Een onderbreking van de saaie lockdown

Zondagavond werden we in de straat ineens opgeschrikt door een schoorsteenbrand. Jammer voor de bewoner, maar zomaar een welkome onderbreking van de eindeloos durende lockdown. Ineens stonden weer buurtbewoners te kletsen in de straat.

De ladderwagen die de brandweerlieden in een gondel het dak op tilden

Rond kwart voor acht werd de brandweer gealarmeerde voor een schoorsteenbrand in een hoekhuis aan de Sluijterstraat. Uit de schoorsteen waren rook en vonken te zien. De brandweer nam de schade op en riep de hulp in van een ladderwagen. Deze arriveerde iets na acht uur en takelde twee brandweermannen in een gondel het dak op om de schoorsteen te inspecteren en schoon te vegen. Rond half negen was de klus geklaard en vertrokken zowel de ladderwagen als de brandweerwagen. Keurig voor de avondklok van negen uur. 

Straten voor Arnhemse meisjes

In de Gelderlander verscheen zaterdag een column van Martijn Brugman over straatnaamgeving in Arnhem. Hij haalt eerst een paar onuitsprekelijke straatnamen aan, om dat vervolgens enkele adviezen te geven voor toekomstige straten.

De column in de Gelderlander over de straatnaamgeving

En laat hij nu naar de twee eerste vrouwelijke raadsleden van Arnhem een straat willen vernoemen! Zo leuk om te lezen. Ik werk al meer dan een jaar aan een onderzoek naar alle gemeenten die een straat hebben genoemd naar het eerste vrouwelijke raadslid, het duurde wel even alvorens ik de Arnhemse meisjes had gevonden. 

Adriana Joanna Maria Wilhelmina Janzen-Hemmelder

Maar de eerste vrouwelijke raadsleden in Arnhem zijn Adriana Joanna Maria Wilhelmina Janzen-Hemmelder (RKSP) en P.C. Felix- de Boer (Economische Bond). Van Adriana kon ik een foto terugvinden, van P.C. Felix-de Boer wel een berichtje dat ze de eerste vrouwelijke griffier van de rechtbank was. 

P.C. Felix-de Boer was de eerste vrouwelijke griffier

Mevrouw Felix-de Boer spreekt in 1922 op een propaganda avond van de Vrijheidsbond

Appartementen op plek waterschapskantoor

Op de plek van het oude waterschapskantoor aan de Middelvaart in Woudrichem worden 28 appartementen gebouwd. Al in 2005 vertrok Hoogheemraadschap Alm en Biesbosch uit het pand, dat werd gebouwd in 1983.

Plattegrond van bestemmingsplan met als geel gearceerd het bouwblok, de contouren van het kantoor zijn eveneens zichtbaar

Na het opgaan van het Hoogheemraadschap Alm en Biesbosch in Waterschap Rivierenland zou het pand aangekocht worden door de gemeente Woudrichem, maar dat is uiteindelijk nooit doorgegaan. Na enkele jaren leegstand is het enige tijd verhuurd geweest aan Kinderopvang Buitengewoon, totdat zij enkele jaren geleden verhuisden naar het voormalige gemeentehuis van Woudrichem. 

Het kantoor van het Hoogheemraadschap werd in 1983 in gebruik genomen
(foto Danny de Stiger Streekarchief) 

Voor het appartementencomplex is een voorontwerpbestemmingsplan gemaakt dat nu ter inzage wordt gelegd. Het is mij uit de collegebesluitenlijst van de gemeente Altena niet helemaal duidelijk of het huidige kantoor wordt gesloopt en plaats maakt voor de appartementen. Bij het zien van de plattegrond van het bestemmingsplan wordt duidelijk dat de plattegrond van het appartementencomplex beduidend groter is dan van het huidige gebouw. Voor het plan is geen milieueffectrapportage vereist, wel worden voor 24 appartementen hogere grenswaarden voor wegverkeerslawaai opgenomen. 

Participeren kun je leren

In de komende vergadering van de commissie Middelen komt de actualisatie van burgerparticipatie aan de orde. En daarin is toch sprake van een aantal beleidswijzigingen. 

Inspraak met geeltjes, een goede vorm van participatie?

