Beleg van Altena met House of Wax

Slot Altena stond op de motte bij Almkerk

House of Wax werkt op 13 juli 2018 ook mee aan het naspelen van het beleg van Altena; 625 jaar nadat dit beleg plaatsvond. Het beleg van Altena was onderdeel van de Hoekse en Kabeljauwse twisten. Door trouwbreuk moest Willem VI van Horne (bouwer stadsmuren Woudrichem) het leen teruggeven aan Albrecht van Beieren, graaf van Holland. Deze gaf hem door aan zijn zoon Willem van Oostervant. Willem verzette zich tegen Albrecht in de Hoekse en Kabeljauwse twisten. In 1392 werd de minnares van graaf Albrecht, Aleid van Poelgeest, door Hoeken in Den Haag vermoord. Vanwege zijn betrokkenheid vlucht Willem naar Slot Altena. In Mei 1391 worden de Hoeken aansprakelijk gesteld voor de moord. Slot Altena wordt belegerd en op Zondag 13 Juli 1393 overgegeven door tussenkomst van de Hertog van Bourgondie en de Hertogin van Brabant. In 1394 verzoend Willem zich weer met zijn vader. Uiteindelijk trouwt hij en krijgt 1 dochter: Jacoba van Beieren.

House of Wax op Liniepadfestival

House of Wax in Woerkum

Tijdens het vijfde Liniepadfestival op zondag 18 september is House of Wax te gast. Een groep figuranten die zich in de Middeleeuwen waant en hun tentenkamp voor een nachtje opslaan langs het Liniepad. Ze waren tevens te gast tijdens de Visserijdagen en struinden getooid in Middeleeuwse kledij voor de vesting. Tijdens het Liniepadfestival geven ze gevechtsdemonstraties, maar laten ook zien hoe ze in de Middeleeuwen hun voedsel bereiden. 

Verboden Kringen

De glazen koepel op fort Asperen

Zaterdagmiddag bracht ik een bezoek aan Fort Asperen aan de expositie Verboden Kringen. In de expositie ook veel aandacht voor de Diefdijklinie en de dijkverbetering die vanaf 2010 werd uitgevoerd. Voor het eerst zag ik zo de film uit 2009 over de start van het traject.Met mooie beelden van de Diefdijk, fort Asperen en de inspirende startbijeenkomst met boer Scherpenzeel. Zou hij ook weer uitgenodigd worden tijdens de oplevering van de dijk op 24 september a.s.? Mooi om te zien ook de glazen koepel bovenop Fort Asperen. Overigens bezocht ik ook de bunkers bij Asperen en de loopgraven die ze daar hebben gereconstrueerd. Op een van de gevechtsbunkers is een nieuwe koepel geplaatst. Mooi als zo de historie levend wordt gehouden, al vind ik de koepelkazemat langs het Liniepad toch mooier. 

De koepel op de bunker bij fort Asperen

Opnieuw archeologisch onderzoek naar de Burcht

Opgravingen naar de Burcht in 2006

In Werkendam start 6 september een archeologisch onderzoek naar de resten van de Burcht die ooit op die plek stonden. In 2006 vond al een inventariserend archeologisch onderzoek plaats. Uit het verkennend onderzoek in 2006 kwam naar voren dat de resten van het kasteel opvallend goed bewaard zijn gebleven. Muurresten werden direct onder het maaiveld gevonden. De Burcht werd in 1843 afgebroken, de laatste bewoner was Adriaan van Helden, die begraven is in de wallen van Slot Loevestein.

Het onderzoek start 6 september. Om dit werk goed te kunnen doen, wordt een groter gebied binnen "De Burcht" tijdelijk afgezet. Alle particulíere percelen blijven gewoon bereikbaar. Het parkeerterrein aan de Burcht wordt wel afgesloten. het onderzoek duurt circa twee weken. Het archeologisch onderzoek is nodig vanwege de voorgenomen bouwplannen.

Een replica van de Burcht

Ondanks enkele historische afbeeldingen weten we niet hoe het kasteeler precies heeft uitgezien. Nu wordt een beperkt deel van het kasteelterrein opgegraven. De keuze is gemaakt om alleen die delen te onderzoeken waar de archeologische resten als gevolg van de herontwikkeling zullen verdwijnen. Of er daadwerkelijk vondsten worden gedaan, is nog niet te zeggen.

