Het Corona dagboek (6)

Vanavond hoefde ik niet naar Tiel te rijden. Geen commissievergadering Waterveiligheid. Ook morgenavond hoef ik niet naar Tiel als voorzitter van de commissie Middelen. 

De Hervormde kerk in Dodewaard langs de Waaldijk die moet worden versterkt

Ook de eerste bijeenkomst van de werkgroep Cultuurhistorie moest worden doorgeschoven. Als de coronacrisis nog lang duurt kan mijn agenda gewoon bij het oud papier. Als de commissie wel was door gegaan hadden we in elk geval gesproken over het VoorkeursAlternatief voor Neder-Betuwe. Nu hebben we dat schriftelijk gedaan. Maar wel met het verzoek alle schriftelijke reacties te bundelen en dit voor de volgende commissie Waterveiligheid te bundelen. Zodat de besluitvorming transparant is. 

De dijkgraven hielden vorige week met de Unie van Waterschappen al een digitale vergadering 

Inmiddels heeft de ministerraad ingestemd met een spoedwet, zodat straks digitale besluitvorming  ook voor de waterschappen mogelijk wordt. 

Kerken verwoest in de oorlog (13)

Meer dan een maand geleden - op 16 februari 2020 - schreef ik mijn laatste blog over de verwoeste kerken in de oorlog. Deze keer wil ik jullie vertellen over het opblazen van de Hervormde kerk in Werkendam. Dat gebeurde in de nacht van zaterdag 21 op zondag 22 april, tegelijkertijd met de Gereformeerde kerk in Werkendam. Aria Colijn hield in die tijd een dagboek bij, ze woonde op een boerderij aan de dijk tussen Almkerk en Dussen, maar werd geëvacueerd vanwege de gevechten bij de strijd om het Capelse Veer. Op zondag 22 april schrijft Aria in haar dagboek over het opblazen van de kerk. 

De oude Hervormde kerk met pastorie

Zondag 22 april 1945

Vanmorgen hebben we tot half acht op bed gelegen, toen zijn we eruit gekomen en eerst de bedden opgeruimd en toen hebben we gegeten en alles opgeruimd en we zijn ook naar de toren wezen kijken. Het huis van de dominee ligt helemaal in elkaar, in een woord, het is vreselijk. De toren is ook helemaal weg. Verder zijn de mensen de hele dag aan de gang, je kan gewoon niet zien dat het zondag is. 

De Kerksteeg met rechts het hek van de kerk

Piet (1933) Verwoert heeft nog herinneringen aan de oude Hervormde kerk. 

Tijdens de laatste oorlogswinter waren alle ramen afgeplakt met zwart papier. Tijdens een dienst in die tijd vloog een van de lampen ineens in brand, de predikant riep dat we de kerk uit moesten. Iedereen stond op en het was wringen om buiten te komen. Maar de koster Paul van Driel stond op en draaide de stroom eraf, daarna kon de dienst verder gaan. We hadden toen een gastpredikant en niet onze eigen predikant.

Het interieur van de kerk met de predikantborden

De predikantborden konden worden gered uit de kerk, die waren al eerder van de muur gehaald en opgeborgen in de kelder van de oude Hervormde school. Ook het Mozes bord is daar opgeborgen. Maar toen S. Kuijper, schoolhoofd van de Hervormde school, een nieuwe Opel Olympia kocht, grijsblauw, bouwde hij tegen de school een garage. Daarvoor had hij een dak nodig en daarvoor is het Mozes bord gebruikt. Toen later de garage is afgebroken, kwam het bord onder het dakleer tevoorschijn en was het hout helemaal verrot. Het duurde overigens wel lang alvorens de predikantborden terugkwamen in de kerk, zo herinnert Piet Verwoert zich nog.

De Historische Vereniging Werkendam heeft een maquette van de oude Hervormde kerk 

Het interieur van de oude Hervormde kerk

Het Corona dagboek (5)

Een van evenementen die zijn geschrapt vanwege de coronacrisis is de viering van 75 bevrijding. Triest dat we zo onze vrijheid niet kunnen vieren. 