Zo wordt een nieuwe Participatie- en Inspraakverordening opgesteld waarin opgenomen wordt de 'right to challenge'. Ook voor burgerinitiatieven is volop ruimte, zo wordt voorgesteld om alle burgerinitiatieven in een jaarverslag op te nemen, zowel de initiatieven die worden omarmd, maar ook de initiatieven die niet konden doorgaan worden daarin opgenomen. Verder moet bij aanvang van een project duidelijk zijn hoe de participatie wordt vormgegeven, bijvoorbeeld in de vorm van een participatiedraaiboek. Het ontwikkelen van participatiebeleid past ook in de komst van de nieuwe Omgevingswet. Wat ik miste bij de participatie- en inspraakverordening is het opstellen van een participatieverslag bij (grotere?) projecten. Terwijl ik daar recent een mooi voorbeeld van vond bij de boezembemaling in Hardinxveld. 

Een nieuw gemaal bij Hardinxveld

Iets waar ik minder van gecharmeerd was, is een artikel in de verordening over het weigeren van medewerking aan burgerinitiatieven. Het mandaat daarvoor ligt bij het college van dijkgraaf en heemraden. Als dat slechts eenmaal per jaar in een jaarverslag aan het Algemeen Bestuur wordt voorgelegd, dan is dat toch wat mager.  Maar al met al zijn de wijzigingen voor mij positief. 

Van lelijk naar lelijk(er)?

Enkele deels afgebrande panden tegenover het voetveer aan het Hoekeinde waren lang een schandvlek voor het dorp Sleeuwijk. In 2018 zijn de panden eindelijk gesloopt, de brand dateerde al van 2010.

Het nieuwe pand aan het Hoekeinde, rechts is nog net het oude, kleinere dijkhuis te zien

Het nieuwe pand dat is gebouwd aan het Hoekeinde op de plaats van de afgebrande panden staat er al weer een tijdje. Maar iedere keer als ik langs fiets, doet het nieuwe pand toch pijn aan mijn ogen. Door de omvang, door de ligging en door de vormgeving.  Door de omvang valt het pand ernaast totaal in het niet, terwijl dat juist zo'n charmant dijkhuis is. Het nieuwe pand is misschien wel drie keer zo groot als het naastliggende pand. En verder valt vooral op dat door de moderne vormgeving het pand volledig uit de toon valt bij de andere dijkhuizen. Hoe kan het dat toestemming is verkregen voor de bouw van zo'n pand van die omvang en op die plek? Dijklinten waren toch cultuurhistorische linten in het landschap die het hoogste beschermingsniveau hebben? Of heeft de gemeente Altena de welstand helemaal afgeschaft? 

De afgebrande panden aan het Hoekeinde stonden jarenlang te verpauperen

Het deels afgebrande pand was jarenlang een schandvlek voor Sleeuwijk, maar ik weet nog steeds niet of ik dit nu een verbetering vind. Het is van een lelijke plek nog steeds een lelijke plek langs het historische dijklint van Sleeuwijk. 

Nog steeds werk in uitvoering voor wateroverlast in 2014 en 2015

Na de grote wateroverlast in Altena in 2014 en 2015 is door de gemeente en waterschap Rivierenland een maatregelenpakket samengesteld, dat nog niet volledig is uitgevoerd. Het gaat in totaal om 138 matregelen waarvan  nu 103 maatregelen (74%) is uitgevoerd. De uitvoering van de laatste maatregelen neemt, naar verwachting, circa 3 jaar in beslag. Het totale maatregelenpakket van gemeente en waterschap omvat circa € 20 miljoen aan investeringen. Dit is exclusief de maatregelen die het waterschap zelfstandig uitvoert in het buitengebied om zo grip op het water te houden. 

Schema over de uitvoering van alle maatregelen

In 2020 kwamen grote maatregelen gereed, zoals de rioolverbetering in de Korenstraat in Hank en de aanleg van de waterberging naast de Dijkgraaf den Dekkerweg in Werkendam. Ook legden de gemeente in Woudrichem een parallelriool aan in de Vissersdijk en een nieuwe regenwaterafvoer onder de Rijkswal. Zestien maatregelen vervielen in overleg met de bestuurders. Het maatregelenpakket is in 2015 opgesteld onder hoge tijdsdruk. Uit nader onderzoek bleken sommige maatregelen niet doelmatig of haalbaar te zijn, zo schrijft de gemeente in een raadsinformatiebrief. Sommige vervingen ze door een andere maatregel met ongeveer hetzelfde effect. Dit is gedaan in overleg tussen de bestuurders van gemeente en waterschap.

