Wat een bloemenpracht!

Uit 1950

Het Bruuk, Bredeweg en Waalfront

Tijdens onze jaarlijkse excursie van Waterschap Rivierenland brachten we vandaag een bezoek aan natuurgebied het Bruuk, het dorp Breedeweg en het Waalfront in Nijmegen. Drie plekken waar Waterschap Rivierenland projecten uitvoert.

Bezoek aan het Waalfront bij Nijmegen

 Zoals in Breedeweg maatregelen tegen wateroverlast in het dorp. Bij hoosbuien stroomt het water de berg af en wordt het dorp overspoeld, bewoners hebben zelfs water in huis. Aan het Waalfront wordt een nieuwe woonwijk ontwikkeld en daarbij wordt tegelijkertijd de waterkering aangepakt.

Boven de wateropvang in Breedeweg

Een zwambankje in natuurgebied het Bruuk

 Zoals in een rapport van de Rekenkamer ooit stond dat het bestuur te weinig gebiedskennis had, tijdens excursies doen we altijd weer nieuwe kennis op. Overigens heb ik weleens overnacht in Breedeweg; op een adres van Vrienden met de fiets. 

De kerktoren in Breedeweg

Rijkswaterstaat zoekt plek voor brrugwachtershuisje op Merwedebrug

Het brugwachtershuisje op de Merwedebrug is onder de hoede genomen door de werkgroep Monumentale Kunst van de Erfgoedvereniging Heemschut. De werkgroep heeft de publiciteit gezocht en zo verschenen artikelen in het AD en het Brabants Dagblad.

Foto van het brugwachtershuisje uit 2016 ten tijde van de werkzaamheden aan de Merwedeburg

Ook Riveer, de veerdiensten over de Merwede, is geïnteresseerd in behoud van het brugwachtershuisje vanwege het bijzondere mozaïek over de oude veerverbinding tussen Gorinchem en Sleeuwijk. Een door Riveer georganiseerde ontmoeting met de wethouders van Gorinchem verliep positief. Rijkswaterstaat heeft goede hoop dat deze inspanning gaan zorgen voor het behoud van het mozaiek op het huisje. 

Het brugwachtershuisje

De werkgroep Monumentale Kunst had al een oogje op het brugwachtershuisje op de Merwedebrug, al lang voordat de aanpak van de A27 begon; de vormgeving is typisch voor de tijd van de wederopbouw. De ramen bovenin staan scheef zodat er geen spiegeling in valt. De bijzondere tegel-mozaieken verwijzen naar de oude veerverbinding tussen Gorinchem en Sleeuwijk. De Werkgroep zoekt nu samen met Rijkswaterstaat een plek waar het bijzondere huisje kan worden geplaatst, wel met de voorwaarde dat andere mee willen financieren. Mensen die interesse hebben kunnen contact opnemen met info@heemschut.nl

Partridge project wordt verlengd tot 2023

Het Interreg-project PARTRDGE!  ter versterking van natuur op het boerenland, wordt verlengd tot juni 2023. Dit na goedkeuring van een uitgebreide aanvraag tot verlenging door het Interreg secretariaat. Dank gaat uit naar de Nederlandse organisaties die ondersteuningsbrieven hebben geschreven voor deze verlenging. Voor Brabant heeft de Provincie de vereiste cofinanciering toegezegd.

Een patrijs in de polder

Oorspronkelijk had PARTRIDGE een looptijd van eind 2016 tot begin 2020. De verlenging betekent nu dat er langer gewerkt kan worden aan de beoogde toename aan biodiversiteit (+30%), omdat de deelnemende boeren hun beheer langer kunnen voortzetten en alle monitoring (oa habitat, zoogdieren, broedvogels en insecten) langer kan worden voortgezet. Er komt meer ruimte om in samenwerking met Vogelbescherming de resultaten binnen de demonstratiegebieden beter uit te dragen aan collectieven en overheden. Verder worden de protocollen voor het gestandaardiseerd meten van biodiversiteit op het boerenland nauwkeuriger  uitgewerkt. 