Een foto van Richard Bate en een krans klaprozen bij zijn oorlogsgraf

Juist vandaag werd ik geconfronteerd met die strijd en met de mensen die 75 jaar geleden hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid. Op het kerkhof aan het Laantje in Werkendam liggen een groot aantal soldaten die zijn gesneuveld in de Tweede Wereldoorlog. Onder andere Thomas Duff en John Edward Keogh, die omkwamen bij de vliegtuigcrash in het voorjaar van 1944. Een andere militair is Lieutenant Richard Shepperson Bate, hij stierf 16 februari 1945 aan zijn verwondingen in het noodhospitaal in Werkendam. 

Hij liep zijn verwondingen op bij de slag om het Capelse Veer. Ook Joseph McKenna vocht bij het Capelse Veer en kwam om het leven door zijn verwondingen bij die strijd, hij is eveneens begraven in Werkendam. Bij het graf van Richard Bate ligt nu een krans met klaprozen en een foto. Bij de foto een briefje met daarop de namen van Trevor Richard, Malcolm en Roger Stewart; drie neven van Uncle Richard. Wat mooi dat zij 75 jaar na dat Richard Bate was gesneuveld een bezoek brachten aan zijn graf en zo hun oom opnieuw een gezicht hebben gegeven aan  één van de vele slachtoffers die vielen in het gevecht om onze vrijheid. 

Het Corona dagboek (4)

Schooljuffrouw, een zieke poes en de berenjacht. De tweede quarantaine week zat toch weer vol verrassingen. Zo ben ik sinds dinsdag schooljuf voor drie kleinzonen. 

Zo ben je ineens schooljuf voor drie kleinzonen

En als je dan bezig bent met hun schoolwerk stijgt toch ineens de waardering voor het onderwijs. Want hoe doen zij dat met 25 kinderen in de klas? Want hoe lang is de spanningsboog van al die kinderen eigenlijk? Terwijl de één gewoon rustig doorwerkt, wordt de ander overal door afgeleid. En dat waren nog maar drie kinderen. 

Deze beer zit al jaren voor mijn slaapkamerraam

In de voorbije dagen was het ineens een hype; op jacht naar beren. Om kinderen tijdens een wandeling in deze dagen van de coronacrisis te vermaken had iemand bedacht om kinderen beren te laten zoeken die bij mensen in de vensterbank voor het raam staan. Zelf staat mijn beer al jaren lang in het raam van mijn slaapkamer. Zo lang al, dat zijn kleren inmiddels door de zon gebleekt zijn. 

Altijd fijn als iemand je opwacht als je thuiskomt

En dan was daar vrijdagmorgen ineens een poes met een lam achterpootje. Toch maar de dierenarts gebeld, die ook strikte coronamaatregelen had genomen. Dus buiten wachten tot je aan de beurt bent en binnen verplicht een  mondkapje op. De arts kon niets vinden bij de poes, dus maar hopen dat het weer overgaat en onze Tommy binnenkort zijn 19e verjaardag kan vieren? Maar het bezoek aan de dierenarts betekende wel het eerste mondkapje tijdens deze coronacrisis. Gelukkig is het de hele week al stralend zonnig weer, toch iets om van te genieten. 

.

Neem de draad op voor de toekomst

Eerste toer:

Begin elke dag met een blij gemoed ook al ondervind je tegenspoed

Tweede toer
Doe kalm aan en neem de tijd om blij en gelukkig te zijn

Derde toer
Wees vriendelijk en steek de handen altijd blijmoedig uit naar de ander

Vierde toer
Wees spontaan en spreek goed over iemand die niet aanwezig is.

Vijfde toer
Zoek steeds naar het goede in het leven en geef eens een knipoog of een schouderklopje





Zesde toer
Innerlijke vrede, die maakt je blij en rijk

Zevende toer
Een glimlach van een seconde is meer waard dan een lamp die een uur brandt

Achtste toer
Probeer een ander moed in te spreken als die het niet meer ziet zitten

Negende toer
Probeer elke dag om één ding blij te zijn dan is het geen verloren dag

Tiende toer
Vertrouw elke dag op God en leg alles in Zijn Handen

Steeds vanaf de eerste toer herhalen.

