Klimaatadaptie begon al bij de Sint Elisabethsvloed

Wie denkt dat klimaatadaptatie is uitgevonden in de 21e eeuw heeft het helemaal mis. Al in de 15e eeuw was sprake van klimaatadaptatie, van het aanpassen van de samenleving aan het veranderende klimaat. 

Schilderij van Sint Elisabethsvloed dat is te zien in het Biesbosch Museumeiland

Want toen de novemberstormen van 1421, 1422 en 1424 de Grote Waard onder water zetten, werd het gebied onbewoonbaar. De bewoners trokken weg naar drogere delen van het omringende land. Nadat het gebied voorgoed was prijsgegeven aan het water, trok de mens toch weer het gebied in om het opnieuw bewoonbaar te maken. Aangeslibt land werd opnieuw ingedijkt en zo werd het land weer teruggewonnen op de zee. En zo paste de samenleving en de bewoners in het gebied zich opnieuw aan; klimaatadaptatie avant la lettre. Volgend jaar is het zes eeuwen geleden dat de eerste Sint Elisabethsvloed over onze land raasde. Overigens was de zomer van 1422 warm en extreem droog. In de jaren na 1421 worden de dijken nog hersteld, maar na de derde vloed in 1424 geven de bewoners het gebied op en trekken naar elders om daar een nieuw bestaan op te bouwen. 

Leer de monumenten van Altena kennen

Het thema van Open Monumentendag 2020 is ‘Leermonument’. Erfgoed Altena gaat zich dit jaar inzetten om de inwoners van Altena alle monumenten in de gemeente te leren kennen. Open Monumentendag wordt gehouden op 12 en 13 september.

Altena heeft vele rijksmonumentale boerderijen

 De gemeente Altena telt 225 rijksmonumenten en 133 gemeentelijke monumenten. Erfgoed Altena gaat op zoek naar de mooiste monumenten van Altena, maar ook naar de mooiste verhalen rond de monumenten in het Land van Heusden en Altena. Zo zijn er 99 boerderijen en molens rijksmonument; veertien kerken zijn aangewezen als rijksmonument en heeft Altena 41 verdedigingswerken als rijksmonument. Het enige archeologische rijksmonument in Altena is de motte in Almkerk.

De motte in Almkerk

Erfgoed Altena gaat de komende maanden op zoek naar de verhalen achter het monument, maar ook foto’s van zowel rijks- als gemeentelijke monumenten zijn welkom. Een van de bekendste (en mooiste?) rijksmonumenten is Kasteel Dussen, het enige kasteel binnen de gemeentegrenzen van ons eiland. Zo kennen velen in de regio de verhalen van Kasteel Dussen; over de chocolaatjes van juffrouw Suringar, de Toscaanse zuiltjes en de zusters Karmelitessen. Maar over alle monumenten zijn natuurlijk verhalen te vertellen. Over de vroegere bewoners, over de bouwhistorie of over de huidige bewoners. En wat zijn bijvoorbeeld de mooiste monumenten per dorp? De verhalen en foto’s worden gebruikt voor een digitale tentoonstelling die in samenwerking met het Streekarchief Langstraat Heusden & Altena wordt opgezet. 

De pop van Reijertje van Bommel

Waarom ontroert het zien van een pop in een museum? Zaterdag was ik op Fort Vuren en stond oog in oog met de pop die ooit gekoesterd is door Reijertje van Bommel. 

De pop van Reijertje van Bommel

De pop was stuk en ik weet niet of dat komt door het ongeluk waar de zevenjarige Reijertje op 6 februari 1945 bij om het leven kwam. In de vitrine lag ook een poesiealbum van Reijertje en een foto van het gezin Van Bommel. Ook de rekening van het kist waarin Reijertje is begraven ligt in de vitrine; de kosten waren 36 gulden. Reijertje van Bommel was tot voor kort onbekend voor mij, maar op Tweede Pinksterdag maakte ik kennis met haar broer Sienus van Bommel die het ongeluk met de munitie in 1945 wel overleefde. Hij schonk de spulletjes van zijn zusje aan het vliegeniersmuseum Sky of Hope in Fort Vuren. Zeker de moeite waard om een keer te gaan kijken. Ik zag er zelfs een mooie bevrijdingsrok. 

De Bevrijdingsrok

Nog niet zo lang geleden zag ik in het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk ook een pop die was geschonken aan het museum. Aan die pop kleefden herinneringen van de familie Mosselman. Herinneringen over een vergeten pop die tijdens de watersnoodramp op zolder achterbleef. Ook toen ze een nieuwe pop kreeg, was het enige waar ze aan kon denken de pop die op zolder lag. Gelukkig vond ze hem later terug, zodat ze hem vorig najaar kon schenken aan het Watersnoodmuseum.