Bloemenranden, waar patrijzen zich ook in kunnen verschuilen, maar waar ook insecten graag verblijven

Brabants Landschap rekent met Natuurbeschermingsvereniging Altenatuur, ANV Altena-Biesbosch, WBE Land van Altena en Collectief West-Brabant de komende jaren weer op medewerking van boeren, vrijwilligers, jagers en omwonenden. Zonder deze brede betrokkenheid was het project en de verlenging er nooit van gekomen.

Bord van het patrijzenproject langs het Liniepad

Juni is overigens ook de maand waarin patrijzen hun nesten uitbroeden. Dat betekent dat er nu paartjes met kuikens rondlopen. Heeft u een groep patrijzen (ook wel ‘klucht’ genoemd) gezien? Voer ze dan altijd even in op www.waarneming.nl met de juiste samenstelling van de groep. Mailen mag naar werkgroeppatrijs@gmail.com.

Van Gods huis naar woonhuis in Altena

Dagblad Trouw wijdde dinsdag een speciale bijlage aan de kerken in Nederland. Bijzondere aandacht was er voor kerken die aan de eredienst zijn onttrokken. Uit onderzoek bleek dat één op de vijf kerken een andere bestemming heeft gekregen. 

Kerken die hun functie verloren en zijn omgebouwd tot woning of cultureel centrum

Een boeiend onderzoek en het nodigt uit om te kijken hoe het in Altena gesteld is. De regio telt ca. vijftig kerken. Waar zijn in onze regio kerken gesloten? En wat voor bestemming hebben deze kerken gekregen? Uit het landelijke onderzoek van Trouw blijkt dat het merendeel van de kerken is omgebouwd tot woning of kreeg het een culturele of maatschappelijke functie. En dat zien we ook in Altena. Zo is het Biesboschkerkje nu een atelier voor Ruud Visser, maar eerder was het ook zijn woonhuis.

Ramen van de Katholieke kerk in Sleeuwijk, de ramen zijn verhuisd naar Woudrichem

Ook de Gereformeerde kerken van Meeuwen en Waardhuizen en de Hervormde kerk in Drongelen werden omgebouwd tot woningen. Ook de Hervormde kerk Hank sloot al eerder en werd verbouwd tot woning. Het Sleeuwijks kerkje heeft deels nog wel een kerkelijke functie, maar is ook een culturele ontmoetingsplaats. Tot slot sloot vorig jaar het RK kerkje (Jozef Werkman) in Sleeuwijk  en is inmiddels verkocht, Mogelijk wordt dit gebouw gesloopt om plaats te maken voor woningen. 

Verbode te rape bij de roze papavers

Eerder maakte ik al foto's van het veld witte papavers langs de A27 nabij de Tol. Maar in de Noordwaard zijn ook akkers met roze papavers te zien. 

De roze papavers zijn nog wat flets, al uitgebloeid of nog niet helemaal op kleur?

Vanavond waren ze wat minder roze, misschien zijn ze al bijna uitgebloeid? Of komt het door de hitte dat de bloemen minder ver open staan? Wel stond er weer zo'n onvriendelijk bordje, dat je het veld niet mag betreden. 

Verboden te betreden, hoge boetes!

Net als vorig jaar bij de roze papavers nabij het Liniepad bij de molens van de Zevenbansche boezem. Maar wie wil er nu bloemen vertrappen? Toch zijn er kennelijk mensen die alles doen voor een mooie foto. 

De roze papavers vorig jaar bij het Liniepad

Of zijn er boeren die graag bordjes plaatsen, ook al valt er niets te zien of te plukken?

Wat valt er nog te rapen van een lege akker?

Als God de grienden weer ging kleuren

Hoe wonderlijk is het als je een schilderij onder ogen krijgt en dan direct weet welke dichtregels daarbij horen? Dat ondervond ik woensdag in het atelier van Paul Peet. Hij liet me enkele van de werken van Rinus van der Neut zien, die straks te zien zijn in het Biesboschmuseum. En bij een van die werken moest ik direct denken aan een gedicht van Bas van der Stelt (1926-2003) uit zijn bundel 'En altijd telden de bossen' (2010). 

Als God de grienden weer ging kleuren..........

O, stukje land geklemd tussen de rivieren

Waar heel mijn innerlijk aan is verkleefd

Waar hoog de wolken boven zwieren

Hier ben ik geboren, hier heb ik geleefd.

