De stem van het water

Het podium was bekleed met zandzakken

"Je draagt de watersnoodramp je hele leven met je mee". Burgemeester Carla Breuer citeerde de woorden van een vrouw uit Hank die meemaakte hoe haar vader en broertje verdronken tijdens de watersnoodramp van 1953. Het was één van de vele indrukwekkende momenten tijdens de Brabantse herdenking van de watersnoodramp in OLV kerk in Raamsdonkveer. Een verhalenverteller verhaalde over de verdrinking van drie kindjes van 4, 3 en een jaar, terwijl de ouders de vlucht voor het water wel overleefden. En dat ze samen op 3 februari de drie kindjes hadden begraven.Of de brandweerman die dacht dat zijn laatste uur was geslagen, maar toch nog aanspoelde tegen een dijk en de rampnacht overleefde.

Burgemeester Frank Petter vertelde over de gevolgen van de ramp voor de dorpen Almkerk en Nieuwendijk. In die gemeente overstroomde 8.000 hectare, werden 52 huizen en 9 boerderijen vernield. En het zoute water richtte grote schade aan de landbouwgrond aan. "Een wonder dat er in die dorpen niemand verdronken is". Commissaris van de Koningin Wim van der Donk haalde de laatste strofe aan van het overbekende gedicht van Hendrik Marsman; de stem van het water met zijn eeuwige rampen wordt overal gehoord. Ook hij sprak over de diepe sporen die de ramp trok; door het land, maar ook door de ziel. 

De verhalen werden omlijst met muziek en filmbeelden. Het podium was bekleed met zandzakken. Al met al een indrukwekkende avond. Eens te meer reden om te blijven investeren in onze dijken. En in rampenplannen en communicatie. De avond liet eens te meer zien, dat er geen enkele coördinatie bestond van de rampenbestrijding. En alertheid om slachtoffers te voorkomen.

Riolering buitengebied

 In uw presentatie haalt u een bericht van NL ingenieurs uit 2010 aan. Een grote groep ingenieursbureaus kwam met een ware onheilsboodschap: van de 20 miljard euro die de laatste vijftien jaar zijn geïnvesteerd in de aansluiting van het buitengebied was een groot deel onnodig, ondoelmatig en onvoldoende onderbouwd. Tot de dag van vandaag weten we niet hoeveel de investering heeft opgeleverd in reductie van de emissie. Hoe ziet u de reactie van de sector op dit rapport?

Geldt dit ook voor de riolering buitengebied in onze regio?  Lees het complete interview met Fons Nelen!

http://www.waterforum.net/Interviews/4122-Interview-met-Fons-Nelen---Het-ontbreekt-de-afvalwatersector-aan-kritisch-vermogen-

De driehoek van Werkendam

In het draaiboek hoogwater Noordwaard wordt tevens uitleg gegeven over de rol van Waterschap Rivierenland in het gebied. Het waterschap is uiteraard verantwoordelijk voor de nieuwe, kleine dijkring 'de Driehoek van Werkendam'. In die primaire kering komen straks drie coupures die door het waterschap worden gesloten tijdens hoogwaterdreiging. Verder sluit het waterschap aan het begin van het stormseizoen de drie doorvaartopeningen in de Steurgatbruggen. Tevens onderhoudt zij de kades van de hoge kade polders, ondanks dat dit buitendijks gebied is. En juist die laatste zin roept vragen op. Waarom gaat Waterschap Rivierenland buitendijks gebied beheren? Normaliter is dat een taak van Rijkswaterstaat. En wat betekent het sluiten van de doorvaartopeningen in het stormseizoen? Worden dat een soort kleine 'Kromme Nol' waterkeringen?  En waarom is daar in de commissie waterkeringen nog nooit over gesproken? Of geldt hier hetzelfde als de ervaringen van de gemeenteraad in Werkendam. Omdat het een rijksproject is, mogen ze eigenlijk nergens over mee praten. 

Evacueren

Laat nu net vandaag minister Melanie Schultz in de media aandacht vragen voor meer urgentie rond evacuatie bij een dreigende watersnood. In het licht van herdenking van zestig jaar watersnood een slimme timing. Overigens is het wel een beetje wrang om je te bedenken dat een deel van het gebied dat toen overstroomde, nu opnieuw kans maakt op overstromingen; namelijk een deel van de Noordwaard. Donderdag kregen ze het evacuatieplan uitgereikt. Met als cadeautje van de gemeente een dynamo zaklamp zonder batterijen. Voor een juiste voorbereiding.