Vergeet niet dat de beste breister weleens een steekje laat vallen, geen paniek! Vlug ophalen en snel verder breien!

Hoe zal de coronagrafiek van 2020 eruit zien?

Maan van Elzelingen heeft in zijn leven heel veel historisch onderzoek gedaan. Zo maakte hij transcripties van kerkenraadsnotulen, maar heeft hij ook de begraafplaatsen van Werkendam geinventariseerd. 

De grafiek van het aantal sterfgevallen in Werkendam tussen 1832 en 1975

Aan de hand van alle gegevens maakte hij ook enkele grafieken. Zo maakte hij ook een grafiek van de sterfgevallen in Werkendam en De Werken tussen 1832 en 1975. In die tijdspanne van bijna 150 jaar steken drie jaar duidelijk ook boven het gemiddelde. Dat waren de jaren 1866, 1918 en 1945. In 1866 werden in Werkendam 73 mensen slachtoffer van de cholera epidemie. Tijdens de Spaanse griep epidemie vielen in Werkendam tien doden. in De Werken en Sleeuwijk waren twintig doden te betreuren. De piek van het aantal sterfgevallen in 1945 is het gevolg van de Tweede Wereldoorlog. deze is vooral veroorzaakt door gebrek aan medicijnen en voedsel. Hoe zal de grafiek van 2020 er straks uitzien?

Nog geen 'lockdown' voor Werkendamse kerken

Vorige week werden in de Bethelkerk, Biesboschkerk, Dorpskerk, Rehobothkerk en de Hersteld Hervormde kerk nog kerkdiensten gehouden. Wel enigszins aangepast en met minder kerkgangers dan gebruikelijk. 

In de Bethelkerk werden vandaag nog erediensten gehouden

Deze zondag hebben bijna alle kerken alleen diensten gehouden die online zijn uitgezonden. Ook de Maranathakerk zond vandaag haar eredienst uit via kerkdienstgemist.nl  In de Bethelkerk werden deze zondag opnieuw drie diensten gehouden; om 10.00, 13.30 en 18.00 uur. Tijdens deze diensten waren achtereenvolgens mensen met de achternaam van A-B, om 13.30 uur van de Boef tot Goudswaard en in de dienst van 18.00 uur de mensen met een achternaam van Goudswaard tot Honcoop welkom. Dit betekent dus dat een groot aantal mensen thuis moest blijven, zij konden de dienst wel online beluisteren. Ook mochten per gezin slechts twee mensen naar de kerk. Dit in tegenstelling tot vorige week zondag toen ik nog hele gezinnen naar de kerk zag gaan. Als vanouds hoorde ik om vijf uur dan wel de kerkklok luiden.

In de Hersteld Hervormde kerk stond vandaag de kerkdeur nog wagenwijd open

Ook in de Hersteld Hervormde kerk is nog een dienst gehouden, ik zag de kerkdeur open staan en enkele mensen de kerk verlaten. Of de Oud-Gereformeerde kerk bij het hertenpark nog wel kerk heeft gehouden, weet ik niet. 

Storytelling met Toontje

Zojuist heb ik mijn examenopdracht voor de module Storytelling ingeleverd. Altijd spannend, is de opdracht goed genoeg uitgevoerd en heb ik alle lesstof verwerkt in de opdracht?

De storytelling ging over Toontje Sprenger

Storytelling brengt me ook op mijn speurtocht gisteren op de beeldbank van de Rijksdienst voor cultureel erfgoed. Via twitter maakte iemand mij attent op die beeldbank en zo heb ik gisteren bijna een hele dag naar beelden gezocht in de beeldbank. Zeker van de coronacrisis een heerlijk tijdverdrijf. En wat een overvloed aan bijzondere beelden. En wat zou ik allemaal over al die mooie foto's kunnen schrijven? Over bijvoorbeeld het verdwenen gemaal aan de Peerenboom of over de molens in de streek. Maar bijvoorbeeld ook over het Jacoba van Beierenhuis in de vesting. 