De rekening van het grafkistje van Reijertje, op de foto links staat ze als tweede van rechts

Tien jaar later in de Noordwaard

Tien jaar geleden ging het AB van Waterschap Rivierenland op excursie naar de Noordwaard in Werkendam. Toen nog een polder in de Biesbosch, maar sinds vijf jaar is het gebied 'ontpolderd'. 

Het Biesbosch Museumeiland in de Noordwaard

Toch was tien jaar geleden al wel het besluit genomen tot ontpoldering. Geen simpel besluit voor het waterschap, zo vertelde voormalig dijkgraaf Gerrit Kok tijdens die excursie. "We hadden ook gewoon de dijken op kunnen hogen, zoals we al die voorgaande jaren hadden gedaan".  Maar de rijksoverheid besloot anders en zo werd de polder een overloopgebied, waar natuur en recreatie de ruimte krijgen. Voormalig heemraad Rene Cruijsen mocht er in 2015 daadwerkelijk de dijk doorsteken. Blauwe paaltjes in het veld markeerden de afgegraven dijk. Overigens las ik vandaag dat Rene Cruijsen wethouder is geworden in de gemeente West Maas en Waal.  

Nieuwe wegen in de ontpolderde Noordwaard

Overigens hebben we deze maand juni voor het eerst sinds jaren geen excursie van het Algemeen Bestuur, corona gooide ook hier roet in het eten. We blijven hopen op betere tijden. Datzelfde geldt voor de fysieke vergaderingen, we zoomen nog altijd en gaan pas weer 'live' na de zomer. 

De vijfde commissie Waterveiligheid

Vanavond hadden we opnieuw een commissie Waterveiiligheid, de vijfde al in 2020. Dat is bijna iedere maand een commissievergadering. Ooit hadden we vijf commissievergaderingen per jaar; als we niet oppassen komen we in 2020 dus uit op het dubbele Twee vergaderingen staan in elk geval al gepland in september en oktober. 

Bouwen langs de dijk bij Nijmegen

Toch had ik geen enkele van die commissievergaderingen willen missen. Ook de vergadering van deze avond niet. We hebben gesproken over bouwen op de dijk. Moeten we het bestaande beleid handhaven of geven we meer ruimte voor bouwen op de dijk? Nu zijn de uitgangspunt veiligheid onderhoudbaarheid en uitbreidbaarheid. Bouwen in het waterstaatswerk staan we niet toe, maar soms kiezen we toch voor maatwerk zoals bij Waalfront Nijmegen (parkeergarage als kering) en Hazelaarsplein in Vianen. 

Ontwerp van nieuwbouw op Hazelaarsplein

Uitkomst van de discussie is dat we altijd kijken naar maatwerk. Verder willen we gemeenten vragen om een dijkenvisie te ontwikkelen, zodat we niet steeds voor aparte bouwplannen in overleg moeten, maar dat duidelijk is wat we in stedelijk gebied of  dorpskernen aan de dijk doen en wat we in het landelijk gebied willen. Op dijken die versterkt moeten worden, blijft het waterschap terughoudend met bouwen op de dijk omdat we niet willen dat bouwwerken latere dijkversterkingen in de weg zitten. 

Klimaatdijk n Streefkerk

Biesbosch Museumeiland zoekt nog meer Vrienden

De ledenwerfactie van de Vereniging Vrienden van het Biesbosch Museumeiland hebben in een maand tijd 19 nieuwe vrienden opgeleverd. Een mooi resultaat, maar natuurlijk nog niet genoeg.

Museumcafe Biesonder

De gedwongen sluiting vanwege de coronacrisis betekent fors minder inkomsten uit museumbezoek, vaartochten en horeca. De museum vereniging blijft dan ook op zoek naar nieuwe vrienden. Vrienden het Museumeiland hebben een streepje voor! Steun het museum, word vriend en draag zo bij aan het beheren, behouden en verfraaien van het museum. Als Vriend geniet je van gratis, bijzondere activeiten, lezingen en openingen van nieuwe exposities. De contributie is minimaal 25 euro per jaar en geeft recht op het gehele jaar gratis toegang voor twee personen. Sinds kort heeft het museum de horeca vernieuwd en ingericht als museumcafé Biesonder. Ook de website van het museum is vernieuwd. In schrijven als Vriend kan via deze link. 

Het standbeeld Waiting for it to End op het Museumeiland

Vrouw & Altena speld voor Colinda den Dekker

Vandaag mocht ik namens het team Vrouw & Altena een waarderingsspeld uitreiken aan Colinda den Dekker van Lunchroom Je Kans in Veen. Aan vijf vrouwen werd gevraagd een andere vrouw in het zonnetje te zetten, die in deze corona tijd wel een pluim heeft verdiend. 