Caroline Meerdink ook voorganger van Toontje Sprenger

Caroline Meerdrink op de lijst van de Vrijzinnig Democraten in 1923

 

Een historicus blijft eeuwig spitten in de geschiedenis. Zo kan het gebeuren dat je ineens een bericht vindt, waaruit blijkt dat een eerder verhaal niet klopt. Zo schreef ik in 2013 een boekje over het vrouwenkiesrecht in de regio. Daarin wordt Margaretha Masseus-Ridderhof uitgebreid geportretteerd. Zij stond in 1923 op de kieslijst voor de gemeenteraadsverkiezingen in Werkendam. Als eerste vrouw in de regio, zo schreef ik daarbij. Nu blijkt dat ik abuis ben geweest. Ze had nog een medestander, Caroline Meerdrink. Zij was in 1921 in Werkendam komen wonen vanuit Doesburg en was directeur van het postkantoor op de Hoogstraat. Recht tegenover de hoedenwinkel van Margaretha Masseus-Ridderhof. Caroline Meerdink stond op de kieslijst voor de Vrijzinnig Democraten op een tweede plek. Bij de verkiezingen behaalde ze uiteindelijk vier stemmen. Haar partij wist wel een zetel in de raad te bemachtigen. 

Culturele avonden in de Nutszaal

Caroline Meerdink bleef tot 1929 in Werkendam wonen en vertrok vervolgens naar Rhenen om daar directeur te worden. In 1933 wordt haar eervol ontslag ontleend, mogelijk vanwege haar leeftijd. Ze is dan zestig jaar. De twee Werkendamse vrouwen op de kieslijsten, Margaretha stond op de kieslijst van de Vrijheidsbond, zij behaalde destijds negen stemmen. Mogelijk heeft 't Nut invloed op politieke betrokkenheid van beide vrouwen, ze waren in elk geval beiden lid van de Vereniging tot 't Nut van Algemeen. Zij kwamen bijeen in de Nutszaal en hielden culturele avonden.  

Van Duurzaamheid naar Bijbels Rentmeesterschap

Op initiatief van CDA fractie Waterschap Rivierenland wordt vrijdag 2 september vanaf 12.30 uur een werkbezoek gebracht aan Park Lingezegen. Tijdens het werkbezoek staat stimulering van duurzaamheid centraal. Tevens nemen deel raadsleden van de vier deelnemende gemeenten aan Park Lingezegen, Statenleden, Gedeputeerde Jan Jacob van Dijk en directeur Park Lingezegen, Jan Willem Kamerman.

Het werkbezoek aan het Park Lingezegen bestaat uit enkele inleidingen op het thema duurzaamheid vanuit de CDA kernwaarde rentmeesterschap met afsluitend een veldbezoek aan deelgebied Waterrijk. Door een gezamenlijk inspanning van gemeenten, provincies en waterschap is een stedelijk uitloopgebied aangelegd, dat in 2017 wordt opgeleverd. Het Park Lingezegen ontwikkelt zich tot een landelijke proeftuin van duurzaamheid met aandacht voor energie, waterbeheer, recreatie en stadslandbouw. Om 13.00 uur houdt Jan Jacob van Dijk een inleiding over de rol van de politiek bij duurzaamheidsontwikkeling. Roeland Geertzen, AB lid van CDA fractie Waterschap Rivierenland, Ingrid de Pagter, CDA voorzitter werkgroep Duurzaamheid Overbetuwe en directeur Park Lingezegen Jan Willem Kamerman gaan eveneens in op het thema duurzaamheid. Na de inleidingen wordt een paneldiscussie gehouden onder leiding van Klaas Jan de Jong, voorzitter van het CDA Duurzaamheidsberaad, over de invulling van de duurzaamheidsagenda in 2017 en verder.

De bijeenkomst wordt gehouden in Landerij de Park in Elst en begint om 12.30 uur met een lunch. Het bezoek wordt om 17.00 uur afgesloten met een hapje en drankje.