Als God de grienden weer ging kleuren

In duizend tinten zacht en warm

Als hij ontel'bre bloemen weer liet geuren

Dan voelde ik mij nimmer arm

Bovenstaand twee van de dertien coupletten die het gedicht telt. Bas van der Stelt was grienduil, buitenafwerker, postbode, vriendelijke hulp voor velen, maar bovenal man en vader.

Storm in het Almbos met de Stuiter

Alweer voor het dertiende jaar op rij speelde de Stuiter een openluchtvoorstelling, deze keer koos ze voor het Almbos als entourage. Opnieuw koos de Stuiter voor een stuk van Shakespeare, eerder speelden zij Midzomernachtdroom (2010) en Een hoop gedoe om niks (2013). 

Enkele scenes uit de Storm

Deze keer koos de Stuiter voor Storm, het stuk wordt gespeeld in het Almbos. Zoals steeds in de stukken van Shakespeare rollen de menselijke emoties over elkaar heen. Liefde, woede, wraak, vergeving; ze komen allemaal terug in het stuk. Met twaalf eerdere voorstellingen heeft de toneelgroep een naam hoog te houden. Ook deze keer wordt het publiek niet teleurgesteld; een prachtig decor in het groen en kleding tot in het puntjes verzorgd. Gecombineerd met het professionele spel werd het een boeiende avond.

Het water in het Almbos

Het verhaal laat enkele verhaallijnen door elkaar lopen, zoals de liefde tussen Miranda en Antonio. Sebastiana die haar zuster Alonsa wil vermoorden om zelf koningin te worden. Vader Prospero die op wraak zint na het verlies van zijn koninkrijk en zijn vijanden schipbreuk laat lijden,  Maar als hij ziet dat zijn dochter gelukkig is met de zoon van zijn grootste vijand, kiest hij voor liefde boven haat. Is dat dan de moraal van het stuk? Of toch dat na iedere storm in het leven, alles weer goed komt?

Het stuk is opnieuw te zien op 27, 28 en 29 juni in het Almbos, kaarten kosten 12,50 euro.

Minister krijgt nog even geen brief

Tijdens onze AB vergadering spraken we opnieuw over het HWBP. Voorgesteld werd om de aanpak van enkele dijkvakken even in de ijskast te zetten, omdat we gewoon geld tekort komen voor de aanpak. 

Minister Cora Nieuwenhuizen bezocht in 2018 Varik

Ook is besloten nog even geen brief te sturen naar minister Cora Nieuwenhuizen, deze blijft nog even in de bureaulade liggen. In de commissie Waterveiligheid van 4 maart had ik dat voorgesteld om met een brief aandacht te vragen voor de dure dijken, en de gevolgen daarvan voor onze lasten. Toch is vier maanden later nog steeds geen brief geschreven. Bestuurlijk wordt vooral geprobeerd om rechtstreeks in gesprek te gaan met de minister. 

De Waalbandijk nabij Vuren, die eveneens moet worden versterkt

Dijkgraaf Verdaas gaat de minister en de vaste kamercommissie water nu uitnodigen voor een bezoek om onze (financiele) problemen voor te leggen. Tijdens het AB heb ik aangegeven dat de brief geen doel op zich is, maar een middel om aandacht te vragen voor onze problematiek. Op 1 juli volgt weer een commissie Waterveiligheid waar het HWBP opnieuw op de agenda staat, 

Landezine International Landscape Award voor Noordwaard

Het ontwerp van de ontpoldering van de Noordwaard heeft de Landezine International Landscape Award in de categorie infrastructuurprojecten gewonnen.

Een van de gemaaltjes in de Noordwaard

In het juryrapport wordt gesproken over een gedurfd, maar ook bescheiden ontwerp dat het waterlandschap respecteert. De bruggen hebben veel verschillende functies, zoals dijken en rustplaatsen voor vogels. De bruggen vergemakkelijken ook de toegang voor het publiek en bieden nieuwe mogelijkheden voor recreatie in het ontpolderde gebied. Een duidelijke verklaring dat het ontwerp van belang is en waarde toevoegt voor mensen, vogels en het waterlandschap. 