Denkend aan de Noordwaard

Denkend aan de Noordwaard  
zie ik brede rivieren
snel door oneindig
ontpolderd laagland gaan

Rijen verdwenen populieren
en gesloopte huizen
aan den einder staan

En in de geweldige ruimte verhoogd
de paar overgebleven boerderijen
verspreid door het land

Resten boomgroepen
nieuwe kades, terpen en kreken
in een grootsch verband

De lucht hangt er laag
en de zon wordt langzaam
in grijze veelkleurige
dampen gesmoord

En in alle bekade polders
wordt de stem van het water
met zijn eeuwige rampen
gevreesd en gehoord

Vrij naar Hendrik Marsman
Vic Gremmer 2013

Herberg onder A27

Liggen er restanten van een herberg onder de A27 in de buurt van de Kalversteeg? In opdracht van waterschap Rivierenland is langs de Vierbansche Gantel van Nieuwendijk naar Hank en een sloot langs de A27 archeologisch onderzoek uitgevoerd. Langs de Vierbansche Gantel wordt een ecologische verbindingszone en een poel aangelegd. Het af te graven gedeelte heeft een maximale breedte van acht meter. In de sloot langs de A27 wordt een ecologisch talud aangelegd. Uit het onderzoek naar de Vierbansche Gantel komen geen bijzondere archeologische verwachtingen naar voren. Bij de sloot langs de A27 wordt geconcludeerd dat deze op de rand van de Biesheuvel Hamer stroomgordel ligt. In het meest zuidelijke deel van de 660 meter lange sloot zouden mogelijk nog resten van een herberg teruggevonden kunnen worden. Op de kadastrale minuut kaarten van 1811-1832 wordt hier een herberg afgebeeld, vlak langs de toen nog als Napoleontische weg aangeduide trace. Hoewel het onderzoek niet uitsluit dat die herberg al geheel verdwenen is bij de aanleg van de A27. Overigens luidt het advies van Archol om te kiezen voor passieve archeologische begeleiding, dat betekent dat na afloop van de uitvoering wordt gekeken wat tijdens graafwerkzaamheden is aangetroffen. Van het stilleggen van het werk is dan geen sprake.

Hoewel juist deze dag duidelijk wordt dat de verbreding van de A27 nog wel even op zich laat wachten, bleef ik met de vraag zitten waarom een ecologisch talud wordt aangelegd, zo vlak langs de Rijksweg. Als deze straks verbreedt wordt, is al het werk dan niet voor niets geweest?

Bomenverhuizing

De werkzaamheden voor de uitvoering van project Munnikenland starten deze maand met het kappen van bomen en verplaatsen. Op maandag 21 januari startte de aannemerscombinatie Van Oord-GMB met het verplaatsen van bomen in het gebied aan de Blinde Steeg in Poederoijen. Dat houdt in dat bomen inclusief wortel worden opgepakt en op een andere locatie worden teruggeplaatst.

Nederwaard en Overwaard

De Historische Vereniging Hoogblokland Hoornaar Noordeloos houdt woensdag 30 januari haar algemene ledenvergadering, met aansluitend een lezing, in Het Bruisend Hart te Hoornaar. Aanvang 19.45 uur. De vergadering betreft notulen van 2012, jaarverslag, financieel verslag, verslag kascommissie en begroting 2013. Vervolgens is er een bestuursverkiezing. Na rondvraag en pauze spreekt om 20.30 uur dhr. D. Kanters uit Alblasserdam over ‘De historie van het waterschap, de Nederwaard en de Overwaard.’

Historische Vereniging zoekt verhalen watersnood

De Burchtstraat in Werkendam nadat het water weer verdween

De Historische Vereniging Werkendam en De Werken c.a. is op zoek naar verhalen over de watersnood van 1 februari 1953. De herdenking van zestig jaar watersnood vormt aanleiding tot het uitnodigen van ooggetuigen in het Andries Visserhuis op zaterdagmorgen 2 februari van 10.00-12.00 uur. Zij mogen dan hun herinneringen vertellen over die rampnacht en de gevolgen voor Werkendam en de omliggende dorpen. Naast verhalen die verteld worden, toont de vereniging vele kranten uit de dagen na de ramp. In Werkendam kwamen delen van het dorp onder water te staan door de ramp, maar ook vele Werkendammers trokken direct na de ramp naar Zeeland om als dijkwerkers aan de slag te gaan bij het herstel van de dijken.

Op 1 februari 1993 verscheen bij de vereniging al het boekje ‘Luctor et Emergo’ van Thomas Westerhout met verhalen over de ramp. Ook in de Historische reeks deel 12 zijn verhalen van Werkendammers over de ramp opgetekend.

www.historiewerkendam.nl

Rode stroom

Waarom bouwen we in Nederland steeds vaker waterkrachtcentrales, terwijl we anderszijds de populatie trekvissen op de grote rivieren willen vergroten. Veel van die trekvissen overleven het avontuur van voorbij een waterkrachtcentrale zwemmen niet. En de 'groene stroom' die met een waterkrachtcentrale wordt opgewekt is zo minimaal, dat dat niet opweegt tegen al die dode vissen. Jaap Quak van Sportvisser Nederland spreekt daarom liever van 'rode stroom'. 