De presentatie van het pakket maatregelen om wateroverlast tegen te gaan

Het cancelen van de waterberging aan de Ippelseweg in Nieuwendijk is het gevolg van gebrek aan overeenstemming tussen het waterschap en de grondeigenaren. Het waterschap gaat in overleg met ons de maatregel heroverwegen. De waterberging bij de Burcht in Werkendam laat nog op zich wachten omdat de inrichting van het gebied nog niet helemaal duidelijk is, binnenkort wordt hier wel gestart met nieuwbouw.

Bezoek op 17 september 2015 van waterschapsbestuurders aan gedupeerde boeren in Altena

Verder is het vergroten van het riool in de Roerdompstraat in Hank vertraagd door de asbestvezels in voegenkit die tot de jaren ‘80 gebruikt is in riolen. In de zomer van 2021 worden landelijke wet- en regelgeving en werkprotocollen verwacht voor het verwijderen van rioolbuizen met asbesthoudende kit. Het verwijderen is dan zeer waarschijnlijk onder een verlicht regime uitvoerbaar. Met de Roerdompstraat starten ze in principe voorjaar 2022, omdat dit werk in de zomerperiode uitgevoerd moet worden in verband met bemaling. De rioolverbeteringen Kerkstraat/Steurstraat Hank en Notenlaan, Meidoornlaan en Berkenlaan in Sleeuwijk zijn nog in voorbereiding en starten najaar van 2021. Als uit onderzoek ook hier asbest aanwezig blijkt te zijn, kan dit ook bij deze projecten leiden tot vertraging.

Aanleg van waterbergbezinkbassin in Nieuwendijk in 2017 

Het betrekken van de  IJsbaan in  Sleeuwijk bij het watersysteem is wel aanbesteed, maar vertraagd doordat voor de watervergunning nog vragen waren bij het waterschap over de detaillering. Hierdoor restte te weinig tijd voor uitvoering van het project vóór het flora- en faunaseizoen en is het werk uitgesteld tot najaar 2021. Het uiteindelijke doel van het werk is de ijsbaan volledig te betrekken bij het watersysteem. Hiervoor is een waterpeilverlaging in drie stappen van 10 cm per jaar benodigd. In 2023 is de ijsbaan dan volledig gekoppeld aan het watersysteem. Deze planning blijft ongewijzigd, omdat na de zomer van 2021 al wel een eerste peilverlaging van 10 cm wordt gerealiseerd.

Invloed met impact

In 2021 is het thema van Internationale Vrouwendag: ‘Invloedmet Impact’. Een thema dat positiviteit uit dient te stralen. Omdenken in een pure vorm. Vrouwen spelen daarin een sleutelrol en positiviteit is het sleutelwoord: samen kunnen wij de verharding in onze maatschappij tegengaan door op een positieve manier in te steken op al die maatschappelijke problemen die op ons bordje liggen. 

Vrouwendag in 2009 in de Veste

Maar ook het aansnijden van onderwerpen die specifiek vrouwen betreft zoals het taboe doorbreken van huiselijk geweld, meer vrouwenin de politiek, een gelijkwaardige positie behalen voor meisjes en vrouwen in onze maatschappij, de waardering voor de diverse culturen die ons land rijk is en ga zo maar door. Niet in problemen denken maar in kansen, uitdagingen en mogelijkheden. Invloed met Impact is het nieuwe verhaal. Het is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid om de wereld een beetje mooier te kleuren maar dan op een positieve manier.

Drie generaties vrouwen op de vrouwendag in 2009

De al jaren durende strijd van vrouwen duurt voort. Vrouwen verdienen een gelijkwaardige positie maar moeten daarvoor nog steeds strijden. Nog steeds worden vrouwen onderbetaald,  ligt de zorgtaak op haar schouders en hebben wij vaak nog  te maken met oude rolpatronen. Daarnaast zijn huiselijk geweld, abortus en het taboe daarop, (straat)intimidatie, vrouwenquota, onderwerpen die vaak voorbij komen. Besluiten op bestuurlijk en politiek niveau worden door een meerderheid van mannen gemaakt. Hoe kunnen wij als vrouwen op een positieve manier zorgen voor verandering?