Het Jacoban van Beierenhuis in 1901

In de kunstcollectie van het RCE kwam ik ook vier portretten tegen van vrouwen met de achternaam Van der Dussen.  Wat zou het mooi zijn als op Kasteel Dussen nog eens een expositie over het geslacht Van der Dussen worden gehouden? 

Vier vrouwen uit het geslacht Van der Dussen

Een jaar na de Waterschapsverkiezingen

Vandaag een jaar geleden werden de waterschapsverkiezingen gehouden. Een mooi moment om terug te blikken, wat is er gebeurt in dat jaar? 

De CDA fractie met Esther Groenenberg, Gerard van den Anker en Henk Driessen

Veel, heel veel. Aan het einde van de vorige bestuursperiode hield het bestuur een pleidooi voor bestuurlijke vernieuwing. Vooral met de intentie om als bestuur meer aan het stuur te zitten in plaats van ons op sleeptouw te laten nemen door de organisatie. Veel is in gang gezet en heeft mijns inziens daadwerkelijk geleid tot meer invloed van het bestuur. Wel betekent dit fors meer uren inzet, maar als dat het werk van het waterschap ten goede komt, dan is dat van ondergeschikt belang. 

Met de twee andere waterschapsbestuurders Bas de Peuter en Riet de Graaf

Maar wat merken mijn kiezers van de bestuurlijke vernieuwing en wat heb ik voor hen kunnen doen in het afgelopen jaar? Als ik me beperk tot het Land van Heusden en Altena dan is dit jaar een aanvang gemaakt met de bouw van de energiefabriek; recent is ook een krediet vrijgemaakt voor de slibtransporten naar de energiefabriek. Het biogas wat daar vrijkomt kan gebruikt worden voor het verwarmen van de nieuwe woonwijk in Werkendam. Ook werd de herinrichting van het Pompveld, goed voor de waterkwaliteit, dit jaar afgerond. Zelf heb ik een pleidooi gehouden om binnen ons waterschap structureel beleid rond cultuurhistorie/watererfgoed vast te stellen. Een eerste bijeenkomst van de werkgroep cultuurhistorie werd echter in de wielen gereden door de coronacrisis. 

In het voorbije jaar hebben we ook teruggekeken op het proces rond Varik/Heesselt, in de vorige bestuursperiode het meest complexe dossier. Wat konden we leren van dat proces en hoe moet het in de toekomst beter? Ook burgerparticipatie rond de dijkversterkingen is uitgebreid besproken. Kijken we breder naar het gehele werkgebied van Waterschap Rivierenland dan is daar het werken aan onze veiligheid door de dijken op sterkte te brengen een gigantische klus. Nog altijd blijft onzeker of we voldoende geld hebben om de dijkversterkingen te betalen, zonder dat onze inwoners daarvoor fors meer aan heffingen moeten betalen. Want die zijn dit jaar al meer verhoogd dan wij in ons verkiezingsprogramma hadden opgenomen. En dat is dan weer minder goed gegaan in het afgelopen jaar. Ook voor het komend jaar blijven de financiën een heikel punt, alleen al door bijvoorbeeld de verwachte meerkosten voor de verandering van het watersysteem in de Alblasserwaard en alle andere ambities die we hebben vastgelegd in het bestuursakkoord 'Door water verbonden'. 

Het Corona dagboek (3)

Het wordt inderdaad lastig dagelijks te schrijven over de gevolgen van de coronacrisis. Woensdag werd een gecancelde afspraak via een whats-app groepsgesprek over de Canon van Altena afgewikkeld en dat is nog wel even schakelen. 

Een bloemetje om de moed erin te houden in deze coronacrisis

Maar de eerste uitzending van Altena Alternatief zonder studiogast verliep woensdagavond zonder strubbelingen. Vandaag een afspraak met nog twee mensen voor de Vereniging Vrienden van het Biesbosch Museumeiland wel door laten gaan. En verder toch weer gewerkt aan artikelen, dat kan telefonisch of via een chat gewoon doorgaan. Verder besloten ledenvergadering en bestuursvergadering van de Huurdersvereniging te cancelen, ook de vergadercyclus van waterschap Rivierenland is voorlopig vier weken opgeschort. 