Waterlandschap in de Noordwaard

Landazine is een website van landschapsarchitectuur projecten uit de hele wereld. Sinds 2016 wordt de LILA, de Landezine International Landscape Award uitgereikt. De jury selecteerden de winnaars uit vijf categorieen zoals Publieke landschappen, infrastructuurprojecten, residentieel project, privetuinen en Hospitatility landschappen. Uiteindelijk zijn zes awards en drie speciale vermeldingen uitgereikt. De prijsuitreiking met presentaties  is vrijdag 20 september om 14.00 uur in Sicli Pavillion in Geneve, Zwitserland. 

Land en water

Grip op water

Tot tweemaal toe kreeg Werkendam en omgeving vandaag te maken met noodweer, in de ochtend en bij het begin van de avond opnieuw.

30 mm regen op het land bij boerderij Muggenwaard in Hank

Hoeveel millimeter regen beide buien opleverden heb ik nog niet kunnen achterhalen. Maar ik moest wel terugdenken aan de hoosbuien in onze regio van 2014 en 2015, ook omdat ik enkele foto's van die wateroverlast terug zocht om te gebruiken voor de data op een overzichtskaart voor de website van Grip op water. 

Wateroverlast in 2014 in de Van Heldenstraat te Werkendam

En toen ik vanmorgen uit een zolderraam aan het Hoekeinde in Sleeuwijk naar buiten keek, tijdens die hoosbui, zag ik een regengordijn dat zo dik was, dat je de toren van Gorkum niet meer kon zien. Terwijl een uurtje later de zon weer volop scheen. Tussen de middag werd ik weer herinnerd aan Grip op water vanwege een interview over de activiteiten van de afgelopen jaren met het burgerplatform. Wat was er terecht gekomen van onze idealen?

Uitzicht vanuit een zolderaam in het Hoekeinde te Sleeuwijk

En hoe is het eigenlijk vijf jaar na dato met de bestrijding van de wateroverlast? Welke maatregelen zijn er uitgevoerd? Het is nog een actiepunt van de commissie watersysteem om hierover de communiceren als alles afgerond is. Vijf jaar na dato lijkt me een mooie mijlpaal om hierover de communiceren als waterschap. 

Grassprieten

Een grasspriet is een even groot mysterie als het heelal. Wij mensen gehoorzamen dezelfde natuurwetten en dezelfde struggle for life als een grasspriet. 

Twee grassprieten van MAF-arts

Als we ons proberen voor te stellen wat zich allemaal afspeelt binnen het minimale blikveld van de grasspriet, alle mieren en torren en vliegen en vogels en ook de wormen onder de grond en alle vissen in de sloot, de geduldige reiger en elke dappere grasspriet. En wist je dat elke millimeter slootwater miljoenen bacteriën bevat en dat zich op elke vierkante millimeter van jouw huidoppervlakte een complete jungle afspeelt. 

Hoe gigantisch, de totaliteit van alles at op dit moment gebeurt. Hoe gigantische, de totaliteit van alles wat op dit moment gebeurt; en  hoe absurd dat het letterlijk onder onze neus gebeurt, en wij zien het niet? 

Ga kijken in het Biesbosch Museumeiland naar het werk van MAF-arts

Maak kennis met Mustika Anggreani

Vandaag had ik een ontmoeting met Mustika Anggreani. Ze is promovendus bij Human Geography and International Development aan de Universiteit van Amsterdam. Ze is docent bij de afdeling Urban & Regional Planning Brawijava University in Indonesië, waar ze ook onderzoek doet naar klimaatverandering en hoe de overheid de gevolgen daarvan kan opvangen. 

Mustika Anggreani

Voor haar promotieonderzoek doet ze onderzoek naar de kosten van participatie. Dus wat kost het om burgers te betrekken bij plannen en wat levert het op, Als case studie heeft ze gekozen voor Varik-Heesselt. Enkele vragen waren hoe het proces Varik-Heesselt is verlopen en wat de rol van Waterschap Rivierenland hierin was. Ook wilde ze weten hoe de participatie is uitgevoerd en hoe burgers werden betrokken. Maar ook hoe bewoners zelf in actie waren gekomen. Verder informeerde ze naar de kosten van de participatie, maar ook op welke manier participatie bijdraagt aan betere plannen en wat de impact van participatie is voor Waterschap Rivierenland.

