Drie dagen waterschapswerk (en afscheid van de raad)

Deze avond vond in Tiel een tweede cursus 'Actief voor het waterschap' plaats. Dit ter voorbereiding op de waterschapsverkiezingen in maart 2023. Zo'n vijftien mensen namen deel en samen met Arie van den Herik mocht ik iets vertellen over mijn werk als bestuurslid.

Beeld van de kademuur in Tiel

De cursisten wilden onder andere weten hoeveel tijd het werk van het waterschap kost. Ik heb deze week als voorbeeld genoemd, al erken ik wel dat dat niet representatief is. Zo was daar maandag de commissie Waterveiligheid met een stevige agenda over onder andere schadeafhandeling KIS. Dinsdagmiddag mocht ik ons burgerlid Maaike van Deelen vervangen in de commissie waterketen. Ze had corona opgelopen en zat nog in quarantaine. We spraken onder andere over 'big brown data' en wat je daar allemaal mee kunt. Zo was uit de data af te lezen dat het coronavirus weer oplaaide. Maar moet alles wat kan? Is het ethisch verantwoord om alle data te meten? Wat mag het riool bijvoorbeeld vertellen over jouw gezondheid? Dinsdagavond was de commissie Middelen met de jaarrekening, nul meting communicatie, slootdempingen in de Alblasserwaard en het weerstandscapaciteit. Zoals reeds gesteld was deze week een uitzondering, maar gemiddeld kost het werk een dag in de week. 

Naamplaatje op een mooie afbeelding van de gemeente Altena

Door die drie commissies moest ik helaas afzien van het afscheid van de gemeenteraad van Altena. Ik ben trots dat ik zitting mocht hebben in die gemeenteraad, de eerste van de heringedeelde gemeente Altena. Het was maar voor een half jaar, maar ik had het toch niet willen missen. Bij het afscheid hoorde een mooi cadeau mèt naamplaatje! Wel is het teleurstellend dat het niet gelukt is om meer transparantie te bereiken over de bezwarencommissie. Ondanks de toezegging dat de data van Kamer 1 binnenkort weer worden opgenomen, staan deze nog altijd niet online! Altena kan een voorbeeld nemen aan de gemeente Gorinchem, daar staan data en agendapunten wel online!

Drongelen heeft straks de beste volksvertegenwoordiging

Nu bekend is wie straks plaats neemt in de nieuwe gemeenteraad, heb ik even gekeken naar de verdeling over de dorpen. En dan zie je dat het dorp Drongelen straks het beste vertegenwoordigd is in de raad. Gerard Vos woont in het dorp dat 414 inwoners telt.

Drongelen, toen nog horend bij de gemeente Aalburg

Drongelen wordt op de voet gevolgd door Babylonienbroek met 425 inwoners (Shah Sheikariem). Meeuwen is een goede derde, daar woont raadslid Henri de Raad, het dorp zelf telt 718 inwoners. Kijkend naar de beste vertegenwoordiging is het jammer te  moeten constateren dat in de dorpen Eethen, Uitwijk en Waardhuizen geen volksvertegenwoordiger woont, zodat zij verstoken zijn van een directe vertegenwoordiging in de raad. Raadsleden die straks het hardst moeten werken en de meeste inwoners vanuit hun dorp vertegenwoordigen zijn Tineke Zaal uit Almkerk, ze is het enige raadslid uit een dorp met 3762 inwoners (Inclusief Uppel). Otto van Breugel moet bijna net zo hard aan de bak; Nieuwendijk telt één volksvertegenwoordiger en 3666 inwoners. Even ter vergelijking, een Tweede Kamerlid vertegenwoordigd 112.753 Nederlanders.