Het Coronadagboek (2)

Ga ik dit dagboek volhouden tot 6 april? Of zoveel langer als de Coronacrisis duurt, premier Rutte liet immers weten dat dit nog maanden kan gaan duren. 

Dit kaartje lag vanavond ineens op de deurmat, wie o wie is de afzender?

Vanavond vond ik ineens een kaart op mijn deurmat met ook nog de boodschap van Geloof, hoop en liefde en Samen sterk. Met als enige afzender nr. 60. Was dit van iemand uit mijn straat die op nummer 60 woont? Ik weet het niet, ook niet of dit met de Coronacrisis te maken heeft. Maar toch bedankt voor de kaart. 

Terug op Brabants bodem na een afspraak op locatie

Verder was mijn werkdag eigenlijk niet zoveel anders dan anders. Ik heb enkele artikelen geschreven en vanmiddag had ik een interview op locatie. En dat verschilt toch niet zoveel van andere dagen, behalve dan dat daar vandaag geen avondbijeenkomst, vergadering of iets dergelijks bij hoorde. En dagen zonder dergelijke afspraken buitenshuis zijn toch zeldzaam. Vandaag geen winkel bezocht, dus geen lege schappen kunnen aanschouwen. Wel weer heerlijk door de Noordwaard gereden, maar dat was dus vanwege die afspraak op locatie. 

Het Corona dagboek (1)

Mijn oma Doortje Kieboom vertelde altijd dat in het gezin waarin ze opgroeide ook een neefje werd opgenomen. Zijn ouders kwamen in 1918 om het leven tijdens de Spaanse griep. 

Mijn oma Doortje Kieboom (1909-1984)

Een eeuw later hebben we geen Spaanse griep, maar het Coronavirus. En om verspreiding tegen te gaan moeten we zoveel mogelijk contacten mijden. Dat betekent dus thuisblijven. Balen, zo kon ik vanmorgen niet gaan zwemmen in het Caribabad, was mijn medisch consult telefonisch en werden nog diverse afspraken gecanceld. Zo belde onze dijkgraaf dat de vergadercyclus van Waterschap Rivierenland even wordt doorgeschoven. 

Het testen van de Kromme Nol Waterkering is vanwege de Coronacrisis geschrapt

Juist morgen was een vergadering gepland van het presidium, ter voorbereiding van de commissievergaderingen. Hoewel bekeken is of we via een conference call toch konden vergaderen, is besloten de vergadering toch uit te stellen.  Wat heb ik dan wel gedaan vandaag? Toch nog enkele artikelen getikt, gesnoeid in mijn tuin, een rondje gefietst door de havens en gewerkt aan de volgende uitgave van Effe Lustere. En deze blog getikt, het zijn historische tijden. Over een eeuw zal mijn (achter) kleinkind misschien vertellen over de Coronacrsis aan haar of zijn kleinkind?

Geen zondags klokgelui in Werkendam

Een bijzondere zondag zoals die nog maar zelden is voorgekomen in Werkendam. Zo bleven de deuren van de Maranathakerk vandaag gesloten. Ook het klokgelui bleef deze dag achterwege. 

De Maranathekerk bleef deze dag gesloten

Bij de Biesboschkerk telde de koster de kerkgangers

Bij andere kerken werden wel diensten gehouden, maar moest het aantal bezoekers worden beperkt tot honderd. Zo stond bij de Biesboschkerk de koster buiten met een opschrijfboekje om de kerkgangers te tellen. De Hervormde gemeente Wijk I hield een dienst met alleen predikant en kerkenraad, maar deze dienst kon online beluisterd worden. 

De Rehobothkerk hield zondag drie diensten

Bij de Rehobothkerk liet de koster weten dat de kerkbanken om en om bezet mochten worden. Maar in een zaaltje had hij veertig stoelen klaar gezet omdat hij verwachtte dat veel mensen thuis zouden blijven. In de Rehobothekerk vonden drie diensten plaats. 

Ook in de Bethelkerk werden zondag drie diensten gehouden

Ook in de Bethelkerk was gekozen voor drie diensten, daar gingen in de ochtend ook enkele grotere gezinnen ter kerke. De Graankorrel kwam bijeen in het Vlechtwerk, maar die gemeente telt slechts enkele leden. Ook de Hersteld Hervormde gemeente hield in de ochtend een dienst. 