Protest in Varik-Heesselt tegen de nevengeul

Boeiende vragen, maar deze in het Engels beantwoorden viel nog niet mee. Ze vroeg ook nog of het InterBestuurlijk Programma (IBP) een rol had gespeeld bij het participatieproces, mijns inziens niet omdat het besluit om in Varik-Heesselt geen geul aan te leggen is genomen alvorens het IBP is gestart. 

Protest tegen de geul tijdens het bezoek van Cora Nieuwenhuizen

Ik hoop dat Mustika mijn steenkolen Engels begrepen heeft. Ik heb haar ook enkele documenten gestuurd en toegezegd dat ze de evaluatie van het bestuurlijke proces, die wij nog niet hebben ontvangen, zal doorsturen. Overigens kreeg ik als dank nog een cadeautje dat symbool staat voor Ramayana, een epos uit het Hindoeisme. 

Mijn cadeautje van Mustika, een symbool uit het Hindoeisme 

Ruilverkaveling Altena-West en de Noordwaard

Via boekwinkeltjes.nl ontdekte ik een boekje over de ruilverkavelingen in Altena-West (Oostwaard) en de Noordwaard. Inclusief vijf kaarten over hoe het gebied er na de ruilverkaveling uit zou zien. 

Het boekje van de ruilverkaveling

Altijd mooi om te lezen  hoe plannenmakers in het verleden tegen het gebied aankeken. Maar vooral om te zien wat er van alle plannen terechtgekomen is. Over de ruilverkaveling Altena-West is gestemd in december 1966. De stemming over de Noordwaard was in december 1967. Een van de onderdelen van het plan was het onderliggend wegennet. Beide gebieden krijgen een goede aansluiting op het rijks- en provinciaal wegennet door de aanleg van de provinciale weg van Hank naar De Kop van 't Land. 

De rode stippellijn is de geplande provinciale weg

De weg is er echter nooit gekomen, omdat de voorgestelde samenvoeging van de Noordwaard met de Oostwaard en het afdammen van het Steurgat nooi zijn uitgevoerd. Tevens was voorzien in de aanleg van 94 km. landbouwwegen in het gebied. Met de aanleg is gestart in 1967. "Deze ontsluiting over land is voor een groot aantal Biesboschbewoners van bijzondere betekenis, aangezien voordien veel polderr uitsluitend over water bereikbaar waren". 

Gratis boeken?

Na de afronding van iedere dijkversterking krijgen we als AB een boek uitgereikt. Vaak prachtig uitgevoerd, maar wat kosten die boeken eigenlijk? En waarom worden ze steeds groter en luxer?

Het boek over de dijkverbetering KIS

In de laatste AB vergadering kregen we een boek over de dijkversterking KIS. Ja, inderdaad de dijkversterking waar we 27 miljoen euro tekort kwamen. In de commissie waterveiligheid heb ik vragen gesteld over de kosten. Uit de beantwoording blijkt dat het boek bekostigd is door de aannemer en door het HWBP2 programma (nog in de 100 procent regeling). Van het boek zijn 1000 exemplaren gedrukt die zijn uitgedeeld aan de omwonenden aan de dijk. En verzonden naar alle betrokken relaties van het waterschap. In het boek staan veel foto's die nodig zijn voor vaststelling van de subsidie en voor communicatie uitingen. Toch lees ik in de beantwoording niets terug over de arbeidsuren die in het boek zijn gestoken. Iedereen die weleens een boek heeft geschreven of samengesteld, weet hoeveel uren dat vergt. En die uren zijn bij Waterschap Rivierenland niet gratis.

Tien jaar na Fort Altena

Inmiddels alweer tien jaar geleden schreef ik een boekje over Fort Altena in de Hollandse Waterlinie Erfgoedreeks. 