Gerard Vos met zijn gezin in 2011 bij zijn nieuwe boerderij in Drongelen, inmiddels is de boerderij verkocht

Dan nog even het rijtje overige dorpen

-Andel met 2612 inwoners heeft twee volksvertegenwoordigers
-Dussen telt 2539 inwoners en één van hen is raadslid
-In Genderen wonen twee raadsleden op 1740 inwoners
-Giessen heeft 1635 inwoners en één raadslid
-In Rijswijk woont één raadslid voor 1923 inwoners
-Sleeuwijk heeft drie raadsleden en 6005 inwoners (2001 per raadslid)
-Veen telt drie raadsleden op 3091 inwoners (1030 per raadslid)
-In Werkendam wonen vijf raadsleden op 11277 inwoners (2255 per raadslid)
-Wijk en Aalburg heeft 6665 inwoners, waaronder drie raadsleden (2221 per raadslid)
-Woudrichem (inclusief Oudendijk) heeft 4671 inwoners en twee raadsleden (2335 per raadslid)

De Kruisstraat in Drongelen

.

Poetische natuurwandeling bij Fort Giessen

De Stichting Poëzie Land van Altena houdt samen met Fort Giessen op zaterdag 9 april vanaf 13.30 uur een poëtische-historische natuurwandeling. Het thema van de poëzieweek is dit jaar Natuur. De natuur rond het fort is prachtige om inspiratie op te doen voor een gedicht. Op het Fort zijn de benodigde schrijfmaterialen. Wie slecht ter been is, kan zittend genieten van de omgeving en een gedicht schrijven.

Op Fort Giessen is een kanon uit de Eerste Wereldoorlog te zien

Deelnemers worden om 13.30 uur ontvangen op het Fort en maken vervolgens een natuurwandeling met gids om zo inspiratie op te doen voor het natuurgedicht. Na de wandeling kan onder het genot van een hapje en drankje het gedicht worden afgerond. Na een rondleiding in het Fort kan het gedicht worden voorgedragen. De kosten voor deze poëtische wandelmiddag inclusief drankje zijn vijf euro; jeugd tot en met 18 jaar betaalt drie euro. Opgeven kan tot uiterlijk 2 april via g.zemering@solcon.nl

 

Interieur van Fort Giessen

Het Fort bij Giessen maakt onderdeel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, dit jaar geplaatst op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Het fort is gebouwd van 1878-1881 en diende om een aanval op Woudrichem te voorkomen, maar is als zodanig nooit gebruikt. In het fort is een informatieve tentoonstelling te bezichtigen over WO I en archeologische vondsten uit de regio.

Afronding waterberging in Altena

Het lijkt soms al even geleden, maar in de zomer van 2014 en 2015 werd Altena opgeschrikt door overvloedige regens en veel wateroverlast. Het watersysteem bleek niet bestand tegen deze vloedregens. 

De laatste maatregel in Altena was het verbreden van de sloten tussen Almkerk en Uppel

Alle reden om als gemeente Altena en Waterschap Rivierenland maatregelen te nemen om wateroverlast te voorkomen. Meer waterberging, bredere sloten en riolen, nieuwe duikers en stuwen en natuurvriendelijke oevers voor een robuuster watersysteem. 

Maandag werd de reeks van maatregelen afgesloten met de waterberging 'Alm en Biesbosch' tussen Almkerk en Uppel. Het project was een initiatief van ZLTO met een POP3 subsidie van het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling. Ook hier werden watergangen breder met natuurvriendelijke oevers en akkerranden. De totale waterberging voor het project is 1,6 ha. Dat is inclusief waterberging bij de familie Van Bergeijk in de Biesbosch. Ook Meeuwis Millenaar uit Dussen was betrokken bij het project. 

Laten we hopen dat met deze extra waterberging de waterberging aan het andere zijde op het perceel den Ouden Doorn niet langer zorgt voor wateroverlast in dit gebied. 