De Hersteld Hervormde kerk hield zondagochtend een eredienst

Werkendamse kerkgang in tijden van de Coronacrisis

Met de zondag in zicht is het de vraag hoe Werkendam omgaat met kerkgang ter voorkoming van het verspreiden van het Coronavirus. Dat blijkt nogal wisselend te zijn. 

De Maranathakerk met op de achtergrond de Hervormde dorpskerk

Zo heeft de Maranathakerk alle diensten tot en met 31 maart gecanceld. Ze adviseert kerkgangers om zondagmorgen naar de uitzending van ds. Rene Reuver te kijken op NPO2. Op zondag 22 en zondag 29 maart gaan beide predikanten vanaf 10.00 uur voor in een korte dienst, die via de kerktelefoon en de computer is te beluisteren. Met muziek, gebed, schriftlezing, een korte overdenking houdt de kerk de lofzang gaande. Voor een soortgelijke oplossing heeft de Hervormde Gemeente wijk I gekozen, maar zij hebben op 15 maart ook al een bijeenkomst gepland, die thuis beluisterd kan worden.

De Hervormde Biesboschkerk

De Hervormde Gemeente wijk II laat de kerkdiensten wel doorgaan; zij heeft diensten om 10.00, 16.30 uur en 18.00 uur. Steeds mogen dan 100 mensen naar binnen. Bij elk van de diensten wordt een alfabetische lijst gehanteerd. Daarmee wordt het dringen voor de kerkdeur, hoe ze gaan voorkomen dat meer dan 100 kerkgangers naar binnen gaan blijft onduidelijk. Toch zijn ze niet de enige kerk die daarvoor kiest. De Rehobothkerk heeft diensten om 10.00, 14.00 en 17.00 uur. Hoe zij het aantal kerkgangers tot 100 beperkt, wordt niet uitgelegd op de website.

De Rehobothkerk

De Bethelkerk geeft op haar website geen informatie over aangepaste diensten. Maar een gemeentelid liet via facebook weten dat er drie diensten worden gehouden om 09.00, 11.30 en 18.00 uur, op basis van achternamen en alfabetische volgorde worden de kerkgangers ingedeeld. Op sites van andere kerkgenootschappen kon ik niets terugvinden over aangepaste kerkdiensten. Dat wordt dus een rondje fietsen door het dorp. Overigens klonk op facebook ook kritiek op het laten doorgaan van de diensten. 

De Bethelkerk in Werkendam

De Wassende Maan als sleutelwerk van na-oorlogse beeldende kunst

Recent is het beeld 'Waiting for it to end..' op het Biesbosch Museumeiland geplaatst. Het metershoge rode beeld is een nieuw landmark in de Biesbosch. Maar het gebied heeft natuurlijk al een ander bijzonder landmark, de Wassende maan van Paul de Kort. 

De Wassende Maan bij hoogwater op 13 maart 2020

Het is door de stichting Beeldende Kunst op de lijst van 100 sleutelwerken van na-oorlogse beeldende kunst geplaatst. De Wassende maan is een labyrinth van water en land. Het verbeeldt het doolhof van water en land dat de Biesbosch altijd al was en nog steeds is. Nieuwe waterstaatskundige inzichten hebben het gebied steeds opnieuw veranderd en het uiterlijk van de Biesbosch bepaald. Door de invloed van de jaargetijden is het beeld van de Wassende Maan ook steeds weer anders, zoals vandaag met het hoge water in de Noordwaard en het gehele riet dat in deze tijd van het jaar zo kenmerkend is in het gebied. 

In het midden het kunst werk van Robert Smithson en rechts de Wassende maan in de sneeuw

Op de lijst van 100 sleutelwerken staan nog veel meer bijzondere kunstwerken, zoals de Groene Kathedraal in Almere, het monument van de Dokwerker in Amsterdam, het draaiende huis op een rotonde in Tilburg, het beeld van de verwoeste stad van Zadkine in Rotterdam. Maar ook het misschien minder bekende Essence d'Mastenbroek Net als Broken Circle and Spirall Hill van Robert Smithson, dat vrijwel zeker de inspiratiebron is geweest van De Kort voor de Wassende maan. 