Het deel over Fort Altena verscheen in 2009

Thans werk ik aan een uitgave over Fort Steurgat. Dinsdag plaatste ik al een paar foto's van de fortwachterswoning van Fort Steurgat online. Gekregen om te gebruiken voor een boekje in de Waterlinie erfgoed reeks. Maar ik kreeg van de laatste fortwachter Leen Combee ook nog enkele andere mooie foto's. 

Het kruithuis met het jaartal 1881 en fortwachter Leen Combee

En wat denken jullie van de foto van de prachtige poterne? Je weet niet wat een poterne is? Google doet soms wonderen......

De poterne op fort Steurgat

Geslaagd!

Vandaag vond ik op de deurmat mijn diploma HBO Bestuurskunde. Na anderhalf jaar studeren kon ik de studie afronden. Veel geleerd, maar het was soms zwoegen op de moduleopdrachten en de eindopdracht.

Het diploma Bestuurskunde

Studeren vergt toch echt tijd en die kon ik niet altijd vinden. Maar het is gelukt, voor de eindopdracht heb ik gekozen voor 'ontpolderen aan de keukentafel' over de Noordwaard. Over participatie en de invloed die bewoners nu echt hadden op het beleid. En was dat beleid nu wel of niet succesvol? Wie interesse heeft, ik stuur het stuk graag door.

Ook neef Jan-Willem is geslaagd

Vandaag was het uiteraard voor veel meer mensen feest, vele middelbare scholieren kregen vandaag te horen of ze nu wel of niet geslaagd waren. Zo mocht ook mijn neef Jan-Willem de vlag uithangen, hij is geslaagd voor zijn HAVO diploma. Proficiat!

De fortwachterswoning van Fort Steurgat

Bij ieder fort van de Nieuwe Hollandse Waterlinie stond in het verleden een fortwachterwoning. Bij fort Steurgat werd de woning in 2000 gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw. Vandaag kreeg ik enkele foto's van de fortwachterswoning van de laatste fortwachter, Leen Combee. 

Zowel boven als onder de fortwachterswoning van Fort Steurgat

Van de vier forten in Altena staat thans alleen nog in Giessen de originele woning overeind. Bij fort Altena en Bakkerskil zijn de woningen geheel verdwenen.

Rechts op de foto is de fortwachterswoning nog net te zien als een wit puntje naast de loods

Fortwachterswoning van fort Altena, rond 1940

Open Kerkendag in Altena

Vandaag vond in Brabant de tweede Open Kerkendag plaats. In mijn beleving is aan deze dag minder ruchtbaarheid gegeven dan de eerste open kerkendag. 

Hervormde kerk Rijswijk

Bij de vorige kerkendag heeft Erfgoed Altena een programma samengesteld voor het Sleeuwijks kerkje, een prachtige bijeenkomst waar ook de Brabant Vertelt app werd gelanceerd. Deze keer was Erfgoed Altena niet betrokken, maar waren wel enkele kerken in de regio geopend. Zoals het oude kerkje in Aalburg, de Hervomde kerk in Rijswijk en de Heilige Nepomocuskerk in vesting Woudrichem. Ook de rk kerk Hank zou betrokken zijn, maar daar kon ik geen progamma van terug vinden. Mooi om te zien dat zoveel kerken hun deuren open willen zetten. 

RK kerk in vesting Woudrichem

Altena kende in het verleden haar eigen kerkendag. Het 'Lopend Vuurtje' werd jaren aaneen gehouden in de regio op de zaterdag voor Pinksteren. Jammer dat die organisatie is gestopt, ze hadden zo aan kunnen haken bij de Open Kerkendag in Brabant. Misschien volgend jaar weer eens polsen hoe kerken dit gezamenlijk op zouden kunnen pakken. 

Hervormde kerk Aalburg met ondergaande zon

Het kerkje van Giessen

Het kerkje ligt al jaren op het droge

voor de dijk afgezonderd van het dorp

waardoor het eigenwijs schijnt

baken in rustig groen doorsneden sloten

de geschiedenis vertelt zichzelf

eens was het een katholieke kapel

to de grote vloed het dorp verdronk

binnendijks opnieuw ontstond

praktische godsdienst maakt het protestants

verdreef herberg en café ineen

met raadzaal en gemeentehuis

geen terras buiten maar wel 't gemak

(Uit dichtbundel Poetry4OneAltena)