Jubileumjaar 350 jaar Oude Hollandse Waterlinie

Willy de Zoete, gedeputeerde Cultuur en Erfgoed van de provincie Zuid-Holland, Rob van Muilekom, Gedeputeerde Cultuur en Erfgoed van de provincie Utrecht en burgemeester Theo Segers van de gemeente Molenlanden gaven vrijdag 18 maart het feestelijke startsein voor het landelijke jubileumjaar van de Oude Hollandse Waterlinie. Vervolgens werd in het gerestaureerde stadhuis het nieuwe Museum Nieuwpoort over de Oude Hollandse Waterlinie feestelijk geopend.

In de vestingstad wapperde de Nieuwpoortse vlag of de Nederlandse driekleur aan de huizen en in de gracht dreven kleurrijke boeien. Na het feestelijke startmoment van het jubileumjaar, heropende de burgemeester en de gedeputeerde van Zuid-Holland het monumentale stadhuis en het hierin prachtige nieuw ingerichte Museum Nieuwpoort. Het mooie historische stadhuis in Nieuwpoort is in 1697 gebouwd óp de inundatiesluis. Dit kleine vestingstadje was in 1672 een belangrijke schakel in de Oude Hollandse Waterlinie.

 

De opening van het jubileumjaar (foto Marjolein Tenge)

Gedeputeerde provincie Zuid-Holland Willy de Zoete: “De Oude Hollandse Waterlinie was 350 jaar geleden een harde grens en is nu een prachtig gebied dat onze provincies verbindt. Een gebied rijk aan erfgoed en groen met volop kansen voor toerisme, recreatie en economie. De instandhouding van onze rijke historische omgeving en het eeuwenoude erfgoed biedt onze inwoners een waardevolle fysieke herinnering aan ons verleden.”

Het stadhuis is nu, mede met subsidie van de provincie Zuid-Holland, gerenoveerd, verduurzaamd en beter toegankelijk gemaakt. Het museum heeft een eigentijdse uitstraling gekregen en de tentoonstellingszalen zijn opnieuw ingericht. Op de grote maquette in het museum van Nieuwpoort komt het verhaal tot leven en natuurlijk speurt de bezoeker in het museum naar het geheim van Nieuwpoort. Kom ook genieten van de verhalen van de Oude Hollandse Waterlinie. Vanaf zaterdagmiddag 19 maart is museum Nieuwpoort te bezoeken. Kijk voor meer informatie en openingstijden op www.museumnieuwpoort.nl

Het jubileumjaar van de verdedigingslinie staat in het teken van allerlei festiviteiten en activiteiten. Deze worden door vele partners, waaronder gemeenten, waterschappen en historische verenigingen, door het hele liniegebied georganiseerd. Van het Muiderslot in het Noorden, dwars door het Groene Hart, tot Slot Loevestein in het zuiden. Het initiatief van de viering komt van de erfgoedtafel Oude Hollandse Waterlinie van de provincie Zuid-Holland en is mede mogelijk gemaakt door subsidie van de provincies Zuid-Holland en Utrecht. Op de website www.oudehollandsewaterlinie.nl vindt je alle informatie over de jubileum festiviteiten.

 

Het Bergsche Maas concert

Zaterdagavond mocht ik genieten van het Bergsche Maas concert van brassband Oefening & Uitspanning Een muzikale vertolking van de historie rondom de Heusdensde brug. Een concert in de Hervormde kerk de Burg in Aalburg. 

Het programma van het Bergsche Maas concert

Eindelijk worden weer concerten gegeven na twee jaar corona pandemie. En deze keer mocht ik een bijdrage leveren aan dit bijzondere concert. De bouw van de Heusdense brug, de aanleg van de Bergsche Maas, de Kromme Nol Waterkering; samen vormen ze als geen ander een landmark van onze strijd tegen het water. Na de ramp bij Nieuwkuijk in 1880 moet er iets gebeuren in het gebied om de watervloeden en alle gevolgen vandien te weerstaan. En zo wordt de wet op het graven van de Maasmond aangenomen in Den Haag. Het graven van de Bergsche Maas wordt weleens de Deltawerken van de 19e eeuw genoemd.