Meer waterberging in het Pompveld

In het gemeentehuis van Zaltbommel ligt een tapijt met daarop natuurgebied het Pompveld

Woensdag 31 augustus organiseren Brabants Landschap en Waterschap Rivierenland een inloopbijeenkomst in fort Giessen over meer waterberging in natuurgebied Pompveld - Andelsch Broek tussen Andel en Babyloniënbroek. De planning is om in het voorjaar 2017 met de uitvoering te beginnen. 

 
Waterschap Rivierenland en het Brabants Landschap gaan in het natuurgebied Pompveld - Andelsch Broek open water en moeras aanleggen. Met de aanleg van deze waterberging ontstaat er meer ruimte om hevige piekbuien op te vangen. Het open water draagt daarmee bij aan een nog beter klimaatbestendig watersysteem in de regio. Bij de inrichting wordt rekening gehouden met de Natura2000-doelstellingen waarvoor het Pompveld is aangewezen.

Waterschap Rivierenland en Brabants landschap werken samen aan de inrichting van het natuurgebied Pompveld - Andelsch Broek. De waterberging is het eerste deelproject  van de inrichtingsplannen. Het projectplan, inclusief ontwerp, ligt vanaf begin september ter inzage en is ook tijdens de inloopavond in te zien. Het project wordt mede mogelijk gemaakt met financiering van de provincie Noord-Brabant.

De sterke vrouwen van Kasteel Dussen

De keuken op kasteel Amerongen

De rondleiding op kasteel Amerongen en de aandacht voor de Sterke Vrouwen uit de historie van het kasteel brachten me op het idee om ook zoiets te bedenken voor kasteel Dussen. Welke vrouwen hebben daar een rol gespeeld in de historie? Iedereen kent de naam van Rolina Suringar, maar ook de Franse Karmelitessen woonden in het kasteel. Bladerend in het boek over zeven eeuwen geschiedenis kon ik andere namen zo oplepelen. Maria van Dussen, Marie Camille de Croix, Anna van Brecht. Binnenkort eens een rondleiding doen om zo te kijken welke portretten nog meer zijn terug te vinden in het kasteel van vrouwen die er ooit woonden. 

www.kasteelamerongen.nl

De sterke vrouwen van kasteel Amerongen

Brieven van Margaretha Turnor, die door haar echtgenoot allemaal bewaard bleven

Mijn heer en mijn liefste hartje, zo begint Margaretha Turnor al haar 490 brieven aan haar echtgenoot Godard Adriaan van Reede. In 1673 wordt hun kasteel platgebrand door de troepen van Lodewijk de XIV, maar van de wederopbouw van het kasteel schrijft ze uitgebreid aan haar man. Al die brieven zijn bewaard en tijdens de expositie Sterke Vrouwen op Kasteel Amerongen waren zelfs enkele brieven te zien. Prachtig om te zien hoe ze zich als vrouw wist staande te houden. Ze kwam mede tot leven in de videoinstallatie die werd gedraaid in de keuken (!), ze werd gespeeld door Anneke Blok. Tijdens de rondleiding op het imposante kasteel werden ook verhalen van andere sterke vrouwen verteld, zoals over Annabetje van Tuyl van Serooskerken, een nichtje van Belle van Zuylen. Zij logeerde zelfs regelmatig op kasteel Amerongen. Net als Belle hield ook Annabetje van literatuur. Ook van haar waren enkele brieven te zien en haar huishoudboekje. Tot 2 oktober staan de rondleidingen op het kasteel in het teken van de sterke vrouwen.