Colinda werd vandaag verrast met de speld van Vrouw & Altena

Colinda den Dekker is eigenaar van lunchroom Je kans in Veen. Toen ruim een jaar geleden bij de Jumbo supermarkt in Veen een ruimte vrij kwam voor een horeca gelegenheid, polste Colinda de familie Duijzer over haar plan voor de lunchroom. Geen gewone lunchroom, maar een plek waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een zinvolle dagbesteding wordt geboden. Ze werd geïnspireerd door het succes van Tikkie Anders! In Sleeuwijk. Colinda werkt zelf al vanaf haar 18e jaar in de gehandicaptenzorg bij onder andere Sovak in Sleeuwijk. Na een eerste gesprek met de familie Duijzer was de zaak snel beklonken en kon ze aan de slag met de inrichting van de lunchroom en het vinden van medewerkers die haar konden assisteren. Half september ging de lunchroom open en vanaf die dag kan Veen genieten van verse koffie met eigengemaakt gebak, lekkere lunches en gezelligheid in Je Kans.

Bij Je Kans kun je heerlijk lunchen

Na half maart zag de wereld van ondernemers er door corona anders uit. De horeca moest haar deuren sluiten, zo ook de lunchroom Je Kans. Toch ging Colinda niet bij de pakken neerzetten, maar introduceerde ze de afhaalkaart en bleef ze bestellingen opnemen en rondbrengen met haar team. Bij Je Kans werken tien medewerkers uit Veen en de verre omtrek. Op Koningsdag startte ze met de verkoop van vers ijs, zeker tijdens de mooie meimaand al snel een succes. En vanaf 1 juni mocht de lunchroom zelf weer open, uiteraard geheel ‘coronaproof’ volgens de richtlijnen van het RIVM. Zo kan Colinda weer vol aan de slag samen met haar team medewerkers, een mooi moment om haar in het zonnetje te zetten. Als waardering voor haar inzet om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een zinvolle dagbesteding te bieden heeft ze de ‘Vrouw en Altena’ speld meer dan verdiend.  Bij de uitreiking van de speld blijft ze bescheiden. “Het zijn juist mijn medewerkers die het verdienen om in het zonnetje gezet te worden”.

Het Corona dagboek (10)

We maken steeds weer een stapje verder richting het nieuwe normaal. Komende week mogen de kinderen voor het eerst weer naar de basisschool. 

Gisteren werd mijn jongste kleinzoon drie jaar

Daarmee komt ook een einde aan mijn werk als schooljuf. Leuk om te doen, maar ik denk echt dat ze beter af zijn op school en zeker meer zullen leren. We keren gelukkig steeds meer terug naar een meer normaal leven, misschien keert dan ook de inspiratie voor mijn blog weer terug. Deze is de laatste weken ver te zoeken. Komt het door het vele thuiszitten, door een gebrek aan spontane ontmoetingen?  Of heb ik gewoon alles al een keer geschreven? Dat is natuurlijk niet zo, zo bestelde ik vorige week het boekje 'In de tuin der letteren', over de kunst van het schrijven' van Arthur Schopenhauer. Daarin staat dat slecht geschreven boeken het verdienen om niet gelezen te worden. Misschien geldt dat ook wel voor mijn blog? Wordt vervolgd.........

Drie jaar, wat een leeftijd!

Te gast in de Nieuwe Hollandse Waterlinie

Tot tweemaal toe was ik vandaag te gast in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Vanmorgen op Fort Vuren in het WOII - vliegeniersmuseum en vanavond nog even op Fort Altena.

De Amerikaanse ambassadeur Pete Hoekstra met de handschoen van een omgekomen Amerikaanse militair

Hoewel ik al meerdere malen te gast was op Fort Vuren had ik het museum nog niet eerder bezocht. Het werd in 2017 geopend door Pieter van Vollenhove. Vandaag was Pete Hoekstra, de Amerikaanse ambassadeur, te gast op het Fort. Hij was uitgenodigd voor de start van het nieuwe museumseizoen, maar ook om een handschoen van een gesneuvelde Amerikaanse militair bij een vliegtuigcrash in 1943 bij Opijnen een plekje te geven in het museum. Een mooi plechtig moment. De handschoen was al die jaren zorgvuldig bewaard door de familie Van Bommel bij het speelgoed van de omgekomen Reijertje. 

Het terras op Fort Altena

Met de heropening van de horeca op Fort Altena is de brasserie nu ook in de avond geopend tot 21.00 uur. Alle reden dus om daar nog even naar toe te fietsen voor een kopje cappuccino op het terras. Het fort bleek gelukkig niet veranderd, alleen het terras was iets anders ingericht om zo de 1,5 meter te kunnen handhaven. Vanaf volgende week zondag worden wekelijks weer rondleidingen gegeven op het terras. Heerlijk om weer te beginnen, maar ook heerlijk dat de terrassen weer open zijn.