 bleef zoals hij was. In de loop der jaren werd hij voor allerlei soorten doeleinden gebruikt. Maar tot diep in de jaren'50 van de vorige eeuw verbleven hier de griend- en polderwerkers van Jannezand. De indeling was sober en iedere maandagochtend werd er bij binnenkomst geloot wie welke plaats mocht hebben. Bij de open haard was natuurlijk de meest geliefde, vooral als in de winter een venijnige Oostenwind door de polder waaide. De polderwerkers verbleven heel de week in dit soort keten. Sliepen op de grond op zelfgemaakte strozakken. De ratten hadden vrij spel en kropen dan ook 's nachts over de werkers heen. Met een vloek en een zucht werden ze dan weer verjaagd. Het voedsel werd van huis voor een hele week meegneomen. Koelkasten waren er niet dus moest je maar zien om het voedsel eetbaar te houden. In de winter moest bij het in vallen van de duisternis het werk gestaakt worden. Tenzij er een vol maantje scheen, dan was dat weer geluk en verdiende men toch nog wat bij. (tekst Archiefkring Hank)