Landgoedfair op Marienwaerdt

Foto van www.marienwaerdt.nl

Jaren geleden bracht ik ook al eens een bezoek aan de Landgoedfair op Marienwaerdt. Vandaag was ik er opnieuw, eigenlijk was er niet veel veranderd. Een bezoek begint eigenlijk al over al die mooie polderweggetjes omringd door bomen. Iets dat in onze regio vrijwel niet te vinden is. Maar dat maakt een bezoek juist zo aantrekkelijk.  Wat me deze keer wel opviel was het keurige publiek. Vooral veel vrouwen, vrijwel zonder uitzondering vlot gekleed. Zo zie je op zo'n evenement een mooie scheidslijn tussen een meer provinciaals evenement en een bezoek aan bijvoorbeeld de Markthal in Rotterdam van een week geleden. Maar ook tijdens de Landgoedfair veel aandacht voor voedsel, zoals de jamwedstrijd. Marienwaerdt biedt overigens ook de mogelijkheid om een Lakenvelder te kopen. En met zo'n evenement zie je ook de ontwikkeling van onze vrijetijdseconomie op het platteland. Mooi om te zien dat zo een eeuwenoud landgoed in stand kan worden gehouden door de familie Verschuere.  De fair is nog tot zondag 21 augustus te bezoeken. 

www.marienwaerdt.nl

Altenese molendag op zaterdag 1 oktober

Heimwee naar de Fop Smit?

Erasmusbrug

Willemsbrug

Brienenoordbrug

Met mijn 55 jaren loop ik al heel wat jaren mee, maar niet lang genoeg om zelf ooit een bootreis te hebben gemaakt met de Fop Smit. Maar wie in de geschiedenisboeken duikt, hoeft niet lang te zoeken. Voor de komst van auto, bus en trein was het vervoer over water een betrouwbare manier van reizen. Op Werkendam voer de Fop Smit, waarmee je naar Rotterdam kon reizen of verder stroomopwaarts. Vandaag ben ik ook over water naar Rotterdam gereisd. Eerst overvaren met Riveer naar Boven-Hardinxveld. Daarna bijna drie kwartier fietsen naar de waterbus in Sliedrecht. Vandaar naar Dordrecht en vervolgens naar Rotterdam. Omdat niet alle aansluitingen even soepel verliepen, deed ik drie uur over de reis. En kon zo mooi de lunch gebruiken in de Markthal in Rotterdam. Indrukwekkend en mooi. Na de lunch nog even sightseeing in Rotterdam en vervolgens weer terug naar Werkendam. Opnieuw een reis van drie uur, samen zes uur onderweg. Plus twee maal een nat pak van de fietstocht van Sliedrecht naar Boven-Hardinxveld. Maar al varend en fietsend wel genoten van het rivierengebied. Van de skyline van Rotterdam bijvoorbeeld. Toch pleit ik voor het opzetten van een betere verbinding met de waterbus. Het moet toch mogelijk zijn ook van Boven-Hardinxveld rechtstreeks naar Sliedrecht en verder naar Dordrecht te varen?

Een goed bouwjaar

Deze reiger kruiste vandaag mijn pad in de Biesbosch

Gisteren mocht ik weer een jaartje ouder worden; de teller staat nu op 55 jaar. Een collega die net zo oud is liet al weten, een goed bouwjaar. Het jaar 1961.Ook het jaar dat de muur in Duitsland werd gebouwd. En het jaar dat ook Barack Obama werd geboren, op 4 augustus om precies te zijn. Maar als je al die 55 verjaardagen nog eens overdenkt, wat was dan de mooiste verjaardag? De laatste of toch een andere? Ik zou niet kunnen kiezen. Mijn voornemen is in elk geval om er een mooi jaar van te maken. Doen jullie allemaal mee? 

Ook deze koe kruiste vandaag mijn pad in de Biesbosch

Oh, natuurmens in Biesbosch Museumeiland

Drie meter hoog sculptuur van Jasper van Aarle, getiteld 'Aanwording'

Jasper van Aarle, Sjoerd Buisman, Simon Kentgens, Lucia Luptáková, Renée Verberne & Roos van den Oetelaar exposeren van 3 september tot en met 4 december in het Biesbosch Museumeiland met werken in het museum en op het eiland. De expositie heeft als titel 'Oh, natuurmens'  meegekregen. Curator Margriet Kemper schreef een introductie op de eerste grote buitenexpositie die de relatie tussen mens en natuur verbeeldt.