Wilnis en de Sint Elizabethsvloed

Hoe ontstond de Biesbosch nu echt? Door die zware westerstorm in de nacht van 18 op 19 november 1421? Of toch door de kurkdroge zomer van 1422, zoals deze beschreven is in de Tielse kroniek. Bezweek daardoor de veendijk die rond de Grote Waard was aangelegd. Veendijken kunnen ernstig verzwakken of zelfs bezwijken bij langdurige droogte. Zoals bleek tijdens de dijkdoorbraak bij Wilnis in 2003. Bestonden de dijken uit veen in die tijd? Het is wel duidelijk dat nog veel onderzoek nodig is, alvorens het volledige raadsel van het ontstaan van de Biesbosch is ontrafeld. Want we weten helemaal niet of de dijken van de Grote Waard in 1400 deels uit veen bestonden. De theorie van de veendijken werd door archeoloog Johan Hendrikx opgeworpen bij de presentatie van de culthistorische fietsroute Dussen. Weliswaar is dit het derde deel van de serie fietsroutes in de regio, maar het vierde deel ontbreekt nog. Dat zou moeten gaan over Werkendam en de Biesbosch. En in die Biesbosch kan pas weer gefietst worden als de ontpoldering van de Noordwaard is afgerond. Nog even geduld dus.

Schuilplaats blijft behouden

De betonnen schuilplaats uit de Eerste Wereldoorlog

Tijdens de vergraving van Munnikenland als één van de maatregelen voor Ruimte voor de Rivier wordt de betonnen schuilplaats uit de Eerste Wereldoorlog gespaard. Dat althans heeft projectleider Huub Verlouw tijdens de informatiebijeenkomst over de uitvoering van het project in Huis Brakel deze avond verteld. De betonnen schuilplaats ligt in de Brakelse Benedenwateren vlakbij één van de geulen. De originele aardenbedekking is nog aanwezig, ook is nog een begin te zien van de loopgraven. Of dat ook behouden blijft is mij niet duidelijk geworden.

Ook deze schuilplaatsen werden ingegraven of bedekt met aarde en gras en konden worden afgesloten door twee stalen deuren. De aflopende bovenkant was voor het laten afschampen van scherven. Binnenin was plaats voor acht soldaten.

Infocentrum Munnikenland

Op de website van www.wilhelminasluis.nl las ik gisteren al over het bord dat is geplaatst bij Munnikenland. Bij Slot Loevestein komt binnenkort een permanent info-centrum dat een dagdeel in de week open zal zijn. De eerste maanden zullen vooral bomen worden gekapt, o.a. in de Benedenwaarden bij Brakel.

Met deze start heeft waarschijnlijk een bord te maken dat gisteren is geplaatst bij de ingang van het Munnikenland bij de  Schouwendijk, goed zichtbaar vanaf de N322. Donderdag zat er nog plastic overheen.Vrijdag onthulden wethouder Bragt (Zaltbommel) en heemraad Cruijsen (Waterschap Rivierenland) het bord voor project Munnikenland.

Storystelling in Werk aan het Spoel

Culturele ontmoetingsplaats Werk aan het Spoel biedt regelmatig thuisbasis voor muziek. Maandelijks worden er in de Genieloods klassieke concerten gehouden waar alle leeftijden van kunnen genieten. Op zondagmiddag 27 januari a.s. om 15.00 uur is echter ruimte voor singer-songwriters die niet alleen hun eigen nummers spelen, maar ook verhalen en anekdotes achter hun liedjes vertellen. Storytelling@ is een concept van StoryTelling Atelier, dé plek voor het organiseren van culturele activiteiten voor grote en kleine (theater)zalen, galeries en huiskamers met wisselende, bekende en minder bekende singer-songwriters. Op 27 januari zullen Mees en Erny Green optreden in de Genieloods. Mees is niet geheel onbekend in Culemborg. Zij ontving vorig najaar tijdens Open Monumentendag in de Gelderlandfabriek lovende reacties van het enthousiaste publiek. De middag op Werk aan het Spoel belooft dan ook een sfeervolle, mooie middag te worden waar de gasten mooie klanken, verhalen en elkaar kunnen ontmoeten.  Aanvang: 15.00 uur. Entree: 9,50. Na afloop is er een meet & greet met de singer-songwriters in de Veldkeuken. Meer informatie en reserveringen www.storytellingat.nl en www.werkaanhetspoel.nl