De Wassende maan op een zomerse dag

De lijst van honderd sleutelwerken kwam tot stand na een oproep van de stichting Beeldende Kunst informatie om een voordracht te doen voor een lijst van 100 sleutelwerken in de openbare ruimte. 

Kies voor poëzie, niet voor oorlog

In het Biesbosch Museumeiland vond vanmiddag een bijzondere bijeenkomst plaats vanwege het kunstwerk 'Waiting for it to end' van Alaa Minawi.

Waiting for it to end en het beeld van de Liniecrossers; twee mensen die steun zoeken bij elkaar

De Palestijns-Libanese kunstenaar hield in zijn speech een vurig pleidooi om een einde te maken aan de oorlog, aan alle oorlogen. "We kunnen zoveel; poezie, kunstwerken, liefde en al die andere dingen waar we van houden. Maar we kunnen ook kiezen om het andere te doen, om oorlog te voeren. Daarom heb ik gekozen om kunst te maken. Hier op deze plek niemandsland, kozen de mensen niet voor de oorlog, maar streden ze om de kunst terug te brengen. Hier hebben ze gewacht 'Waiting for it to end'.  In het Midden-Oosten is het al 75 jaar oorlog, ook op andere plekken in de wereld is oorlog. Maar dit kunstwerk is een monument, laat het een zegen voor de vrede zijn". 

Alaa Minawi die vertelt dat hij kunst maakt omdat  hij niet voor de oorlog wil kiezen

Na zijn speech vertolkte een band met enkele Arabisch leden prachtige muziek waarin het verlangen naar vrede bijna tastbaar werd. Programma maker Jan Zobel van Kunstmin in Dordrecht vertelde over komende voorstellingen bij het beeld 'Waiting for it to end'. Zoals van Merlijn Twaalfhoven die werkt aan een bewerking van de mini-opera 'a postcard from Aleppo'en de theatermonoloog van Rosalie Verbeek (?).

De genodigden genoten van de muziekvoorstelling in het museum

Het kunstwerk 'Waiting for it to end' is onderdeel van het kunstproject 'Kunst voor de vrijheid' van Brabant Remembers dat bestaat uit meerdere tijdelijke kunstinstallaties. Het is opgezet ter herinnering aan 75 jaar vrijheid. Het kunstwerk van Alaa Minawi toont ons het beeld van twee mensen die steun zoeken bij elkaar, wachtend op het einde van de oorlog.  Het vertoont daarmee gelijkenis met het beeld van de Liniecrossers in Werkendam. Ook daar zien we het beeld van twee mensen, die steun zoeken bij elkaar om een einde te maken aan de oorlog. Het kunstwerk krijgt een permanente plek in de tuin van het museum en daarmee een nieuwe landmark in de Biesbosch.

Het beeld gezien vanaf het water,

Pluim voor Jade Buchholtz

De Toontje Sprengerpluim is dit jaar toegekend aan Jade Buchholtz (20 jaar) uit Sleeuwijk. In 2019 was ze korte tijd CDA raadslid en verving ze raadslid Tineke van der Zaal tijdens haar zwangerschapsverlof. 

Jade Buchholtz neemt de Toontje Sprengerpluim in ontvangst

In die periode daalde de gemiddelde leeftijd van de raadsleden aanzienlijk. Thans is ze actief als burgerraadslid. Jade kwam in aanraking met de politiek door de jongerenraad in de gemeente Altena. In de jongerenraad heeft ze vooral alcohol- en drugsverslaving onder jongeren aangekaart.  “Ik wil graag een stem geven aan jongeren en iets betekenen voor onze inwoners. Het is jammer dat zo weinig jongeren hun stem laten horen”. Ze krijgt regelmatig de vraag waarom ze als jonge vrouw politiek actief is. “Dat is een beetje gek, het zou juist niet bijzonder moeten zijn dat je als jonge vrouw politiek actief bent”. De pluim is toegekend als waardering voor haar moed om op te komen voor de belangen van jongeren in Altena. De pluim is vrijdagmiddag uitgereikt aan Jade tijdens de bijeenkomst van Vrouw & Altena op het gemeentehuis in Almkerk.