Uitgangspunt voor deze eerste grote tentoonstelling is de relatie tussen mens en natuur in onze tijd. In het tweede decennium van de 21e eeuw baart de natuur ons grote zorgen. Iedereen is bekend met de groeiende problemen ten aanzien van onze natuur. En iedereen weet dat ingrijpende maatregelen getroffen moeten worden om de aarde leefbaar te houden, maar dwars daardoorheen kan iemand zoiets eenvoudigs zeggen als: 'ik houd van de natuur'. Als wij door het bos of langs het strand wandelen, door de Biesbosch zwerven, over dijken fietsen en zelfs op een bankje in het park zitten, dan voelen we ons voor even weer een beetje natuurmensen. Dan kunnen we de sensatie hebben deel te hebben aan een veel groter geheel: de natuur, de wereld, het leven, ons mens-zijn. De titel 'Oh, natuurmens' drukt zowel een zekere vertedering als ironie uit. Wij zijn natuurlijk al eeuwen geen natuurmensen meer, maar we kunnen ons voor even en steeds opnieuw zo voelen. Dat is een onmisbare ervaring om mens te worden en mens te blijven.

De dijken van Noordeloos

Het boekje over de dijkdoorbraken in de Alblasserwaard

Wie enige topografische kennis heeft, weet natuurlijk dat Noordeloos geen dijken heeft. Toch kocht ik zaterdag tijdens de jaarmarkt in Noordeloos een boekje over dijken en dijkdoorbraken in de Alblasserwaard. Altijd boeiend om te lezen. Zoals over de dijkdoorbraak vlak voor de jaarwisseling van 1658/1659. Ook in die jaren waren de ijsdammen vaak de boosdoener van de dijkdoorbraken. Als de rivier weer eens was dichtgevroren en de dooi trad in, ging het ijs schuiven en vormden zich ijsdammen. Achter die dammen steeg het water tot grote hoogte, met helaas maar al te vaak een dijkdoorbraak. Het boekje werd in 1987 uitgegeven door de Historische Vereniging van Hardinxveld-Giessendam. Wie Noordeloos zegt, moet ook altijd denken aan Maarten Schakel, burgemeester en Tweede Kamerlid. Van hem staat in Noordeloos een borstbeeld, maar dat heb ik zaterdag niet ontdekt. Wel was het mooi om te zien dat de kerk in Noordeloos rond lunchtijd helemaal vol zat voor een korte zangdienst. Juist daarom zijn jaarmarkten in kleinere dorpen altijd zo charmant. Je proeft er de tradities van een dorp op het platteland nog altijd.

Waarom is het gemaaltje nog geen gemeentelijk monument?

Het gemaaltje bij de Uitwijkse molen

Het molenhuisje bij de Uitwijkse molen in Sleeuwijk was ooit een gemaaltje, dat is gebouwd is op de fundamenten van de Rijswijkse wipwatermolen aan de Zevenbansche Boezem. De Rijswijkse wipwatermolen brandde  in 1903 af en werd toen vervangen door een stoomtractie. Omstreeks 1930 kreeg het gemaal een ruwoliemotor. (bron de Macht van het Water van Cees de Gast). In het gebouw stond een dieselmotor die het scheprad aan dreef en bemaalde de gecombineerde polders Uitwijk en Rijswijk; samen 587 ha. Tot 30 april 1962 is dit gemaal in gebruik geweest. Het gemaaltje is nog in redelijke staat, maar de krimpmuren, waar het ooit het scheprad van de molen tussen draaide is in slechte staat. Gijs de Kemp, de technische man van de Molenstichting, schat in dat herstel van het metselwerk zo'n 25.000 euro gaat kosten. Het zou mooi zijn als het gemaaltje op de gemeentelijke monumentenlijst wordt geplaatst, vooral omdat het zo verbonden is aan ons 'watererfgoed', net als de twee wipwatermolens langs het Liniepad. Met een paar zonnepanelen op het dak kan het zelfs voorzien in zijn eigen energie.

Kinderdijk of Kinderdijk?

De foto is niet echt scherp, maar links onder ligt een grote biezen mand, die tijdens Koningsdag 2014 in de vlootshow in Dordrecht mee deed. De mand was gemaakt door een kunstenaar en heeft nu een plekje in Kinderdijk gekregen.