Het concert van brassband Oefening & Uitspanning werd gegeven in de Hervormde kerk

Als waterschapsbestuurder was me gevraagd mee te werken aan het inspreken van enkele filmpjes. Samen met Cees de Gast en Jan van den Broeck stonden we zo op een stormachtige februari dag te filmen in de uiterwaarden van de Bergsche Maas, zowel aan de Heusdense als aan de Aalburgse kant. Zaterdagavond werden de filmpjes getoond, de beelden waren gemonteerd met oude foto's, mooi om te zien. Maar ook het concert was prachtig, de brassband vertolkte veertien nummers. Vooral de trombone solo van Jens Pennings was genieten. Het concert werd afgesloten met een prayer for Ukraine. Ook mooi, maar met een triest verhaal. Via de livestream van de Hervormde kerk kan het concert ook teruggeluisterd worden. 

Beeld uit een van de filmpjes over de historie van de Heusdense brug

De overeenkomst tussen Johanna Engwirda-Agricola en Toontje Sprenger

Toontje Sprenger en Johanna Engwirda-Agricola hebben elkaar in leven waarschijnlijk nooit ontmoet. Toch hebben ze al tijden iets gemeenschappelijks, ze waren namen het eerste vrouwelijke raadslid in hun gemeente. Toontje in 1939 in Sleeuwijk en Johanna in 1947 in Spijkenisse.

Links op de foto mijn zus Dorothe

En laat nu in Spijkenisse al weer jarenlang mijn zus Dorothe Kieboom wonen; die daar sinds 2015 raadslid is. Door mijn enthousiaste verhalen over Toontje Sprenger en het uitreiken van de jaarlijkse pluim heeft zij dat idee overgenomen. Daar reikt ze nu de Johanna Engwirda-Agricola pluim uit. Dit jaar aan Ellen Slachter, zij was actief in het waterschap en de gemeenteraad en was aanjager van het project #Meervrouwenindepolitiek in Spijkennise en omgeving. Nu het idee van de pluim navolging heeft gekregen zou ik het wel heel leuk vinden als we in Altena ook in de voetsporen van Spijkenisse zouden treden. Daar bestaat al heel lang de Johanna Engwirda-Agricolastraat, terwijl we in Altena nog altijd wachten op een straat die vernoemd is naar Toontje Sprenger, ons eerste vrouwelijk raadslid in de regio. Helaas niet voor lang, de oorlog gooide roet in het eten, in 1941 werden de gemeenteraden door de bezetter ontbonden. Johanna Engwirda-Agricola was raadslid van 1947 tot 1953. 

.

Zonnepark brengt eigen energie in Altena weer stapje dichterbij

Tijdens het verkiezingsdebat in Almkreek werd vrijdagavond gesproken over minder afhankelijkheid van energiebronnen van ver weg. Met de aanleg van het Zonnepark Nieuwendijk aan de Bredesteeg in Nieuwendijk komt de eigen energieopwekking weer een stukje dichterbij. Het zonnepark bevindt zich tussen de Rijksweg A27 en een bedrijventerrein.

.

De aanleg van het zonnepark langs de A27

Tijdens de aanleg van het zonnepark speelden niet alleen duurzaamheid, maar ook participatie en betrokkenheid een belangrijke rol. De omvang van het zonnepark is bewust en naar aanleiding van ingebrachte input vanuit omwonenden ontworpen. Zo was de oorspronkelijke omvang groter, maar is het zonnepark uiteindelijk dusdanig verkleind zodat deze zich niet meer in het zicht bevindt van de woningen aan de Rijksweg. Daarnaast is het verzoek binnengekomen om de zonnepanelen in een lage opstelling te plaatsen, zodat zicht op de naastgelegen bedrijfspanden blijft behouden. PowerField wilde daar graag aan meewerken en om die reden is er voor een oost-west opstelling gekozen. De maximale hoogte van de zonnepanelen bedraagt dan ook 1,5 meter. 

.