 

Jade Buchholtz met oud raadslid Joke Bakker

De Toontje Sprengerpluim werd eerder uitgereikt aan Hetty van der Stelt, Sylvana de Backer, Carla Breuer, Loes Lijmbach, HennieSchermers, Paula Jorritsma, Marienke de Boer-van Lankeren, Jenneke Komejan, Corine Verweij, Carola Schouten en Riet de Graaf. De Toontje Sprengerpluim, die jaarlijks wordt uitgereikt rond Internationale Vrouwendag (8 maart) door Hannie Visser-Kieboom verwijst naar Toontje Sprenger, zij was in 1939 het eerste vrouwelijke raadslid in het Land van Heusden en Altena in de gemeente Sleeuwijk en De Werken c.a. Samen met een zus en broer runde ze café Sprenger bij het voetveer van Sleeuwijk naar Gorinchem. Met het uitreiken van de pluim wordt zo jaarlijks aandacht gevraagd voor meer vrouwen in de politiek. Zeven van de 31 raadsleden in Altena is vrouw; tevens heeft de gemeente één vrouwelijke wethouder. Om vrouwen meer zichtbaar te maken is tevens een verzoek ingediend bij de gemeente Altena om in het dorp Sleeuwijk een straat te vernoemen naar Toontje Sprenger. De gemeente buigt zich thans over dat verzoek.

V.l.n.r. de pluimontvangers Loes Lijmbach, Hennie Schermers, Jade, Riet de Graaf, Corine Verweij

De twaalfde Toontje Sprengerpluim

Morgen wordt alweer de twaalfde Toontje Sprenger pluim uitgereikt. Wie kon bevroeden dat de pluim die in 2009 in de Veste werd uitgereikt aan Hetty van der Stelt zo'n lang leven zou zijn beschoren? 

Tien vrouwen die de pluim al eerder mochten ontvangen

Maar nog altijd zijn er vrouwen te vinden die zich onderscheiden van andere vrouwen, die zich in willen zetten voor de maatschappij en politiek en/of bestuurlijk actief worden. En de evenredige vertegenwoordiging van vrouwen in de politiek en in besturen is nog altijd niet bereikt. Toch kan morgen opnieuw een naam toegevoegd worden aan het rijtje van Hetty van der Stelt, Sylvana de Backer, Carla Breuer, Loes Lijmbach, Hennie Schermers, Paula Jorritsma, Marienke de Boer-van Lankeren, Jenneke Komejan, Corine Verweij, Carola Schouten en Riet de Graaf. 

Waiting for it to end....

Op het Biesbosch Museumeiland is een prachtig kunstwerk geplaatst met de titel 'Waiting for the end...'  Het beeld is onderdeel van Kunst voor de Vrijheid van Brabant Remembers. 

Vandaag stond het beeld - zeven meter hoog - in de tuin van het museum en werd nog van een laatste likje rode verf voorzien. Het beeld van kunstenaar Alaa Minawi is ontroerend in al zijn eenvoud. Twee mensen naast elkaar, terwijl de een leunt op de schouders van de ander. Wachtend op het einde van de oorlog. Door de plek op het museumeiland krijgt het beeld nog meer lading, ze turen over het water naar de oneindige horizon in onze rivierdelta. 

Het beeld krijgt nog een laatste likje verf

Wat als de Tweede Wereldoorlog in Nederland al in het najaar van 1944 was geëindigd? Dan hadden we geen Biesbosch crossings gekend, maar dan waren ook de crossers Arie van Driel en Kees van de Sande gespaard gebleven. Dit zijn slechts twee van de mensen die in de laatste oorlogsmaanden het leven lieten. 

De kunstenaar zelf over het beeld

Remembering 75 years to the end of world war two
it ended for some
for others
they are still waiting for it to end 

Een mooie beeldspraak, wereldwijd wachten nog steeds mensen op het einde van oorlog

Turend over het water in onze Biesbosch