Vanmiddag een bezoek gebracht aan Kinderdijk, samen met mijn zus, moeder en tante. Tijdens de rondvaart vertelde de schipper over de herkomst van de naam Kinderdijk. Het overbekende verhaal over het wiegje met baby en kat die samen de Sint Elizabethsvloed overleefde en bij Kinderdijk aan de dijk spoelden. De schipper vertelde echter ook nog een ander verhaal; de boezems van de Kinderdijk zouden gegraven zijn voor de kinderen van de dijk! En dat verhaal had ik nog niet eerder gehoord. Toch blijf ik nieuwsgierig naar de echte naam. De schipper vertelde namelijk ook in één adem dat zich rond 1250 mensen vestigden in het veengebied bij Kinderdijk. Maar wat was de naam van die plek tussen 1250 en 1421? Geen Kinderdijk dan toch? Wie het weet mag het zeggen.

Op bezoek in Kinderdijk

Kom een hoedje passen in Margaretha's Hoedenwinkeltje

Kom een hoedje passen op de Hoogstraat

Tijdens het Historisch Festival van de Historische Vereniging Werkendam en De Werken c.a. op zaterdag 10 september kunnen Werkendammers in Margaretha’s hoedenwinkeltje tegenover het postkantoor een hoed komen passen. Eigenaresse Margaretha Masseus-Ridderhof heeft een ruime collectie hoeden op voorraad en is graag bereid advies te geven voor een passende hoed. Een van de bijzondere klanten die dag is Toontje Sprenger die speciaal vanuit Sleeuwijk naar Werkendam komt voor een bezoek aan deze unieke hoedenwinkel.

Margaretha Masseus-Ridderhof had van 1918 tot 1923 een hoedenwinkel op de Hoogstraat tegenover het postkantoor. Maar ze deed meer, zo was ze eerste Werkendamse vrouw op de kieslijst voor de gemeenteraadsverkiezingen in 1923 en was ze actief in het bestuur van het Nut. Hoogstwaarschijnlijk heeft ze daar in die tijd kennis gemaakt met Toontje Sprenger uit Sleeuwijk, de eerste vrouw die werd gekozen in de gemeenteraad in Altena in 1939.

Speciaal vanwege het Historisch Festival zal eenmalig Margaretha’s Hoedenwinkeltje opnieuw haar deuren openen op de Hoogstraat in een pandje tegenover het postkantoor. Het Historisch Festival op de Hoogstraat wordt gehouden op Open Monumentendag ter gelegenheid van het 25 jarig bestaan van de Historische Vereniging Werkendam en De Werken c.a.

www.historiewerkendam.nl

Een rondje pontje(2)

1 kaart zegt meer dan 1000 woorden op het Geofort

Voor het eerst bezocht ik tijdens mijn rondje Pontje het Geofort. Het glazen dak dat beide gebouwen verbindt vond ik prachtig. Ook de diverse spellen rond geocoaching zijn zeker voor kinderen mooi om te doen. Zelf heb ik met plezier gekeken naar een deel van de film Nederland van boven. Herhalingen, maar het blijft boeiend om te zien. Uiteraard was ik ook vooral nieuwsgierig naar de Digital Wall waar ook Waterschap Rivierenland een bijdrage aan levert. Maar daarvoor was ik kennelijk nog te vroeg, het nieuwe entreegebouw waar de Digital Wall een plek krijgt, wordt pas in 2017 gebouwd. Wel zijn er al enkele digitale schermen met alle mogelijk geo gegevens en data. Ook wordt uitleg gegeven over de werking van de Nieuwe Hollandse Waterlinie in relatie tot het werk van de waterschappen.

Windmolens op de Merwedebrug?

Na het bezoek aan het Geofort ben ik verder gefietst naar fort Vuren, ik denk ook zo'n vijf kilometer? Daarna weer via Woerkum en Gorinchem naar Sleeuwijk gevaren. Naar Werkendam lukte niet meer, omdat de laatste pont al om 17.15 uur vertrekt. En als laatste van Sleeuwijk weer naar Werkendam gefietst, opnieuw zo'n vier kilometer. En al die tochtjes met de pont kosten samen 8,50 euro, de prijs voor een dagkaart.