 

Het zonnepark kan 350 huishoudens van stroom voorzien

Voorafgaand aan de bouw van het zonnepark is Heijmans Explosieven Opsporing bezig geweest met het opsporen van explosieven in het gebied. De plek was verdacht op klein kaliber, munitie en geschutmunitie, afkomstig uit de Tweede Wereldoorlog. In het gebied zijn dan ook verschillende granaten en resten hiervan gevonden. Na afronding van het onderzoek naar explosieven, kon veilig worden gestart met de bouw van Zonnepark Nieuwendijk. Rond eind februari heeft de storm ervoor gezorgd dat de bouw een paar dagen stil kwam te liggen. Maar dankzij het mooie weer van de afgelopen dagen is de achterstand ingehaald. Naar verwachting wordt de installatie van de zonnepanelen op 18 maart afgerond en wordt het zonnepark een week later op het elektriciteitsnet aangesloten.

 

De hoeveelheid duurzaam opgewekte energie bij zonnepark Nieuwendijk komt ongeveer overeen met het verbruik van 350 Nederlandse huishoudens. Daarnaast wordt de opgewekte energie van de zonneparken van PowerField ook onder andere gebruikt om, via dochteronderneming PowerGo, laadpalen voor elektrische auto’s te voorzien van duurzame stroom. PowerGo levert zo een belangrijke bijdrage aan de uitbreiding van het (snel)laadnetwerk van Nederland. Op deze manier zorgen PowerField en PowerGo ervoor dat vraag (laadvoorzieningen voor elektrische auto's) en aanbod (zonneparken) van duurzame energie bij elkaar komen. 

.

Veertiende Toontje Sprengerpluim voor Pauline van den Tol

De Toontje Sprengerpluim is dit jaar toegekend aan raadslid Pauline van den Tol (75 jaar) uit Werkendam. Al dertien jaar lang zet zij zich voor meer dan honderd procent in voor ouderen en kwetsbaren in de samenleving, ze is daarmee een voorbeeld voor andere vrouwen in de samenleving. Ze was raadslid van 1996 tot 2006 in de gemeente Werkendam en sinds 2019 in de gemeente Altena. Na de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart neemt zij afscheid van de politiek. De toekenning van de Toontje Sprengerpluim is een waardering voor haar inzet in al die jaren.

 

Pauline van den Tol

De Toontje Sprengerpluim werd eerder uitgereikt aan Hetty van der Stelt, Sylvana de Backer, Carla Breuer, Loes Lijmbach, Hennie Schermers, Paula Jorritsma, Marienke de Boer-van Lankeren, Jenneke Komejan, Corine Verweij, Carola Schouten, Riet de Graaf, Jade Buchholtz en Anne-Wil Maris. De Toontje Sprengerpluim, die sinds 2009 jaarlijks wordt uitgereikt rond Internationale Vrouwendag (8 maart) door Hannie Visser-Kieboom verwijst naar Toontje Sprenger, zij was in 1939 het eerste vrouwelijke raadslid in het Land van Heusden en Altena in de gemeente Sleeuwijk en De Werken c.a. Samen met een zus en broer runde ze café Sprenger bij het voetveer van Sleeuwijk naar Gorinchem.

 

Pauline van den Tol in de raadzaal tijdens haar laatste raadsvergadering

Met het uitreiken van de pluim wordt zo jaarlijks aandacht gevraagd voor meer vrouwen in de politiek, de raad hoort een afspiegeling te zijn van de maatschappij. Negen van de 31 raadsleden in Altena is vrouw; dat is bijna dertig procent. Of dat aantal na de gemeenteraadsverkiezingen wordt geëvenaard is nog afwachten. Dat de uitreiking van de pluim en daarmee aandacht voor vrouwen in de politiek nog steeds nodig is, blijkt uit de kieslijsten voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2022. Het aandeel vrouwen op de kieslijsten van de gemeente Altena is in 2022 gedaald ten opzichte van 2018. In dat jaar was 21 procent van de kandidaten voor een raadszetel vrouw, in 2022 blijft het percentage vrouwen steken op 19 procent. Bij de verkiezingen op 14, 15 en 16 maart kan op 41 vrouwen een stem worden uitgebracht. De uitreiking van de pluim is ook een oproep om op een vrouw te stemmen. De beste manier om meer vrouwen in de raad te krijgen is om op een lager geplaatste vrouw te stemmen. De hoogstgeplaatste vrouwen behalen vrijwel altijd al voldoende stemmen voor een raadszetel.