Tien topvrouwen in 2015

Van vestingstad tot vestingstad

Sinds vorig jaar oktober werk ik opnieuw in een vestingstad, deze keer gaat het om Gorinchem, de grootste nog in tact zijnde vestingstad in Holland. Onderdeel van de Oude en Nieuwe Hollandse Waterlinie.

In 2009 werden vanuit het kantoor in Zaltbommel computers gestolen, zo zag mijn werkplek er daarna uit

Maar Gorinchem is niet de eerste vestingstad waar ik werk, ook in Zaltbommel en Den Bosch heb ik langere tijd gewerkt. Wanneer het kantoor van het Nieuwsblad van Werkendam naar Zaltbommel verhuisde weet ik niet exact meer, maar volgens mij was het in het voorjaar van 2003. Van de Werkendamse Boterstraat ging het naar de Gamerschestraat in hartje Zaltbommel. Fijn om midden in de stad te werken, vooral om zo nog even snel boodschappen te kunnen doen in de lunchpauze of na het werk. Na zo'n tien jaar kon ik de weg naar Zaltbommel over de Hiemstrabaan wel dromen. 

Met mijn collega's Esther, Ineke en Lisanne op kantoor in Den Bosch

Aan die fijne werkplek kwam een einde toen ons kantoor naar Den Bosch verhuisde, volgens mij in het voorjaar van 2014. Den Bosch is ook een vestingstad, al stond het kantoor zelf buiten de vesting en waren we gevestigd in de vroegere Gruyterfabriek. Een doolhof van kantoren, ook een veel grootschaliger kantoor waardoor de concentratie door een veelheid aan collega's nog weleens te wensen overliet. Halverwege 2017 trok ik de deur van het kantoor in Den Bosch voorgoed achter me dicht en ging op zoek naar ander werk. Er volgde een bestaan als freelancer en ondertussen ook nog een half jaar in de polder in Bleskensgraaf. En sinds oktober dus in Gorinchem. Een prachtige vestingstad, die ik vanwege corona helaas te weinig kan bezoeken. Ik wacht op betere tijden om de vesting Gorinchem nog verder te verkennen.

De vrouwengeschiedenis ligt op straat (2)

 Waar is de tijd gebleven dat ik gewoon iedere avond een blog schreef? Komt het door corona of raak ik uitgeschreven? Maar minimaal twee keer in de week moet toch wel lukken?

Het borstbeeld van het eerste vrouwelijke raadslid in Best

Deze keer nogmaals over de straten die zijn genoemd naar de eerste vrouwelijke raadsleden. Zo kreeg ik deze week toch weer leuke reactie, zoals uit de gemeente Best. Daar hebben ze geen straat vernoemd naar het eerste vrouwelijke raadslid J,M, Geertman-Rabou maar een borstbeeld van haar laten maken. Het heeft een plekje in de raadzaal in Best. Op een verzoek aan een heemkundekring in Veghel om informatie over het eerste vrouwelijke raadslid en eventueel een straat werd ik doorverwezen naar de gemeente Meijerijstad. Maar daar had ik al een keer tevergeefs aangeklopt. Bij de heemkundekring in Schijndel kreeg ik wel direct antwoord, zij hebben een Schijndel-wiki opgezet. 

J.M. Geertman-Rabou was in 1970 het eerste vrouwelijke raadslid in de gemeente Best.

Van het West Fries archief kreeg ik te horen dat in Hoord een straat is genoemd naar Sophie Bronsveld-Vitringa; het gaat om de Sophie Vitringastraat. Overigens zijn reacties van archieven heel wisselend, soms krijg je gewoon antwoord op je vraag. Andere archieven zeggen de vragen niet te kunnen beantwoorden en verwijzen je naar eigen archiefonderzoek. Thans zijn veel archieven vanwege corona gesloten, maar ook het zelf onderzoek doen is natuurlijk enorm tijdrovend. Maar het aantal gemeenten waarvan ik nog niet weet dat of ze ooit een straat hebben genoemd naar een raadslid slinkt wel. Nog zeventien te gaan, dus de aanhouder wint. 

De vrouwengeschiedenis ligt op straat

Straatnamen zijn een mooie spiegel van de tijd. Dat geldt zeker voor straten die genoemd zijn naar het eerste vrouwelijk raadslid in een gemeente. Een jaar geleden begon ik met mijn onderzoek naar gemeenten die een straat naar die eerste vrouw hebben genoemd.