Jantjesplaat eerder onder water

Jantjesplaat in de Noordwaard is 31 december onder water gelopen. Dit gebied ligt al buitendijks en wordt door Rijkswaterstaat opnieuw ingericht. Oplevering van het gebied is voorzien voor medio dit jaar. De huidige situatie is dus een voorproefje van de toekomstige situatie waarbij het gebied jaarlijks onder water komt. Omdat de bestaande weg onder water staat is de nieuwe, hoger gelegen route voor het bestemmingsverkeer versneld in gebruik genomen. Verder bleek het nodig een aggregaat te plaatsen om de stroomvoorziening in deze omstandigheden te blijven verzorgen.

Minder vergaderen in 2013

 

Waterschap Rivierenland houdt in 2013 minder bestuurs- en commissievergaderingen. In plaats van de jaarlijkse zes vergaderingen van het Algemeen Bestuur zijn voor dit jaar vijf vergaderingen ingepland. Ook het aantal commissievergaderingen is verminderd van 24 naar 20. Het aantal thema-avonden en de jaarlijkse excursie staan nog wel opgenomen in het vergaderschema. Wat de reden is van de terugloop van het aantal vergaderingen is mij niet duidelijk. Maar het is uiteraard wel efficiënter om minder te vergaderen. In 2013 wordt tevens het papierloos vergaderen in gevoerd.

Wilgen weren water

www.fugro.nl/related/.../waterbouw/artikel-wilgen-weren-water.pdf

Evacuatieplan Noordwaard

Burgemeester Carla Breuer haalde in haar nieuwjaarstoespraak de beloftes aan die ze in 2012 deed. Een daarvan was de belofte aan de inwoners van de Noordwaard: “Bij Hoogwater zorgen voor hun veiligheid.”

"Een belangrijk belofte. Wonen en werken in een veilige omgeving is een van onze basisbehoeften. De inwoners van de Noordwaard hebben zich aangepast om de veiligheid van anderen te kunnen waarmaken. Het is aan ons als gemeente Werkendam om in het geval van Hoogwater, randvoorwaarden te scheppen ten behoeve van de veiligheid van de inwoners van de Noordwaard. 

Diverse betrokken instanties zoals Rijkswaterstaat, Waterschap en vooral ook een delegatie van de Noordwaard bewoners, hebben input geleverd voor het Draaiboek Hoogwater. Een gedegen draaiboek waarin we hebben vastgelegd wat we gaan doen als het water TE hoog door de Noordwaard stroomt.

Alle essentiële punten zijn vastgelegd in duidelijke afspraken met duidelijke richtlijnen en instructies die vervat zijn in een heldere informatiefolder met instructiekaart die we in januari aan de bewoners uitreiken.

We organiseren met de betrokkenen in 2013 ook een grootschalige oefening om samen de gemaakte afspraken daadwerkelijk in de praktijk te testen. Zodat we samen perioden met Hoogwater goed doorstaan"

http://www.ruimtevoorderivier.nl/waar-doen-we-dit/projecten/noord-brabant/dijkverbetering-steurgat-land-van-altena/

Herinneringen

Een oude foto uit de oorlogsjaren; het jongetje vooraan met die geruite spencer is mijn vader, Jan Willem-Kieboom. Hij staat naast zijn oma Gezina Faas en achter hem staat zijn zusje Mientje Baggerman-Kieboom. Het kindje bij zijn oma op schoot is een neefje of nichtje. Naast oma zit opa Willem Wijnand Heijns en naast hem zijn dochter Jo. Vandaag is de geboortedag van mijn vader; hij zou 77 jaar zijn geworden.

Aanleg van nieuwe Steurgatdijk

http://www.bd.nl/regio/werkendam/dijkverbetering-steurgat-kan-beginnen-1.3574783

Goede voornemens

Mijn vaste lijfspreuk, ook in 2013.

Geduld en enthousiasme. Dat hield onze predikant ons deze ochtend voor als start in het nieuwe jaar. Eigenlijk wel mooie voornemens. Ik heb besloten ze over te nemen. Dus meer geduld met mijn medemens, maar ook altijd enthousiasme uit te stralen. Dat zou ik ook willen vragen aan mijn lezers. Wat geduld met mij, als ik weer eens langere tijd niet op mijn blog heb geschreven. Sinds het begin van mijn blog, januari 2006, inmiddels zeven jaar geleden, waren de mogelijkheden van de social media nog niet zo groot. Twitter en facebook bestonden nog niet. En om eerlijk te zijn, breng ik daar (helaas?) heel wat uurtjes op door. Maar afscheid nemen van mijn blog, kan ik niet over mijn hart verkrijgen.