De tijd kent geen genade voor Thomas Westerhout

Wat een verdrietig nieuws om te horen dat Thomas Westerhout is overleden. Pas had ik nog dienst in het Andries Visserhuis en sprak ik hem weer eens na al die ellendige corona lockdowns. Donderdag kreeg ik nog een mail van hem met zijn bijdrage voor Effe Lustere. Wat zal ik hem missen. 

Een van de tien boeken die Thomas Westerhout schreef

Thomas was een opgeruimd iemand en altijd in voor een grapje. Een begenadigd verteller die zijn verhalen doorspekte met anecdotes en een feilloos geheugen voor jaartallen had. Als hij eenmaal op zijn praatstoel zat, was hij niet te stoppen. In het Andries Visserhuis zorgde dat soms voor prachtige momenten, als ook Teus voor den Dag te gast was. Beiden konden boeiende verhalen vertellen, maar op zaterdagmorgen mochten ze alleen om beurten het woord voeren om een Babylonische spraakverwarring te voorkomen. 

Iedereen hing aan zijn lippen als hij begon te vertellen

Zijn tiende en laatste boek kreeg als titel mee 'de tijd kent geen genade'; met zijn plotselinge heengaan wordt dat nog maar eens bevestigd. In dat boek schreef hij over de agrarische geschiedenis van de laatste twee eeuwen van de Biesbosch en de polders in de Zuidwaard. Hij werkte intussen stug door aan deel twee van dit boek met een beschrijving van de polders in de Noordwaard en de Oostwaard. Zijn eerste boek verscheen in 1988 over 75 jaar Woningbouwvereniging Werkendam Vooruit. Andere klassiekers van zijn hand zijn ‘Met kist en bult de Biesbosch in’ (1996), een gedegen studie over de riet- en griendcultuur in het gebied. Ook schreef hij over de geschiedenis van 100 jaar Schuttevaer in Werkendam (2005). Naast het schrijven van boeken was Westerhout een begenadigd verteller, die zijn verhalen doorspekte met anekdotes uit de Werkendamse historie en strooide met ontelbare jaartallen. Menigeen hing aan zijn lippen als hij begon te vertellen.

Thomas werd benoemd tot erelid van de Historische Vereniging Werkendam en De Werken c.a.

Maar Westerhout was ook zeer actief in het maatschappelijk leven, zo was hij oprichter van de verenging de Oude Drijversschuit en mede oprichter van de Historische Vereniging Werkendam en De Werken c.a. Daar werd hij enkele jaren geleden benoemd tot erelid vanwege zijn vele verdiensten voor het vastleggen van de Werkendamse historie. In 1993 verwierf hij bekendheid met de inzameling van 12.000 protestbrieven tegen het plan van de provincie Noord-Brabant om de gehele Biesbosch bij de gemeente Drimmelen onder te brengen. Verder was hij betrokken bij de 4 mei vieringen in Werkendam.  Hij was tevens langere tijd heemraad bij Hoogheemraadschap Alm en Biesbosch. Voor zijn maatschappelijke verdiensten kreeg hij een Koninklijke Onderscheiding. Voor zijn pensionering werkte Westerhout bij de waterpolitie.

Zijn overlijden kwam onverwacht, al kwakkelde hij de laatste jaren wel met zijn gezondheid. Werkendam verliest in Westerhout een markante inwoner die als geen ander de geschiedenis van het dorp heeft vastgelegd.