Een compilatie van straten genoemd naar vrouwelijke raadsleden

Zo'n speurtocht is een hele klus, ik ben een jaar geleden begonnen met het mailen naar alle gemeenten in Nederland. En daar heb ik heel veel leuke reacties op ontvangen. Ook van gemeenten die nog geen straat hadden vernoemd, maar wel op zoek waren naar bijzondere vrouwen om straten naar te noemen. Ik hoop echt dat zo het aantal straten dat vernoemd is naar vrouwelijke raadsleden nog altijd groeit. Maar hoe ver ben ik nu met het onderzoek? Na een jaar heb ik van zo'n twintig gemeenten nog geen antwoord ontvangen, ondanks herhaaldelijke mailverzoeken. Soms wordt de zoektocht ook bemoeilijkt door herinderlingen. Zo zag ik vandaag dat de gemeente Haaren nog op mijn lijstje stond, maar deze gemeente bestaat per 1 januari 2021 niet meer en is opgedeeld. Te laat dus om het nog na te vragen. 

Jet Geerkensplein in Schijndel

Soms is het antwoord dat ze geen tijd hebben om het uit te zoeken (druk vanwege corona), soms is het uitbesteed aan een straatnamencommissie. Maar soms komt er ook geen antwoord. Vandaag heb ik geprobeerd om heemkundekringen, historische verenigingen, archieven en/of musea aan te schrijven in die gemeenten. Van enkelen kreeg ik al een reactie. Zo weet ik nu wie de eerste raadsleden waren in de gemeente Arnhem in 1919, dit zijn A.J.M.W. Janzen-Hemmelder (RKSP) en P.C. Felix-de Boer (Economische Bond). Ook dacht ik in Brabant alle straten te hebben geïnventariseerd, maar dat bleek toch niet correct. Zo was in Schijndel Jet Geerkens het eerste vrouwelijke raadslid en kent het dorp een Jet Geerkensplein. Ook hier zorgt een herindeling voor een puzzel, Schijndel is nu onderdeel van de gemeente Meijerijstad, ook een gemeente die nog niet zo lang bestaat. 

.

Herinneringen aan de Kritpik

Op Nieuwjaarsdag hielden we met de familie Kieboom een online nieuwjaarsborrel. Allemaal bij elkaar bezoek kon niet en zo konden we toch elkaar nieuwjaar wensen. Tijdens de online meeting hielden we een Kieboomquiz.

De Kritpik (foto archief Teun de Wit)

Één van de vragen van de quiz was hoe het eerste schip van mijn ouders heette. Nu dacht ik altijd dat het de Kritpik was, maar mijn moeder vertelde dat het de Migna was. Beide schepen waren van het zand & grindbedrijf Dranaco ut Antwerpen, zo werd me verteld op de facebookpagina Binnenvaartfoto's uit het verleden. In mijn jeugdjaren lagen we inderdaad vaak in Antwerpen en losten we zand bij Moortgat, ook al zo'n intrigerende naam uit mijn jeugd. Het laden was vaak ergens langs de Maas, zo hebben we vaak in Kerkdriel gelegen. De naam Migna voor het schip was nog wel te herleiden naar een vrouwennaam, dat wist mijn moeder ook nog wel te vertellen. 

Een familiefoto met links staand mijn vader met een geruite spencer, achter hem zijn zus Mien

Maar waar nu toch de naam Kritpik vandaag kwam? Ook mijn moeder kon het niet vertellen en even googlen leverde ook al niets op. Wel mooi dat op de facebook pagina ook een link werd gedeeld naar het schip Kritpik, inclusief foto van het schip. Het schip is gebouwd in 1957 en was 676 ton groot,  het was dus een vrij nieuw schip toen mijn ouders op dat schip voeren. Ze trouwden in 1958 en voeren een jaar op de Migna en daarna op de Kritpik. Ik ben zelf geboren in 1961 en heb dus een aantal jaren op dit schip gewoond. Het schip is inmiddels gesloopt. Vandaag 3 januari is de geboortedag van mijn vader, hij zou vandaag 85 jaar zijn geworden, maar mocht helaas niet ouder worden dan 53 jaar. Zo jammer, anders had ik hem nog eens kunnen vragen naar de naam Kritpik, want iemand moet toch weten waar die naam vandaan kwam?